Maccabeeërs in Mokum – column Harry Polak

Voor Harry Polak was het ruim twintig jaar geleden al duidelijk hoe diep de haat tegen Joden en Israël bij Turkse en Marokkaanse Nederlanders volgens hem zit. Bouwen aan onderling vertrouwen tussen deze groepen en de Joodse is volgens hem niettemin het enige devies.

Aan veel niet-Joodse vrienden moesten mijn vrouw en ik indertijd uitleggen waarom we na onze pensionering in Israël wilden gaan wonen. Tegenwoordig vragen Israëli’s ons na de klopjacht op Israëlische Maccabi-supporters wat er in Amsterdam aan de hand is. Kunnen Joden daar nog wel veilig wonen? Nogal wat Israëli’s die eerder dol waren op het ‘Venetië van het noorden’ willen er beslist niet meer naartoe. 

Voor mij was de Jodenjacht-versie 2024, die volgens velen geen pogrom mag heten omdat die veel en veel erger waren, eigenlijk geen verrassing. Het was voor Israëlhaters een zeldzame buitenkans dat Israëli’s als herkenbare groep voetbalsupporters naar Amsterdam kwamen. Dat de harde kern van Maccabi-fans zich misdroeg (al werd dat achteraf sterk overtrokken) was geen excuus voor het geschop en ander geweld van ‘scooterjeugd’ en taxichauffeurs. Die wilden die ‘genocidale’ Israëli’s gewoon een lesje leren. Achteraf vernam ik dat er minstens één Marokkaanse taxichauffeur was die zich schaamde voor het buitensporige gedrag van zijn collega’s.     

Haatgevoelens

Ruim twintig jaar geleden stuitte ik bij contacten met Marokkaanse jongeren in Nederland al op intense haatgevoelens jegens Israël – “Joden moet we doden”. Voor menigeen waren Israël en Joden in Nederland één pot nat. Er waren daarnaast vaak goed opgeleide Marokkaanse Nederlanders die wel onderscheid maakten tussen Nederlandse Joden en Israël. Als je hen echter goed beluisterde, was het verschil met de anti-Joodse jongeren hooguit betrekkelijk: hoe kritischer over Israël, hoe meer je in hun ogen als Jood acceptabel was.

Geen bestaansrecht

De meeste Marokkaanse Nederlanders met wie ik te maken had, en later voegden Turkse Nederlanders zich bij hen, vonden dat Israël geen enkel bestaansrecht had. Er waren uitzonderingen. Zo zei één van hen tegen mij dat hij Israël erkende omdat het land ‘alle oorlogen tot dan toe gewonnen had’. Een de facto-erkenning, concludeerde ik. Een de jure-erkenning, dus op basis van legitieme gronden, was een brug te ver voor hem.

Maatregelen

Er wordt na de ‘Maccabi-rellen’ in Nederland serieus werk gemaakt door de overheid van het bestrijden van antisemitisme. Er moet meer aandacht komen voor onder andere de Holocaust, las ik op Jonet.nl. Uiteraard is het onacceptabel als er geen les kan worden gegeven over de Sjoa als triest dieptepunt van de Europese, en dus ook Nederlandse geschiedenis. Helpt het om duidelijk te maken wat de Sjoa betekent voor Joden als alleen de ‘genocide’ in Gaza van belang is voor deze Jodenhaters?!

IJs breken

Naar mijn idee is het zinniger om de olifant in de huiskamer aan te pakken. Dat kan pas als het ijs gebroken is, dus als er enig onderling vertrouwen is ontstaan. Ga het dan met elkaar hebben over het Palestijns-Israëlisch conflict! Geen geringe opgave, doch dáár zit, en nergens anders, de sleutel voor een betere verhouding tussen Israëlhaters en Joden.

Speciaal?

Het probleem is dat het een verrekt ingewikkeld vraagstuk is met een lange historie, veel slachtoffers en verdriet. Er zijn echter tal van andere conflicten zijn in de wereld met heel veel meer slachtoffers. Niet zelden betreft het moslims onderling. Wat maakt het Palestijns-Israëlisch conflict dan zo speciaal? Het grootste probleem is dat velen hun mening reeds hebben gevormd als het om Israël en de Palestijnen gaat. Veelal op basis van akelige beelden op tv, sociale media en ronduit eenzijdige, anti-Israëlische informatie.

Constructieve kijk

Daarom is eerst ‘unfreezing’ nodig. Dus beginnen met afbreken van aantoonbaar onjuiste ideeën en vooroordelen. Daarna kan je aan een andere, meer constructieve kijk op het conflict gaan bouwen. Het wemelt van de idiote ideeën over Israël en Joden. En ook over Palestijnen of Palestina – al bestaat dat land nog niet. Dat is nu juist het probleem. Hoe komt het dat Israël wel bestaat en Palestina nog steeds niet?

Psychologen

Als het echt niet lukt om met goed onderbouwde informatie de sfeer enigszins te klaren dan is het duidelijk dat er heel iets anders speelt. Emoties hebben dan de overhand of beter gezegd: emotionele blokkades of onderbuikgevoelens om onwelgevallige feiten te willen accepteren. Psychologen weten daar wel raad mee.