Tweede Kamer scherp verdeeld over geweld Amsterdam

In de Tweede Kamer tekent zich een sterke verdeling af tussen de rechtse en christelijke partijen enerzijds en linkse, meer progressieve partijen anderzijds. De eerste groep wil lik-op-stuk-beleid om antisemitisme tegen te gaan en om Joden in Nederland beter te beschermen, terwijl de tweede groep naast Joden ook wil kijken naar de positie en bescherming van moslims. In de Kamer tekenden zich woensdag twee werelden af.

Het debat begon hard met de bijdrage van PVV’er Geert Wilders, de leider van de grootste partij in de Kamer. “We zagen moslims jagen op Joden in de straten van Amsterdam, een pogrom van de ergste soort,” zei de politicus, die zijn ongenoegen verder uitbouwde. Het mag een wonder heten, vond Wilders, dat er geen doden gevallen zijn. “Joden zijn in elkaar geslagen, met messen gestoken, in het water gegooid, op hun gezicht getrapt.” Volgens hem zijn de daders moslims en voor een groot deel Marokkanen.

Olie op het vuur

Wilders kreeg meteen interrupties van Kamerleden van linkse partijen, die hem bekritiseerden over het feit dat hij de Marokkanen expliciet als groep benoemde. Marieke Koekoek (Volt) stelde dat hij ‘olie op het vuur gooit’ en vroeg hem waar hij mee bezig was. Wilders: “Ik spreek de waarheid, ik signaleer wat er is gebeurd,” eraan toevoegend: “We moeten stoppen met de andere kant op kijken als het gaat om problemen met integratie, met Marokkanen, met moslims.”

‘Maccabi-tuig’

DENK roerde zich ook. Voorman Stephan van Baarle noemde de Maccabi-fans ‘Maccabi-tuig’. Hij beweerde dat de supporters ‘op Palestijnenjacht’ wilden gaan en dat daar Wilders daar geen afstand van nam. Daarop veroordeelde de PVV’er elke vorm van geweld, ook door Israëlische supporters. Echter, daar ging het hem niet om: “Het staat in geen verhouding tot en het is geen begin van een rechtvaardiging voor de pure Jodenhaat en Jodenjacht die heeft plaatsgevonden. Het is abject om dat met elkaar te vergelijken.”

Orbán

GroenLinks-PvdA-fractievoorzitter Frans Timmermans vind dat het niet alleen moet blijven bij veroordelingen van antisemitisme en geweld vanuit islamitische hoek. Ook haalde de Hongaarse premier Viktor Orbán erbij, die verkiezingen heeft gewonnen met antisemitische uitingen [over George Soros, red.]. Wilders noemde dat een ‘foute spin’ en oneigenlijke vergelijking. Verder is het zo dat Orbán en de Joodse gemeenschap van Hongarije juist heel erg innig zijn en goed met elkaar samenwerken. Timmermans stelde dat Marokkanen ‘collectief de schuld krijgen’. Er moet volgens hem nog meer onderzoek komen naar wat er vorige week is gebeurd.

Cestmocro

In haar eerste spreektermijn opperde BBB-voorvrouw Caroline van der Plas om het onder moslimjongeren populaire Marokkaans-Nederlandse online platform Cestmocro te verbieden. Het Instagram-account is al eerder betrapt op anti-Joodse posts en retoriek. Het CIDI deed daar vorig jaar aangifte tegen wegens antisemitisme. “Er is sprake van pure Jodenhaat uit delen van onze bevolking; Marokkaanse en Noord-Afrikaanse jongemannen”. Ook zit de ergernis bij een deel van de bevolking erg diep, aldus Van der Plas.

‘Niet verder verdelen’

D66-leider Rob Jetten stelde dat de wijzende vinger niet alleen naar Marokkanen moet gaan. Hij kapittelde Wilders en VVD-leider Dilan Yesilgöz, die volgens hem alles aan doen om ‘de schuld in de schoenen te schuiven van de Marokkaanse gemeenschap. Beide partijen ontkennen dat. “Ook als een deel van de daders van Marokkaanse komaf is, betekent dat niet dat alle moslims slecht zijn,” stelde Jetten. “Laten we oppassen Nederland verder te verdelen.” D66 wil meer hulp voor Joods Nederland: geld naar extra bescherming, bijvoorbeeld.

