Limburgse gemeente Beek: eerst formeel verzoek, dan pas onderzoek naar geroofd Joods vastgoed

De Limburgse gemeente Beek gaat geen eigen onderzoek uitvoeren naar geroofd vastgoed dat tijdens en na de Tweede Wereldoorlog eigendom was van Joodse inwoners. De Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge Limburg zegt in een reactie ‘verbaasd en geschokt’ te zijn door het besluit.

Makelaars, notarissen en kopers verdienden tijdens de oorlog flink aan de woningen van Joden, zegt voorzitter Ernst de Reus van de NIHS in een interview met de regionale zender L1. “Het staat vast dat ook de gemeente Beek huizen van Joodse inwoners heeft gekocht en daarom is het noodzakelijk om te kijken naar wat er in het verleden heeft plaatsgevonden. Ik vind het heel kwalijk dat de gemeente dit niet doet.” Uit officiële documenten blijkt dat het gemeentebestuur van Beek tijdens de Duitse bezetting woningen of stukken land kocht van Joodse inwoners die waren gedeporteerd.

Waarom de gemeente Beek geen onderzoek wil doen, is niet duidelijk. Volgens verantwoordelijk wethouder Ralf Diederen van Financiën, Wonen en Sport is ten onrechte het beeld ontstaan dat Beek niet zou willen meewerken. Toch blijft hij bij het standpunt dat een onderzoek er pas komt als een belanghebbende zich bij de gemeente meldt. Volgens Diederen is er nog geen formeel verzoek geweest van de Joodse gemeenschap. “Als dat verzoek er komt, werken wij mee”, zegt Diederen. Het stadsbestuur is nog steeds niet van plan een eigen onderzoek uit te voeren. Ernst de Reus zegt dat de Joodse gemeenschap zeker in actie komt als Beek bij dat standpunt blijft. Hij wil zo snel mogelijk een gesprek met Diederen.

Het houding van de gemeente Beek wijkt af van het gangbare beleid in Limburg. In andere gemeenten, zoals Roermond, Maastricht en Venlo, lopen wel onderzoeken naar geroofd Joods vastgoed. Maastricht bijvoorbeeld, heeft hiervoor extra geld vrijgemaakt. Uit een eerste inventarisatie van de zogenoemde Verkaufsbücher blijkt dat in Maastricht tenminste 35 panden van Joodse eigenaren tijdens en na de oorlog zijn onteigend en verkocht.

Landelijk gezien zijn er meer gemeenten die (nog) geen onderzoek hebben ingesteld. Uit een rondgang van het onderzoeksprogramma Pointer eind vorig jaar, blijkt dat zeker 73 Nederlandse gemeenten de archieven zijn ingedoken om erachter te komen wat er met Joods vastgoed is gebeurd. Daarvan hebben er vijftien hun onderzoek inmiddels afgerond. Zeker 35 gemeenten doen geen onderzoek. Ongeveer twintig gemeenten overwegen alsnog de Verkaufsbücher te openen, maar hebben daarover nog geen besluit genomen.

Lees ook:
Zeker 35 gemeenten doen geen onderzoek naar geroofd Joods vastgoed
Zeker 73 gemeenten hebben een onderzoek naar geroofd Joods vastgoed in de bange jaren ’40-’45 ingesteld en daarvan hebben er vijftien hun onderzoek al afgerond. Zeker 35 gemeenten doen geen onderzoek. In de Verkaufsbücher staan ruim zevenduizend transacties in 224 gemeenten omschreven. Deze woningen en stukken grond werden door de Duitse bezetter in de donkere jaren ’40-’45 afgepakt van Joodse eigenaren en vervolgens doorverkocht.