Bart FM Droog vrijgesproken in rechtszaak tegen auteur ‘Hitlers diamanten’

Onderzoeksjournalist Bart FM Droog is niet schuldig aan laster en smaad jegens Theo Beenen, de auteur van het omstreden boekwerk ‘Hitlers diamanten’. Dat heeft de rechter in Groningen vorige week bepaald. Beenen had een zaak tegen Droog aangespannen vanwege diens journalistieke onderzoekswerk naar zijn boek. Beenen, oud-gemeenteraadslid van Eindhoven, publiceerde het boek in 2020 bij uitgeverij Aspekt onder het pseudoniem ‘Enigmacollectief’.  De centrale boodschap in het werk was dat er een groot Joods-protestants vrijmetselaarscomplot gericht op wereldoverheersing zou bestaan.

Vergeefse aangifte
Bart FM Droog berichtte samen met zijn collega’s Jaap van den Born en Bas Paternotte kritisch over ‘Hitlers diamanten’. Hij en zijn co-auteurs stelden, na consultatie met het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), in verschillende media dat het boek antisemitisch van karakter was en bol stond van complottheorieën over Joden. Uitgeverij Aspekt trok na de publicaties van Droog en co. het boek terug. Vervolgens deed Beenen bij de politie aangifte tegen Droog wegens laster en smaad. Tevergeefs, want het OM nam die niet in behandeling.

NVJ betrokken
Maar Beenen liet het daar niet bij: hij spande een civielrechtelijke zaak tegen Droog aan, waarin hij terugtrekking van alle – in zijn ogen – smadelijke en lasterlijke artikelen eiste, plus een ‘schadevergoeding voor immateriële schade’. De zaak werd behandeld bij de rechtbank in Groningen, waar Droog werd verdedigd door Rutmer Brekhoff en Maarten van den Berg, van NVJ Advocaten en Juristen – de juridische afdeling van journalistenvakbond NVJ. De vakbond verdedigde Droog, omdat het in deze zaak ging om de verdediging van de persvrijheid. Voor Droog was dit ook de belangrijkste motivatie.

Vrijspraak
De rechter verwierp de eis van Beenen en sprak Droog vrij op alle punten. Tevens veroordeelde hij Beenen tot het betalen van alle proceskosten. Volgens de rechtbank had de auteur vooraf moeten weten wat hij is aangegaan. Hij heeft een boek uitgebracht over een precair onderwerp en daarover zélf de publiciteit opgezocht, aldus de rechter. Hij heeft het boek gepresenteerd als ‘het enige ware hoofdstuk’ [over Adolf Hitler, rb] en heeft gesteld dat in het boek zal worden aangetoond ‘dat zelfs Hitler het eindproduct was van een nog meer demonischer systeem dan het Nazisme en meer doortrapte criminelen dan hijzelf’.

‘Gespierde taal’
Na lezing van het boek zou volgens Beenen ‘onze kijk en kunde op de top van het nazi-apparaat kunnen veranderen’. Uit de uitspraak: ‘In het boek schrijft hij over een complot van Joden en Vrijmetselaars om de wereld te overheersen. Temeer gelet op de door hem gebezigde ‘gespierde taal’ heeft Beenen hierdoor over zich afgeroepen dat een derde, en met name een journalist, zich kritisch zou uitlaten over het boek en daarbij het woord ‘antisemitisch’ in zijn mond zou kunnen nemen. Droog moet zich als journalist ook in het openbaar kritisch kunnen en mogen uitlaten over onderwerpen die de samenleving raken, zoals het onderhavige’.

Secuur gewerkt
Verder lag in de zaak op tafel of Droog mocht schrijven of het boek antisemitisch is (en niet of de rechter vindt dat het boek anti-Joods is), zo stelde de Groningse rechtbank. ‘Daarbij is van belang dat hier gaat om een waardeoordeel en niet om een puur feitelijke aangelegenheid. De rechtbank is van oordeel dat Droog de hiervoor weergegeven passages uit het boek in redelijkheid heeft kunnen opvatten als negatieve vooroordelen over Joodse mensen en daarmee heeft kunnen kwalificeren als antisemitisch’, schrijft de rechter. Dat Droog voorafgaand aan het lezen van het boek en schrijven van een recensie het CIDI heeft geraadpleegd, laat zien dat hij secuur te werk gaat. Die organisatie stelde dat het boek ‘bol staat van onverbloemde antisemitische complottheorieën’.

‘Fact-fiction’
Tot slot stelde Beenen in zijn uitleg voor de rechter dat het om een fact-fiction-boek gaat en dat Droog er daarom niet van uit mocht gaan dat het verhaal en passages daaruit op waarheid zouden berusten. Dit heeft Beenen echter onvoldoende onderbouwd, aldus de rechter in de uitspraak. ‘Beenen heeft het boek in het voorwoord en de persberichten gepresenteerd als een verhaal dat (voor het grootste gedeelte) op onderzoek van hem (en zijn medeauteurs) is gebaseerd. Overigens laat dat onverlet dat Droog ook een ‘fact-ficion’ verhaal als antisemitisch kan beschouwen’.

Spannend
Droog is zeer tevreden met de uitspraak. Die was volgens hem boven verwachting. “Want niet alleen ben ik vrijgesproken, maar de rechtbank heeft zelfs onze bevindingen bekrachtigd, door te stellen dat we met recht het boek antisemitisch hebben genoemd. Ook heeft de rechtbank gezegd dat, zelfs al was het werk als fictie uitgebracht, het antisemitisch genoemd mag worden,” laat hij aan Jonet.nl weten. Wel was het even spannend. “Hoewel mijn advocaten en ik het volste vertrouwen hadden in een voor ons positieve uitspraak, zeker na de zitting, waarbij Beenen en zijn advocaat er alles aan deden om zoveel mogelijk houtblokken op hun eigen brandstapel te gooien, weet je toch nooit zeker hoe het vonnis zal uitpakken.”

Hoger beroep?
Droog en zijn advocaten houden er ernstig rekening mee dat Beenen in hoger beroep zal gaan ‘gezoen ’s mans eerdere gedrag’ “Tijdens de zitting begon hij opeens over de weigering van het OM en dat hij een Artikel 12 procedure was begonnen, om het OM te dwingen mij alsnog te vervolgen. Dat hele OM-verhaal was nieuws voor zowel zijn eigen advocaat, mijn advocaten, de rechters en mij. Dat hij er überhaupt over begon was al bizar. Want de rechters zullen in hun oordeel zeker hebben meegewogen dat het OM niets zag in een zaak tegen mij,” aldus Droog. Mocht Beenen in hoger beroep gaan, dan zal de vakbond Droog wederom bijstaan. “Dat betekent dat ik verdedigd wordt door een ijzersterk juridisch team en geen advocaten- en griffiekosten heb. Ook bezit ik enige e-mails van Beenen aan derden, waarin hij zijn huidige verhaal, dat hij zijn boek als fictie beschouwt, zelf weerspreekt.”

Lees meer:
Uitgeverij Aspekt laat omstreden boek ‘Hitlers Diamanten’ vernietigen
Het boek ‘Hitlers Diamanten’ van de Eindhovense auteur en oud-gemeenteraadslid Theo Beenen wordt uit de handel gehaald en vernietigd. Dat heeft uitgeverij Aspekt besloten na kritiek op de antisemitische inhoud ervan. Beenen is gepikeerd en dreigt met juridische stappen tegen uitgever Perry Pierik. Langzaamaan worden ook alle sporen van het boekwerk op internet uitgewist, zodat mensen niets meer over de affaire kunnen lezen.