‘Dianne Feinstein werd gedreven door Joodse waarden’ – in memoriam
Dianne Feinstein is op 90-jarige leeftijd overleden. De langst zittende vrouwelijke senator in Amerika ooit was sinds 1992 onafgebroken in functie. De populaire Joodse senator uit Californië was een scherpe ondervraagster en was tegen het wapenbezit voor burgers. Haar geheugen was al achteruit aan het gaan, maar ze wilde haar zetel niet opgeven. Ze is in het harnas gestorven.
Pools-Russisch
Feinstein werd geboren als Dianne Emiel Goldman, op 22 juni 1933, in San Francisco. Ze was de dochter van Leon Goldman, een vooraanstaand chirurg en zijn vrouw Betty, een voormalig model. Haar grootouders van vaderskant waren Joodse immigranten uit Polen. Haar grootouders van haar moederskant kwamen uit Sint-Petersburg. Hoewel die familie van van Duits-Joodse afkomst was, moesten ze als Joden in deze stad het orthodox-Russische christendom verplicht omarmen en uitoefenen.
Historica
Feinsteins moeder noemde zichzelf christen en liet haar dochter van een Joodse school overplaatsen naar een prestigieuze plaatselijke katholieke school, maar Feinstein mocht het geloof van haar ouders kiezen en bleef het Jodendom trouw. Volgens bronnen werd ze thuis door haar moeder mishandeld. Ook zou haar moeder stemmingswisselingen hebben gehad. Feinstein behaalde in 1951 haar diploma aan de Convent of the Sacred Heart High School. In 1955 studeerde ze af aan de Stanford-universiteit: ze behaalde een bachelor geschiedenis.
Harvey Milk
Al in de jaren zestig ging Feinstein zich met de politiek bezig houden. Na een aantal functies op staatsniveau in Californië te hebben vervuld werd ze in 1969 lid van het dagelijks bestuur van San Francisco. In de jaren zeventig stelde ze zich tot twee keer toe tevergeefs kandidaat voor het burgemeesterschap. Na de moord moord op Harvey Milk – een Democraat van Joodse komaf die de eerste openlijk homoseksuele politicus was in de stad – en burgemeester George Moscone, in 1978, volgde zij die laatste op.
HIV-AIDS
De eerste vrouwelijke burgemeester van San Francisco pakte de haperende kabelbaan van de stad aan. Ook werd ze als bestuurder geconfronteerd met HIV-AIDS, een ziekte die veel slachtoffers maakte onder homo’s in de stad. Ze besloot daarop om openbare douches en toiletten te sluiten, hetgeen haar op veel kritiek kwam te staan vanuit de invloedrijke homogemeenschap in San Francisco. Ook kwam er een verbod op handpistolen onder Feinstein, die vaak werd genoemd als kandidaat voor het Democratische vicepresidentschap. In 1984 werd dat echter Geraldine Ferrero.
Senator
In 1988 trad Feinstein na twee termijnen terug, waarna zij zich later verkiesbaar stelde voor het gouverneurschap van Californië. Na in 1990 die verkiezingen te hebben verloren ging ze twee jaar voor de functie van senator. Ze won haar zetel en werd in hetzelfde jaar samen met de, eveneens Joodse, Barbara Boxer senator voor Californië. De staat leverde daardoor alleen vrouwen aan de senaat in Washington DC af. Feinstein was populair en werd gewaardeerd: ze werd herkozen in 1994 , 2000 , 2006 , 2012 en 2018.
Tegen wapens
De centristische Feinstein wist in Washington veel voor elkaar te krijgen, vooral omdat ze Democraten en Republikeinen zo ver kon krijgen om samen meerderheden te maken. Feinstein introduceerde de Federal Assault Weapons Ban, die in 1994 van kracht ging en in 2004 afliep. Daarnaast was ze voorzitter, van 2009 tot 2015, van de inlichtingencommissie in de senaat. In die rol openbaarde ze in 2014 documenten over marteling van terreurgevangenen, waarna er een wet kwam die dit verbood.
