Beelden uit Urk werpen schaduw over herdenking razzia Twente

In Enschede is dinsdag de Twentse razzia van 1941 herdacht, destijds een grootschalig razzia in bezet Nederland. Sprekers stonden stil bij wat er toen gebeurde, maar negeerden de beelden van afgelopen weekend uit Urk niet. Tachtig jaar na de afschuwelijke gebeurtenis in Twente komen de beelden van nu surrealistisch over. Het werd daardoor een herdenking die anders was dan anders. Nog steeds zijn de beelden uit het voormalige visserseiland moeilijk te bevatten, ook voor nabestaanden en overlevenden.

De ceremonie vond in de openlucht bij de synagoge van Enschede plaats in de aanwezigheid van tientallen mensen. De razzia van Twente vond plaats op 13 en 14 september 1941, nadat telefoonkabels buiten de stad waren doorgeknipt. De nazi’s pakten 105 Joden op en deporteerden ze allemaal naar concentratiekamp Mauthausen in Oostenrijk. Geen van alleen keerde naar Twente terug. Voor de regio is de herdenking daarvan nog steeds erg belangrijk.

Dwaas en misleid
Tijdens de bijeenkomst werd stilgestaan bij de vraag of iets dergelijks opnieuw zou kunnen gebeuren. De actie in Urk was daarbij leidend. Burgemeester Onno van Veldhuizen (D66) van Enschede vergeleek de Urker jongeren met Winnie de Poeh die zijn eigen voetstappen aanzag voor die van een vreemde. Volgens hem zijn ze ‘dwaas en misleid’, net als anderen die nazi-symbolen gebruiken in het debat. “Soms zijn we alle schaamte voorbij en staat gewoon het oude spook weer levend voor de deur en groet ons met een in 45 graden uitgestrekte rechterhand. Het slaat mij met stomheid. Ik verstar.”

Onwetendheid?
Opperrabbijn Binyomin Jacobs was ook een van de sprekers. Hij werd maandagavond opgebeld door de burgemeester van Urk die namen de hele gemeente zijn excuses aanbood. “Urk, de meest pro-Israel Gemeente van ons land. Dat juist daar dat kon gebeuren! aldus Jacobs, die zich hardop afvroeg hoe dit überhaupt heeft kunnen gebeuren. “En hoe voorkomen we dit soort walgelijke taferelen? Beseften de jongeren waar ze mee bezig waren? Of speelt hier een stuk onwetendheid? Uit hun afgelegde verklaring waarin ze hun wangedrag diep betreuren, voel ik dat er geen kwade bedoelingen achter hun onaanvaardbare gedrag zaten. Achteraf beseften ze dat hun spelletje onaanvaardbaar en kwetsend was.” Jacobs riep op tot betere opvoeding en beter onderwijs.

Potentiële terroristen
Verder werd in Enschede stilgestaan bij de omgang met vluchtelingen. Jacobs heeft met afgrijzen gezien hoe jongeren in Harskamp onlangs demonstreerden tegen Afghanen die daar werden opgevangen. “Ik dacht terug aan de jaren van voor de bezetting. Duizenden Joden probeerden vanuit Duitsland de grens naar het toen nog niet-bezette Nederland over te komen. Nederland sloot zijn grenzen. Wat er met de vluchtelingen is gebeurd laat zich raden. Een medemens in nood moeten we altijd helpen,” zei Jacobs, die er aan toevoegde dat er wel gefilterd moet worden op potentiële terroristen. Hij is niet bang, maar uiterste alertheid is en blijft geboden.

Lees ook:
Urker jongeren zeggen spijt te hebben over actie in nazi- en kamppakken
Op het als pro-Joods bekend staande Urk zijn jongeren afgelopen zaterdag over de schreef gegaan door zich te verkleden in nep-nazi-kostuums en pakken van Joodse kampgevangenen, met Jodenster. De beelden doken maandag op in social media en zorgden voor veel verontwaardiging op en buiten het voormalige Zuiderzee-eiland. De jongeren zeggen dat ze een verkleedfeestje hadden en zeggen nu spijt te hebben van hun gedrag.