Waarom vallen Kerst en Chanoeka dit jaar samen?

Het gebeurt zelden tot nooit dat Kerst en Chanoeka samenvallen. Voor het laatst was dat in 2005. Maar dinsdag was het weer eens raak. Joden en niet-Joden konden elkaar over en weer een zalig of vrolijk kerstfeest en Chanoeka sameach toewensen. Maar hoe komt het dat beide feesten nu samenvallen en normaal gesproken niet?

Het is de vijfde keer sinds het Gregoriaanse jaar 1900 dat kerst en Chanoeka op dezelfde dag vallen. Zo vaak komt het dus niet voor. Het kerstfeest, waarop christenen de geboorte van Jezus Christus vieren, valt volgens de Gregoriaanse kalender altijd op dezelfde dag: 25 december. Bij Chanoeka is dat anders. Het lichtjesfeest duurt acht dagen en is qua begin afhankelijk van een maankalender.

Chanoeka verschuift dus altijd en valt naar gelang de stand van de maan soms ‘vroeg’ of – zoals dit jaar – relatief ‘laat’ in de maand december van de Gregoriaanse kalender. De maancyclus loopt nooit synchroon met die kalender en vandaar dat het dus verschilt. Wel heeft Chanoeka in het Joodse kaar een vaste dag op de kalender, zij het dat die dan verschuift.

Op de Joodse kalender begint Chanoeka altijd na de zonsondergang van de 24ste dag in de derde Joodse maand, Kislev. Op de Gregoriaanse kalender valt die dag ergens tussen eind november en eind december. Dit jaar viert het Jodendom dus het lichtjesfeest van 25 december 2024 tot en met 2 januari 2025. Acht dagen lang wordt dan iedere dag de chanoekia aangestoken.

Op Eerste Kerstdag wensen Joden niet alleen elkaar ‘Chanoeka sameach’ maar ook wensten ze hun christelijke en niet-Joodse vrienden een zalig of vrolijk kerstfeest. Andersom kregen Joden van hun christelijke en niet-Joodse vrienden een Chanoeka sameach of een ‘happy Hanukah’. Er werden zelfs speciale plaatjes voor ontwikkeld. Als na Tweede Kerstdag in de rest van Nederland het het feest voorbij is, gaat Joods Nederland nog zes dagen door met Chanoeka.

Meer weten over het lichtjesfeest? Ga dan naar onze dossierpagina over Joodse feestdagen.