Kavanaugh
Feinstein was tussen 2017 en 2021 het voornaamste lid van de Senaatscommissie voor Justitie. In 2018 legde ze Brett Kavanaugh het vuur aan de schenen tijdens een verhoor, nadat hij door president Donald Trump was voorgedragen voor de functie van opperrechter aan het hooggerechtshof. Kavanaugh werd beschuldigd van aanranding van vrouwen in zijn jongere jaren. De jurist ontkende en was emotioneel, maar Feinstein liet zich niet van de wijs brengen. Rustig en koel bleef zij hem ondervragen.
Israël-kritisch
Naar mate de Democratische partij tijdens het presidentschap van Trump meer naar links opschoof, schoof de centristische Feinstein mee op naar links. In 2018 werd ze op 85-jarige leeftijd herkozen voor wat later haar laatste termijn zou blijken. Zo zwoor ze na jaren de doodstraf alsnog af en ook werd ze harder ten opzichte van Israël. Waar ze vroeger een middenpositie innam inzake het conflict tussen Israël en de Palestijnen, trok ze steeds feller van leer tegen de Israëlische positie in het conflict.
Coney Barret
In 2020 wekte Feinstein als hoogste Democraat in de juridische commissie verontwaardiging op bij andere Democraten omdat ze Amy Coney Barrett ‘te vriendelijk’ zou hebben ondervraagd. Nadat de liberaal-Joodse Ruth Bader Ginsburg opperrechter was overleden haastten de Republikeinen om voor de presidentsverkiezingen een kandidaat naar voren te schuiven. De conservatieve rechter Coney Barret werd vlak voor de verkiezingen door president Trump genomineerd, een controversiële zet omdat het de gewoonte is om dit na verkiezingen te doen. Het hielp ook niet dat Feinstein na de hoorzitting het Republikeinse kopstuk Lindsey Graham omhelsde.
Alzheimer en gordelroos
In de laatste jaren kreeg de fragieler ogende Feinstein kritiek: was de hoogbejaarde senator nog wel scherp? Zo herinnerde ze namen van collega’s en de inhoud van telefoontjes soms niet meer. Toch ging ze door met haar werk, zelfs toen ze in 2023 werd geveld door gordelroos en het drie maanden lang rustiger aan moest doen. Eerder had ze al aangekondigd zich in 2024 niet opnieuw kandidaat te stellen. Na haar terugkeer naar de Senaat zei ze tegen journalisten: “Ik ben hier geweest. Ik heb gestemd.” Nog deze week kwam ze naar de plenaire zaal om te stemmen. Ze overleed in het harnas op 28 september 2023.
‘Joodse waarden voorop’
De dood van Feinstein, die de geschiedenis in zal gaan als (voorlopig) de langst zittende vrouwelijke senator in de VS tot nu toe, wordt door velen ervaren als een groot verlies. De Joodse Federaties van Noord-Amerika verklaarden: ‘Voor Amerikaanse Joden, in het bijzonder Joodse vrouwen, heeft Feinstein glazen plafonds doorbroken als een machtige politicus, gedreven door haar Joodse waarden en opkomend voor vrouwenrechten in Washington’.
Drie Joodse mannen
Feinstein trouwde bij elkaar drie keer, telkens met een Joodse echtgenoot. In 1956 trouwde ze met Jack Berman. Drie jaar later scheidden zij en Berman. Hun dochter, Katherine Feinstein Mariano was later rechter bij het San Francisco Superior Court. In 1962, kort na het begin van haar carrière in de politiek, trouwde ze met haar tweede echtgenoot, neurochirurg Bertram Feinstein, die in 1978 stierf aan darmkanker. Feinstein bleef haar naam behouden en was vervolgens van 1980 tot in 2022 getrouwd met investeringsbankier Richard C. Blum. Ze laat een dochter en verschillende kleinkinderen na.
