De Joodse stem in Mokum: PvdA – GK18

De gemeenteraadsverkiezingen staan weer voor de deur. Net als vier jaar geleden voelt Jonet politieke partijen in Amsterdam, de gemeente met de meeste Joodse inwoners in Nederland, aan de tand over Joodse onderwerpen. In een serie van tien interviews is het vandaag de beurt aan de Partij van de Arbeid (PvdA). Namens deze partij spreekt Dennis Boutkan, de nummer zes op de lijst.

Al jaren gaat de Joodse gemeenschap in Amsterdam gebukt onder de zware financiële lasten die de beveiliging van Joodse instellingen en ondernemingen met zich meebrengt. De gemeente vergoedt een deel, maar toch heeft de gemeenschap grote last van de miljoenen euro’s die ze moet betalen. Ziet uw partij het zitten als de gemeente alle onkosten vergoed?

“Het is vreselijk dat het nodig is, maar bij dreiging moeten Joodse instellingen in Amsterdam natuurlijk goed worden beveiligd. Als er sprake is van concrete, acute dreigingen moeten de kosten hiervan gedragen worden door de overheid. Voor het dekken van beveiligingskosten bestaat ook de Bedreigde Maatschappelijke en Religieuze Instellingen-subsidieregeling, waar instellingen gebruik van kunnen maken. Er kan ook een zogenaamde schouw worden uitgevoerd en voor Joodse Amsterdamse winkeliers en panden is er de mogelijkheid om maximaal vijfduizend euro subsidie te krijgen voor extra beveiliging. De eigenaar moet ditzelfde bedrag ook bijpassen. Zo’n subsidieregeling is een tegemoetkoming. Hiermee moeten we natuurlijk gewoon doorgaan. Ik hoop dat winkeliers de weg naar de overheid weten te vinden en zich gesteund voelen. Daarnaast vind ik het belangrijk dat de Amsterdamse veiligheidsdriehoek voldoende oog heeft voor de veiligheid van Joodse instellingen en Joodse bezoekers. De gemeente onderhoudt op dit moment frequent contact met de NCTV en het ministerie van Sociale Zaken over de veiligheid van religieuze instellingen. Wij vinden dat dit natuurlijk moet worden voortgezet. De Joodse gemeenschap moet zich gesteund voelen en weten dat de overheid achter hun staat.”

Het antisemitisme neemt volgens vele Joden en niet-Joden in de hoofdstad zichtbaar toe. Zo werd het kosjere restaurant sinds december drie keer aangevallen en waren andere Joodse instellingen het doelwit van vandalisme met een anti-Joodse inslag. Ook durven sommige Amsterdamse docenten onderwerpen zoals de Sjoa en de Jodenvervolging niet aan te snijden tijdens lessen uit angst voor verhitte reacties van hun leerlingen. Wat gaat uw partij doen om het groeiende antisemitisme in Amsterdam in te dammen? 

“Ik vind de antisemitische aanvallen en uitingen afschuwelijk, en verwerpelijk. Als homoseksueel maak ik zelf deel uit van een minderheid en weet ik hoe het voelt als er dreigingen zijn. Daarom moeten we dit als Amsterdamse samenleving scherp veroordelen en actie ondernemen. Iedere Jood moet zich in Amsterdam veilig kunnen voelen. Daarom heb ik ook vol overtuiging het Joods Akkoord getekend. Wij willen veel aandacht vanuit politie en Openbaar Ministerie voor het vervolgen van antisemitisme. Voor hate crimes is in Amsterdam geen enkele plek en de politie en OM moeten hier voldoende capaciteit voor krijgen en inzetten. Daarbij hoort natuurlijk ook educatie en voorlichting. Educatie over de Sjoa en Jodenvervolging hoort thuis op iedere Nederlandse school, en natuurlijk ook in Amsterdam. Iedere Amsterdamse leerling hoort hier les over te krijgen. Zelf ben ik altijd heel erg geïnteresseerd in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en de vervolging van Joden, dat is ook een waarde die ik heel erg heb meegekregen vanuit mijn familie en middelbare school. Het stadsbestuur zal in overleg moeten gaan met schoolbesturen als dit geen integraal onderdeel uitmaakt van het curriculum. Voor mij als PvdA-er is het niet aanvaardbaar als deze lessen niet plaatsvinden. Als er scholen of docenten zijn die dit niet doen, moeten ze worden geholpen. Lessen over Jodenvervolging, antisemitisme, discriminatie en uitsluiting horen gewoon standaard in het Amsterdamse curriculum te zitten”

De samenwerking tussen Amsterdam en Tel Aviv, die sinds enige jaren bestaat, wil nog niet echt vlotten. Zo kiezen Israëlische bedrijven ervoor om met Rotterdamse in plaats van met Amsterdamse bedrijven in zee te gaan. Wat gaat uw partij er aan doen om de samenwerking te optimaliseren en zou het niet beter zijn te kiezen voor een volwaardige stedenband? 

