Spanning in Belgische regering om oorlog Israël-Hamas

In de federale regering van België ontstaan steeds meer spanningen tussen coalitiepartijen over de oorlog in Israël en Hamas. De linkse partijen willen Israël straffen en de rechtse partijen willen eigenlijk niet zo ver gaan. Ondertussen laveert premier Alexander De Croo (Open VLD) tussen beiden. Hij moet zijn brede Vivaldi-coalitie bijeen houden tot de verkiezingen van volgend jaar juni. Het is geen gemakkelijke balanceer-act.

Sympathie

De oorlog in Israël zorgt ook voor een bijna oorlog in de Belgische federale regering, die Vivaldi heet en bestaat uit de vier traditionele linkse en rechtse politieke families. In de week na de terreuraanval van Hamas op Israël van 7 oktober was er in de regering enige sympathie voor Israël. Het land moet zich ten alle tijden kunnen verdedigen, zei premier De Croo, eraan toevoegend dat het wel het internationaal recht en oorlogsrecht moet respecteren. Zijn linkse coalitiepartners waren het daar toen nog officieel mee eens.

Sancties

De kentering kwam nadat het aantal bombardementen op Gaza door Israël toenam en er relatief veel doden in de strook vielen door toedoen Israël en indirect toedoen van Hamas, die de bevolking niet beschermt maar gebruikt als menselijk schild. Vorige week pleitte minister Caroline Gennez (Vooruit) voor sancties tegen Israël omdat het het oorlogs- en internationaal recht zou schenden en later was het aan vicepremier Petra De Sutter (Groen) om dat nog eens over te doen.

‘Hamas geen terreurclub’

De Franstalige minister Zakia Khattabi (Ecolo) deed daar maandag een schepje bovenop. Op de Franstalige tv-zender LN24 weigerde ze Hamas een terroristische organisatie te noemen. Naar eigen zeggen was ze niet zeker van de juridische definitie. De aanval van 7 oktober is volgens haar wel een terreurdaad. Niettemin veroorzaakte ze een rel: coalitiegenoten van rechterzijde binnen Vivaldi pikten haar uitspraken niet en namen het voor Israël op.

Botsing

Vanuit het parlement kwam Open VLD-Kamerlid Egbert Lachaert in het verweer. ‘Ik begrijp niet dat je daaraan kan twijfelen’, schreef hij op X, voorheen Twitter. De Franstalige coalitiepartij MR pikte de uitlating van Khattabi eveneens niet. Vanuit het partijbureau kwam een duidelijk geluid: volgens de MR kan er geen ruis zijn op de regeringslijn over de strijd tegen terreur. De Ecolo-minister krabbelde terug en verwees naar de EU-lijn, die zegt dat Hamas een terreurorganisatie is.

‘Extremisten’

Daarop kwam de liberale premier De Croo met een antwoord namens de hele federale regering. De aanvallen van Israël op de Gazastrook zijn volgens hem ‘disproportioneel’ en daarom moet Israël worden gestraft. België pleit daarom sinds deze week officieel voor sancties tegen Israël. Later bleek hij het over het geweld op de Westelijke Jordaanoever te hebben. Daar hebben kolonisten wapens gekregen om zich te verdedigen en gaan er steeds meer tegenover Palestijnen over de schreef. De Croo sprak vervolgens over sancties tegen ‘gewelddadige extremisten’.

Balanceer-act

De evenwichtsoefening van De Croo zal nog wel even voortduren. Binnen de Vivaldi-regering zijn er geregeld meningsverschillen en is het erg moeilijk om tot verregaande besluiten te komen. Zo duurde het tijden om een beslissing te nemen over kernenergie of de belastingen. Vivaldi wordt verweten geen duidelijke stappen te nemen, waardoor het beleid zwalkt van standpunt naar standpunt. Daarnaast is er de profileringsdrang van de christendemocraten, waarvan alleen het Vlaamse CD&V deelneemt. Die partij staat als ‘familie’ in feite alleen binnen Vivaldi.

Verkiezingen in zicht

Het conflict tussen Israël en de Palestijnen is ook een splijtzwam tussen de linkse groenen en sociaaldemocraten en de rechtse liberalen en christendemocraten. Nu het conflict weer ‘heet’ geworden is en er een langere oorlog gaande is, lopen de spanningen tussen de Vivaldi-partijen hoger op. In juni 2024 zijn er weer verkiezingen, waardoor de profileringsdrang van de coalitiepartijen naar verwachting zal toenemen. Premier De Croo en zijn partij Open VLD staan er in de peilingen beroerd voor en lijken te worden gemarginaliseerd door de kiezers.