Christenen

De kleine christelijke partijen namen het nadrukkelijk op voor de Joden. Volgens ChristenUnie-leider Mirjam Bikker leven we onderwijl in een land ‘waar je bij een synagoge of een Joodse school meer beveiligers ziet dan keppeltjes’. Er moet zero tolerancebeleid komen tegen antisemitisme, zo stelt ze vast. Bikker wil een verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties en wil discriminatie zwaarder straffen. SGP-leider Chris Stoffer zei dat de islamitische jihad door de straten van Amsterdam is getrokken en spreekt van een huidige ‘Ausweis bitte’. Hij wilde weten of het kabinet de Duitse resolutie over de aanpak van antisemitisme gaat overnemen.

Cocktail

Volgens VVD-voorvrouw Yesilgöz gaat het niet om wat er in één nacht is gebeurd, maar over een periode van neergang van meer dan twintig jaar. Ze is de ‘ja maar’ zat als het over Joden gaat. De Amsterdamse autoriteiten omschrijven het geweld als een ‘giftige cocktail van antisemitisme, hooligangedrag en woede over de oorlog in Palestina en Israël’, aldus Yesilgöz, die te maken kreeg met weerstand van de dierenpartij (PvdD), die stelde dat de regering een rol heeft gespeeld in het ontstaan van de rellen. Yesilgöz herkent zich niet in dat beeld.

Sjoa-educatie

Dan was er SP-leider Jimmy Dijk, die opriep te stoppen met ‘het zwaaien van angst en verdeeldheid’. Het afnemen van paspoorten van Marokkaanse daders met een dubbele nationaliteit afpakken, helpt volgens hem niet. “Stop met het dreigen van het afnemen van paspoorten. Dat maakt onze samenleving niet sterker.” Hij wil dat kinderen en jongeren samen opgroeien [de SP was al in de jaren tachtig tegen gettovorming, red.] en pleitte voor Sjoa-educatie op scholen en gratis bezoeken aan musea. “Investeer daar nou in.”

‘Aanpassingscrisis’

JA21-leider Joost Eerdmans sprak over een ‘aanpassingscrisis’ onder deze jongeren in Nederland, niet van een integratiecrisis. “De afgelopen dertig jaar is een groep mensen binnengelaten die helemaal geen zin heeft om Nederland te omarmen en die onze rechtsstaat afwijst,” aldus Eerdmans, die wees op de fouten die donderdag zijn gemaakt in Amsterdam waardoor het zover kon komen dat Joden en Israëliërs met hit and run-acties werden aangevallen. Hij heeft het vertrouwen in burgemeester Femke Halsema verloren.

Problemen benoemen

Nieuw Sociaal Contract (NSC) nam het voor de Joden op. Plaatsvervangend fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven was erg geëmotioneerd over wat er sinds vorige week gebeurd is in Amsterdam. Ook zij stelt vast: “In sommige delen van de islamitische, Turkse en Marokkaanse gemeenschappen bestaan serieuze problemen omtrent antisemitisme en het afwijzen van onze democratische rechtsstaat.” Niet iedereen in deze bevolkingsgroepen moet over een kam worden geschoren, maar wel moeten de problemen worden benoemd om samen verder te komen, aldus NSC.

Analyse

Tijdens het Kamerdebat valt op dat er een duidelijke scheidslijn is tussen de rechtse en christelijke partijen enerzijds en de linkse, progressieve partijen anderzijds. De ene groep wil paal en perk stellen tegen Jodenhaat en antisemitische misdrijven, terwijl de andere groep meer wil wikken en wegen. Als het aan de linkse partijen ligt, komt er ook aandacht voor de bescherming van Marokkanen in Nederland. Zij leven mee met de Joden, maar stellen ook dat islamitische Nederlanders niet de dupe mogen worden van het debat dat nu gaande is.

Daar ging het in de Tweede Kamer vooral over: de linkse en progressieve partijen vinden dat zowel het kabinet, de coalitiepartijen en andere rechtse partijen alle Marokkanen over één kam scheren. Zij zijn bang dat de hele groep in het nauw komt door de daden van een minderheid daarin. Ze verwijten partijen als de VVD en PVV misbruik te maken van de situatie. Anderzijds verweten die partijen het linkerdeel van de Kamer van naïviteit en een onrealistisch wereldbeeld. Niettemin gaat het om twee wereldbeelden die niet nader tot elkaar komen.