Een lijntje met Ed van Thijn – ZoomZitz van de week

‘Zoomzitz, de podcast die inzoomt op het nieuws en waar de luisteraar eens even goed voor gaat zitten’. Deze aflevering (jaargang twee, aflevering elf) met Jair Eisenmann thuis in zijn hometown Jeroesjalajim met uitzicht op de kerstboom, en met Ronnie Eisenmann en Ruben Vis in old Amsterdam aan de krebs van de kerstmaaltijd van vrijdagavond. Gewoon kippensoep, gefillte fisch en kugel met peren. Ondertussen heeft Jair nieuwe hoogten bereikt: hij is toegetreden tot de rangen van kollelnik. En Remine Alberts (SP) is back in town.

De heren staan stil bij de overleden Ed van Thijn. Sociaaldemocraat, gemeenteraadslid Amsterdam, Tweede Kamerlid, fractievoorzitter, minister en burgemeester. Eddy, zei Vis’ oom over hem. Hij kende hem nog van in de oorlog toen de ouders van Ed met hem vanuit de Rivierenbuurt naar Bussum waren verhuisd waar zijn grootouders ook woonden. Die waren daar heen verhuisd om niet in het van Joden volle Amsterdam te wonen; de ouders van Ed van Thijn waarschijnlijk ook om die reden. Beide gezinnen woonden op de Kamerlingh Onnesweg.

Was Van Thijn nou een Joods politicus? Trouw zei bij zijn overleden dat hij vooral ‘een Joods politicus’ was. Klopt dit frame wel? Vis herinnert zich dat hij de mezoeza heeft aangeschroefd bij de opening van het Joods Historisch Museum. Jair Eisenmann memoreert dat de burgervader de mezoeza aansloeg bij het nieuwe Beth Shalom, het verzorgingstehuis in Amsterdam-Buitenveldert. Columniste Hanneke Gelderblom schreef op Jonet.nl een aansprekende herinnering over Ed van Thijn. Ze vertelt hoe ze met hem in een beweging zat van politici die zich inzetten voor dialoog tussen Israel en de Palestijnen, lang voor de Oslo-akkoorden. Dat zijn wel joods-georiënteerde dingen.

Tekenend wat Hanneke Gelderblom schreef op Jonet.nl: ‘Ed en ik hadden zoveel dingen gemeen waarover nooit werd gepraat. Beiden een onderduikkind. Beiden bezield met de gedachte ‘We zijn overlevenden, wat doen wij met dat geschenk’.’ Van Thijn had op achttien adressen ondergedoken gezeten. Net als Van Thijn had ook de vader van Ron en Jair een onderduikadres te danken aan de studenten van de NV-groep. Van Thijn heeft zijn medegeredden aan het begin van zijn burgemeesterschap uitgenodigd in de ambtswoning om daar met hen hun redders te eren en de kinderen die het niet hebben overleefd omdat ze zijn verraden, te herdenken.

Een van de leiders van die NV-groep was Piet Meerburg. Vis was op zijn begrafenis. Meerburg zat in het studentenverzet, redde kinderen uit de Schouwburg en de creche en was de oprichter van bioscoop Kriterion. Die opende in op 6 november 1945 in het voormalig verenigingsgebouw van de Joodse Handwerkersvriendenkring. Daar zit de bioscoop nog steeds. Studenten hadden er een baantje en verdienden zo bij.

Een van de studenten sprak op de begrafenis; Seth Gaaikema. En een van de geredde kinderen sprak ook op de begrafenis van Ed van Thijn. Twee geweldige sprekers. Van Thijn vertelde daar dat hij als burgemeester op een reis naar Toronto was geweest. Toronto had een stedenband met Amsterdam. Piet Meerburg, inmiddels een  grote man in Amsterdam, was mee op die reis. Van Thijn vroeg hem onderweg in het vliegtuig waarom Meerburg, nog geen 25 jaar oud, had besloten om joodse kinderen te redden. Waarop Van Thijn bij de begrafenis het antwoord van Meerburg herhaalde: “Ed we wisten toch wat er met de Joden ging gebeuren.”

Sinds de discussie over de vrijlating van de Drie van Breda besloot Van Thijn zichzelf als Joods politicus te beschouwen. Te breken met de ‘emotieloze professionaliteit’. Hij vond het absurd, en dat was het ook, dat Joodse organisaties hem kwamen vertellen welke emotionele schade werd aangericht met het vrijlaten van de Drie van Breda. Hij werd met de jaren Joodser. We zijn nog bij hem thuis geweest in de Van Breestraat.

Baroech rofe cholim (gezondheidswens) voor de dochter van de Israëlische premier Naftali Bennett die corona heeft opgelopen. Jair vraagt zich af of ze dat heeft opgelopen door met het gezin op vakantie is gegaan. De kabinetsvergadering was niet bij Jair in Jeroesjalajim, maar op de Golan, in het hoge noorden van Israël. Jair vertelt welk nieuws daar uit gekomen. Zo zijn er grootse plannen voor het ontwikkelen van de Golan. Daar ligt het hart van Ronnie Eisenmann en die ziet voor zich dat daar een Nederlands dorp komt. De naam heeft hij al bedacht: Kfar Kroket. Er wonen nu zo’n 25.000 Israeliërs en het gebied is bijna zo groot als de provincie Utrecht. In die provincie wonen 1,3 miljoen mensen.

Corona: de cijfers dalen weer. De aantallen geboosterden stijgen. En bij Corona-minister Hugo de Jonge is erev kerst een politiehuisje neergezet. Thuis, voor z’n deur in Rotterdam. Jair, met de kennis van gidsland Israël, waarschuwt om te vroeg te juichen. Zijn inschatting is dat de lock down in Nederland nog tot eind januari voortduurt. En we sluiten af met de witz van de week. Dit maal lachen om het antwoord van Moos in de klas die zegt wat ze bij hem thuis doen op Kerstmis.

Luister ook:
Een Akkermans-kwartiertje – ZoomZitz podcast van de week
ZoomZitz is er weer, dit keer met beter geluid dan ooit. In de wekelijkse Joodse podcast op Jonet.nl wordt uitgebreid gesproken over het aanstaande kabinet Rutte IV. Is het een doorstart van het vorige of komt er echt nieuw elan? Er komen twintig ministers en negen staatssecretarissen. Wat valt de heren van ZoomZitz op? Wie maken kans op een kabinetszetel? En allereerst: wie was professor Akkermans eigenlijk? Was het alleen een typetje van Van Kooten & De Bie? Ruben Vis heeft de echte professor Akkermans namelijk gekend. Verder: opnieuw inbraak in Buitenveldert bij voetballer Eran Zahavi. Ronnie Eisenmann: “Gelukkig hebben we Jonet en weten we het”.