Nationaal Archief en onderzoekers twisten om kaartenbak Joodsche Raad

Het Nationaal Archief heeft een conflict met onafhankelijke onderzoekers, het Joods Cultureel Kwartier (JCK) en Herinneringscentrum Kamp Westerbork over een bepaald deel van haar archief. Het draait om de toegang tot de kaartenbak van de Joodsche Raad, meldt NRC Handelsblad. Deze bak bevat alle namen en persoonlijke gegevens van alle Joodse Nederlanders die in de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd. Privégegevens dienen te worden beschermd, maar eigenlijk is de lijst al via een Duitse bron te raadplegen.

Rode Kruis
Tot op twee jaar geleden was de kaartenbak in handen van het Rode Kruis. Onder voorwaarden konden onderzoekers, na goedkeuring van hun onderzoeksplan, de gedigitaliseerde kaartenbak raadplegen op de site Archieven.nl. Omdat het Rode Kruis archiefbeheer niet meer als zijn taak beschouwd, is de bak overgedragen aan het Nationaal Archief, aldus de krant. Medewerkers zijn sindsdien bezig geweest om het archief te bestuderen en naar de systemen van het Nationaal Archief over te zetten.

Tokkie
Een van de onafhankelijke onderzoekers is Lion Tokkie. Hij doet onderzoek naar werkkampen die als voorportaal van deportaties werden gebruikt. “Onlangs kregen we te horen dat het archief per 1 januari niet meer toegankelijk is. Pas 1 maart is het weer toegankelijk en dan beperkt, vanwege de Algemene verordening gegevensbescherming,” zegt hij tegen de krant. Verder moet hij bij het Nationaal Archief opnieuw een onderzoeksplan indienen. Tokkie is daar ontevreden over en schreef meteen brieven aan de minister, Tweede Kamerleden en leden van het koninklijk huis. Dat deed hij ook namens Aline Pennewaard, die namens de Universiteit van Haifa honderdduizenden namen onderzoekt.

Privégegevens
Het Nationaal Archief is niet zo ingenomen met de brievenactie. Een woordvoerder zegt het ‘jammer’ te vinden, omdat de organisatie momenteel bezig is met de wet op de Autoriteit Persoonsgegevens (AGV). Zo wordt namelijk extra streng gelet op privégevoeligheid van de namen van de Joodse slachtoffers. Hier zouden Joodse organisaties om hebben gevraagd. De nieuwe regeling waar de onderzoekers over klagen, gaat pas op 1 maart in, zo vertelt de zegsman. “Dus als ze nu hun onderzoeksplan indienen kan dat voor die tijd goedgekeurd zijn.”

Toegankelijk in Duitsland
Mochten de onderzoekers haast hebben of daar niet op willen wachten, dan kunnen ze nog in Duitsland terecht. De hele kaartenbak staat immers al online bij het Duitse ITS/Arolsen Archives. Het is echter slecht leesbaar omdat hij van een microfilm afkomt. Omdat de AVG-wet een Europese regel is, bestudeert het Nationaal Archief hoe het mogelijk is dat dit privé-gevoelige archief in Duitsland wel toegankelijk is.