Koning Willem-Alexander citeert bekende Joodse wetenschapper in kersttoespraak

In zijn jaarlijkse kersttoespraak heeft koning Willem-Alexander een citaat gebruikt van de bekende Brits-Joodse neuroloog Oliver Sacks. In zijn rede toonde het staatshoofd begrip voor de grote onzekerheid waar burgers mee kampen en maande hij de politiek dat de tijd van uitstellen voorbij is. “Wat voor samenleving willen we eigenlijk? En hoe houden we vast aan onze waarden – vrijheid, gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid – op weg naar een nieuw evenwicht?” zei de koning op Eerste Kerstdag. Oliver Sacks bood velen in en buiten Groot-Brittannië inspiratie.

Democratie
In zijn toespraak wees hij iedereen op de democratische spelregels. “Maar we moeten niet blijven steken in het zoeken naar zondebokken en in cynische kritiek of onverschilligheid. Democratie betekent niet dat degenen die het hardst roepen hun zin krijgen. Democratie is met respect voor ieders grondrechten samenwerken aan oplossingen waarin de meerderheid zich kan herkennen. Daarbij gaat het om een zorgvuldige afweging van alle belangen,” aldus Willem-Alexander, die met ruim zes minuten een vrij korte kerstrede hield.

Dankbaarheid
Vervolgens kwam de koning bij Oliver Sacks uit. “Ik moet denken aan ‘Dankbaarheid’, een klein boekje van neuroloog Oliver Sacks, geschreven aan het eind van zijn leven. Het maakte hem gelukkig om overal jonge, getalenteerde mensen om zich heen te zien. ‘De toekomst is in goede handen’, schrijft hij. ‘De toekomst is in goede handen.’ Ik zeg het hem graag na. Ik ontmoet ze overal. Jonge mensen met idealen en verbeeldingskracht. Zij voelen zich medeverantwoordelijk en zijn bereid de toekomst op hun schouders te nemen.”

Inspiratiebron
Bij leven was Sacks voor Joden en niet-Joden binnen en buiten Groot-Brittannië een inspiratiebron, wiens boeken goed werden gelezen en mensen veel steun gaven. Sacks groeide op in een orthodox-Joods gezin in noordwest Londen. Hij was de jongste van vier kinderen van Samuel Sacks en Muriel Elsie Landau. Beide ouders waren arts; zijn moeder was een van de eerste vrouwelijke Britse chirurgen. Hij studeerde in Oxford en aan de Universiteit van Californië. Daarna vertrok hij in 1960 naar Canada om vervolgens in 1965 naar New York te gaan waar hij een eigen praktijk betrok.

Het boek ‘Awakenings’ van Sacks is tot twee keer toe verfilmd, eerst als televisiefilm voor Yorkshire Television door Duncan Dallas (1973) en later als Awakenings (1990) door Penny Marshall, met Robert De Niro en komiek Robin Williams. De film At first sight (1999) is gebaseerd op Sacks’ boek Een antropoloog op Mars. Sacks leefde het grootste deel van zijn leven alleen. Hij sprak voor het eerst over zijn homoseksualiteit in zijn autobiografie On the Move: A Life. In 2008 begon hij een vriendschap met schrijver Bill Hayes, die langzaam overging een warme relatie. Sacks overleed in 2015.

Lees ook:
David Grossman neemt Erasmusprijs 2022 met ’tikoen olam’ in ontvangst
In de burgerzaal van het koninklijk Paleis op de Dam heeft de Israëlische schrijver David Grossman (61) de Erasmusprijs 2022 gekregen uit handen van koning Willem-Alexander. Met deze prijs wil de De Stichting Praemium Erasmianum zijn kunstenaarschap eren en lezers de kans geven zijn werk te ontdekken op opnieuw te ontdekken: ‘Als troost, en als leidraad hoe mens te zijn.’ Grossman, die in zijn dankwoord zei al jong kunstenaar te willen zijn, stond stil bij tikoen olam en Etty Hillesum.