Joden herbegraven in Winschoten

In het Groningse Winschoten zijn grondwerkers gestuit op een aantal verborgen Joodse graven. Het gebeurde tijdens rioleringswerkzaamheden aan de Liefkensstraat, die zich op een voormalige Joodse begraafplaats bevindt. In totaal zijn elf graven ontdekt en aangeraakt. Op de plek komt een nieuw park. “Toen we de ontdekking deden, zijn de werkzaamheden natuurlijk meteen stilgelegd,” zegt wethouder Laura Broekhuizen (PvdA) tegen het Dagblad van het Noorden.

Momenteel worden de stoffelijke resten verplaatst. De werkzaamheden worden pas hervat als ze definitief zijn herbegraven op dezelfde plek, onder het nieuwe park. In eerste instantie zouden deze mensen worden overgebracht naar de Joodse begraafplaats aan het Sint Vitusholt in Winschoten, maar daar is nu van af gezien. Alles gebeurt in samenwerking en overleg met opperrabbijn Binyomin Jacobs van het IPOR. Hij zat maandag in een graafmachine om alles zelf in goede banen te kunnen leiden. Broekhuizen: “Er komt dan ook een archeoloog van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap, het NIK. Die onderzoekt de bodem op die plek ook nog eens. Daarna worden de stoffelijke resten herbegraven.” De gemeente behandelt de graven met respect en rekenent er op dat iedereen dat ook zal doen.

Op de plek waar nu een parkje moet komen, werd in de achttiende eeuw een Joodse begraafplaats opgericht. Op 1 januari 1829 werd de begraafplek echter al gesloten. Toen werd een wet van kracht die zei dat er binnen de bebouwde kom geen mensen meer begraven mochten worden. Aan het Sint Vitusholt, dat toen buiten de bebouwde kom van Winschoten lag, werd een nieuwe Joodse begraafplaats opgezet. Het ‘Jodenkerkhof’, zoals de lokale bevolking de plek aan de Liefkensstraat noemde, bleef nagenoeg anderhalve eeuw ongeroerd.

Aan het einde van de jaren zestig van de twintigste eeuw wilde het gemeentebestuur het centrum vernieuwen, waardoor op de plek van de begraafplaats een parkeerplaats kwam. De stoffelijke resten van 54 Joden werden opgegraven en onder toezicht van het opperrabbinaat naar het Sint Vitusholt verplaatst. De mensen dachten toen dat het om alle doden resten ging, maar niets blijkt anno 2016 minder waar. Omdat de elf ontdekte graven aan de rand van de begraafplaats lagen, zijn ze wellicht over het hoofd gezien.