Kwestie Edam-Volendam om foute burgemeester duurt voort

Hoewel onderzoekers en anderen al een paar aanhangig maken dat de Burgemeester van Baarstraat in de gemeente Edam-Volendam een andere naam moet krijgen, omdat de desbetreffende burgemeester fout was in de oorlog, is dat nog niet gebeurd. Het gemeentebestuur blijft bij de oude naam, tot ergernis Erik Besseling, auteur van het boek ‘Rachels kinderen, Joodse inwoners in Edam 1937-1945’, zo meldt Groot-Waterland.nl

Besseling sprak donderdag in de gemeenteraad in. Hij riep de raad en het college van burgemeester en wethouders op om nog dit jaar te besluiten de naam aan te passen. “Zodat het herdenkingsjaar 2025, met tachtig jaar bevrijding, niet zal worden overschaduwd door het eren van een persoon die aan de organisatie van de racistische massamoord op de Joden hier heeft meegedaan.” Het was de tweede keer dat hij kwam inspreken, nadat dat twee jaar geleden tevergeefs was geweest.

Waterlands Archief

De inspreker wees op het onderzoek ‘Burgemeester Van Baar en de Jodenvervolging in Edam’, van juni vorig jaar, dat hij samen met Piet Koning uitvoerde. Ze doken in het Waterlands Archief, waar ze informatie vonden over Clement van Baar, die in de jaren ’40-’45 in Edam eerste burger was. Daaruit blijkt dat hij meewerkte aan de Jodenvervolging. In het college is vorig jaar gesproken over het rapport, dat volgens de bestuurders breder getrokken moet worden. Zij willen vervolgonderzoek en willen daarbij hulp zoeken bij het Centraal Joods Overleg (CJO).

Meer onderzoek

Vlak voor de raadsvergadering van donderdag kwam er een memo waarin het college opnieuw pleit voor breder vervolgonderzoek. Het emotioneerde Bessling. “Zijn de feiten die nu in mijn rapport staan niet ernstig genoeg? Wat denkt het presidium te bereiken met nog meer historische feiten, nog meer kennis? De feiten die nu bekend zijn, volstaan mijns inziens voor een moreel oordeel over burgemeester Van Baar, over zijn aandeel in de vervolging en deportatie van de Joden in deze gemeente.”

Bewijs

Het idee is om de straatnaam te veranderen, zodat de vermoorde Joden van Edam de erkenning krijgen die ze verdienen. Volgens hem en andere insprekers zou het college de gemeente nu opzadelen met een duur vervolgonderzoek en zou het besluiteloos zijn omdat ‘het niet weet wat het wil’. Uit onderzoek van Bessling en Koning blijkt dat Van Baar de Joden in zijn gemeente zelf inventariseerde en ze allemaal aangaf, zodat ze konden worden afgevoerd naar Amsterdam. Van daaruit volgde deportatie en in bijna alle gevallen de dood. Het gaat om 22 mensen.

Veroordeling nodig

Besseling riep de gemeenteraad op om de kwestie Van Baar snel te beëindigen. “U heeft op 16 mei jongstleden unaniem uw afkeuring uitgesproken over het toenemend antisemitisme in Nederland. Dat verdient groot respect. De naam ‘Burgemeester van Baarstraat’ vraagt om eenzelfde krachtige veroordeling. Burgemeester Van Baar heeft in de oorlog geholpen deze gemeente Judenfrei te maken, zoals de nazi’s het noemden. Dat feit is niet te rijmen met de eerbewijzen aan hem.”

Palingsound

Hoewel het gaat om de burgemeester van Edam, is er in Volendam een straat naar hem vernoemd. Beide plaatsen vormen samen één gemeente die jaren geleden door een fusie tot stand kwam. De kwestie rond de naam liet ook het CJO niet onberoerd. Toch sleept het voort. Velen vragen zich af waarom. Onderzoeker Koning pleitte vorig jaar om de straatnaam te veranderen in Munnickenveldlaan. Weer anderen willen graag de ‘Palingsoundstraat’. Dat verwijst naar de populaire muziek in de tweede helft van de 20ste eeuw uit Volendam, die onder meer gemaakt werd door Annie Schilder, BZN, The Cats, Piet Veerman en Jantje Smit.