“Wij hebben als PvdA gekozen voor een samenwerkingsverband met Tel Aviv en een samenwerking met Ramallah. Ik ben bij alle debatten geweest en heb deze deels ook zelf gedaan. Het was heftig. Bij de bespreking in de gemeenteraad was de spanning tussen voor- en tegenstanders voelbaar. Onderdeel van de samenwerking waren de werkbezoeken van de burgemeester, wethouders, raadsleden en ambtenaren. Het is nog veel te vroeg om te stellen dat deze samenwerking niet wil vlotten. Natuurlijk is het weerbarstig en moeten wij niet denken dat we problemen in het Midden-Oosten vanuit Amsterdam zomaar kunnen oplossen. Vorig jaar is een delegatie van het college en de raad op bezoek geweest in Tel Aviv, en Ramallah. Niet alleen is er aandacht voor economische samenwerking en uitwisseling, maar ook voor culturele aspecten en thema’s die de dialoog tussen Amsterdam en Tel Aviv op gang brengt. Ik ben voorstander van het uitdiepen van de samenwerking, waarbij ook aandacht is voor gevoelige en voor Nederland belangrijke thema’s zoals mensenrechten. Wij streven niet naar een volwaardige stedenband, maar wel naar het verdiepen van de samenwerking tussen beide steden. Aangezien dit altijd een langdurig proces is, moet het stadsbestuur die tijd geven.”

In Amsterdam-Zuid en de wijk Buitenveldert wonen relatief veel Joodse Amsterdammers. In hun dagelijkse leven lopen zij vaak aan tegen beperkingen, zoals het feit dat veel gebouwen geen sjabbat-lift bevatten of niet sjabbat-proof zijn. Ook is het parkeren rond Joodse instellingen op drukke dagen een probleem. Wat gaat u er aan doen om dit soort Joodse noden en voorzieningen te stimuleren? 

“Natuurlijk heeft de PvdA oog voor de noden van de Joodse gemeenschap. Parkeerproblemen rondom instellingen moeten door het stadsbestuur worden opgelost. Ook moet er aandacht zijn voor het steunen van kleine kosjere winkeliers, bijvoorbeeld door het bieden van juridisch advies bij dreigende huurverhoging en het versterken van ondernemers in een winkelstraat. Over de veiligheid heb ik al het een en ander gezegd. Ook hier vind ik het belangrijk dat de Joodse gemeenschap zich gesteund voelt. Als het gaat om specifieke Joodse voorzieningen in gebouwen, vindt de PvdA dit een zaak tussen bewoners en eigenaren van onroerend goed. Natuurlijk kan het stadsbestuur wel een bemiddelende rol in spelen om deze wensen onder de aandacht te brengen van projectontwikkelaars en of coöperaties. Dat zullen wij dan ook faciliteren.”

Wijlen PvdA-burgemeester Eberhard van der Laan organiseerde een dialoogtafel met Joden en moslims om spanningen tussen beide groepen in de stad te verminderen, en voorkomen. Toch laaien de spanningen op zodra het conflict tussen Israël en de Palestijnen aanwakkert. De aanvallen op kosjer restaurant HaCarmel zijn daar voorbeelden van. Moet een nieuwe burgemeester de dialoogtafel voortzetten?

“Dit is een thema waar wij als Amsterdam sterk en bijzonder in zijn. Als Amsterdammer ben ik ook trots op deze aanpak. De dialoogtafel is voor ons een hartstikke belangrijk middel om Joden en moslims met elkaar te laten praten. Het is bedoeld om de verbinding op te zoeken en gevoelige thema’s te bespreken. Het is dus echt een Amsterdamse aanpak, waarbij groepen het moeilijke gesprek niet uit de weg behoren te gaan, maar dit juist opzoeken. Door persoonlijke ontmoeting tussen sleutelfiguren uit beide gemeenschappen kan de spanning in de stad worden verminderd. Het sleutelwoord hierin is verbinding en dialoog. Dat mag soms best schuren. Zelf ben ik ook een keer bij een bijeenkomst van Mo & Moos geweest, waar jonge moslims en Joden elkaar ontmoeten. Ik was echt verrast door de positieve energie en het optimisme. De boodschap is krachtig: we moeten het in Mokum met elkaar doen. Daar sta ik volop achter. De PvdA steunt ook het Veiligheidspact tegen Discriminatie dat sinds 2012 door onder andere religieuze organisaties, het COC Amsterdam en verschillende politieke partijen is ondertekend. In 2012 heb ik hier vanuit een andere rol mijn handtekening onder gezet. Ook hier zie je weer de kracht van verbinding en dialoog. Ik ben dus grote voorstander van initiatieven die op buurtniveau bijdragen aan uitwisseling en kennismaking tussen verschillende gemeenschappen zoals Leer je buren kennen en de Open Kerken Dag. Vanuit de PvdA zullen we deze dialoog en ontmoeting altijd stimuleren, het zit in het DNA van onze partij.”