CDA Amsterdam wil geen Stolperstein voor wijlen maestro Frieder Weissmann

De Amsterdamse CDA-voorman Diederik Boomsma maakt zich zorgen over het leggen van Stolpersteine in de hoofdstad. De reden is de aankondiging van kunstenares Sylvia Willink dat zij binnenkort een steen neerlegt maestro Frieder Wiessmann. De dirigent was vroeger een vriend en minnaar van haar. Hij overleefde de Sjoa, maar overleed in 1984 op negentigjarige leeftijd. Dat is volgens velen tegen de regels van Stolpersteine, want die worden onder meer gelegd voor Joden die in de Holocaust zijn vermoord. Het CDA stelt nu schriftelijke vragen aan het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders over de gang van zaken.

“Stolpersteine hebben een specifieke functie. Het gaat om Joden, Sinti, Roma of anderen die in de Holocaust zijn vermoord. Dit plan lijkt me daarom niet passend,” aldus Boomsma. Hij vindt dat de dirigent ergens anders herdacht moet worden. “Als dat een andere fysieke vorm kan krijgen, dan is dat alleen maar goed. Het kan van alles zijn. Denk aan een plaquette of een bronzen borstbeeld. Maar dus niet een Stolperstein.” Boomsma maakt zich zorgen over de doelstelling van struikelstenen. “Die mag niet verwateren. Laten we de bestaande kaders alsjeblieft in ere houden.”

‘Overtreding‘
In NRC Handelsblad kondigde Willink aan dat ze binnenkort een Stolperstein gaat leggen voor wijlen dirigent Weissmann, een overlevende van de Sjoa. De steen komt te liggen op de stoep voor het koninklijk Concertgebouw in Amsterdam, een plek waar de maestro veel heeft gewerkt. Ondanks haar goede bedoelingen is de oude minnares van Weissmann officieus in overtreding. Struikelstenen worden alleen gelegd voor Joden, Sinti en Roma, en anderen die in de Sjoa zijn vermoord. Tevens worden ze gelegd op de stoep voor een voormalige woonplek van deze slachtoffers. In Joods Nederland is de verontwaardiging over Willinks plan groot.

Vergunning afgegeven?
CDA-fractievoorzitter Boomsma heeft inmiddels schriftelijke vragen ingediend bij het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders. Hij wil weten hoe het zover kon komen dat de gemeente toestemming heeft gegeven voor het leggen van deze Stolperstein. ‘Is een vergunning afgegeven voor het plaatsen van deze Stolperstein?’ vraagt hij aan het college. Ook vraagt hij of de bestuurders het met hem eens zijn dat ‘het passender is om deze persoon op een andere manier te herinneren dan via een Stolperstein’. En hij vraagt: ‘Is het college bereid om dit over te brengen en in gesprek te gaan met de betrokkenen, en wellicht met het Concertgebouw, om een andere manier te vinden om de betreffende persoon te herinneren?’

Carel Willink
Vorig jaar legde Willink (77) al een struikelsteen voor de voormalige woning van de moeder van Weissmann, een Joodse dame die in de Sjoa werd vermoord. Deze steen ligt in de Milletstraat in Amsterdam-Zuid. De kunstenares had een sterke band met Weissmann, die een soort vaderfiguur voor haar was. In 1975 trouwde ze met kunstschilder Carel Willink. Ze bleef hij hem tot hij in 1983 op 83-jarige leeftijd overleed. Een jaar later stierf haar vriend Weissmann. De weduwe ontwikkelde zich verder en maakte later veel borstbeelden van prominente Nederlandse schrijvers.

Verontwaardigd
Op social media is veel verbazing en verontwaardiging over Willinks plan om de maestro van welleer te eren met een Stolperstein. ‘‘De Joodse musicus Weissmann overleed in 1984 en nu gaat een ex-minnares van hem, #SylviaWillink, een #Stolperstein voor hem bij het #Concertgebouw leggen. Die stenen zijn bedoeld voor vermoorde Joden, niet voor het ego van een kunstenares’, twittert oud-NIOD-onderzoeker David Barnouw. Op Facebook roeren bezoekers zich. ‘Ik vind dit dus helemaal niks. Daar zijn Stolpersteine niet voor bedoeld!’ schrijft Aline Pennewaard. Anderen antwoorden daarop. Rivka Italiaander: ‘Vreselijk, wordt hier ook al mee geschacherd’.

Update:
Günter Demnig, de Duitse kunstenaar die het project Stolpersteine sinds 1992 runt, heeft vorig jaar de regels voor het leggen van de stenen aanzienlijk opgerekt, zo werd dinsdagmiddag bekend. Sinds enige jaren mag er ook een steen gelegd worden voor de werkplek van iemand. Ook kan iemand die slachtoffer was het het nazi-regime een steen krijgen. Critici stellen dat hierdoor de oorspronkelijke doelstelling van het leggen van Struikelstenen nu aan het verwateren is.

Lees meer:
Ex-minares legt Stolperstein voor maestro die niet in Sjoa werd vermoord
Wijlen orkestdirigent Frieder Weissmann, die in 1984 op 90-jarige leeftijd overleed, krijgt een gedenkteken. Donderdag legt zijn oud-minnares, kunstenares Sylvia Willink (77), een Stolperstein met zijn naam erop voor de deur van het koninklijk Concertgebouw in Amsterdam. Hiermee wordt afgeweken van wat gebruikelijk is.