Groot wetenschappelijk onderzoek naar echtheid mikwe Venlo

Onlangs ontstond ophef, toen bleek dat er al sinds de vondst sterke twijfels bestaan over het mikwe. De zaak ligt gevoelig omdat het Limburgs Museum speciaal voor de vondst een anderhalf miljoen kostende vleugel liet aanbouwen. Inmiddels heeft het museum de bordjes met ‘mikwe’ verwijderd. Het multidisciplinaire onderzoek is een initiatief van het Limburgs Museum, in samenwerking met het Joods Historisch Museum in Amsterdam en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De resultaten worden in januari gepresenteerd tijdens een symposium.

In 2004 meenden bouwhistoricus Bart Klück en stadsarcheoloog Maarten Dolmans op basis van versierde nissen dat de stenen kelders aan de Oude Markt wel eens gediend konden hebben als Joods ritueel bad. Dat zou een sensationele vondst zijn: het oudste Joods gebouw van Nederland én zo’n beetje het oudste stenen keldermikwe van Europa. Vakgenoten, zelfs de archeologen die de opgravingen deden, waren sceptisch: elk bewijs ontbrak. Pas toen er onder het mikwe een bron werd aangetroffen (een mikwe moet ‘levend’ water hebben) en vooral toen er jaren later een vermeende inscriptie van een Joodse kandelaar werd gevonden op één van de muren, was er ‘bewijs’.

In een wetenschappelijk artikel heeft de Venlose stadsarcheoloog Jacob Schotten die bewijzen later van tafel geveegd. Versierde keldernissen komen wel vaker voor, het levend water is niet overtuigend aangetoond, er zijn geen bewijzen voor de aanwezigheid van Joden in Venlo in die tijd, keldermikwes komen elders pas tweehonderd jaar later voor, het pand lag op een te prominente plek, de datering is wankel en de inscriptie zou geen Joodse kandelaar zijn. Volgens Schotten is “zowel op archeologische als historische gronden een interpretatie als gebouw met een vroegstedelijke openbare functie, waarschijnlijk een raadhuis, aannemelijker.” [ADV]