Saoedi’s zien af van banden met Israël

Saoedi-Arabië gaat voorlopig geen diplomatieke betrekkingen aan met Israël. Riaad blijft bij het oude standpunt: pas als er een onafhankelijke Palestijnse staat is, kan het overgaan tot erkenning van Israël. Beide landen spraken in de afgelopen jaren over een verdrag en erkenning, maar door de terreuraanval van Hamas van 7 oktober 2023 werd dat proces gestopt. Een van de doelen van Hamas lijkt nu bereikt: diplomatieke relaties tussen Israël en de Saoedi’s komen er niet.

Abraham Akkoorden

Israël en Saoedi-Arabië spraken vanaf 2020 achter de schermen en onder begeleiding van de Verenigde Staten over erkenning en het aangaan van banden. Het idee was om tot een regeling in de geest van de Abraham Akkoorden te komen, de akkoorden die Israël sinds 2020 met verschillende Arabische landen sloot en die leidden tot samenwerking op allerhande gebieden. Politieke en economische tussen Israël en het koninkrijk waren volgens kenners in de nazomer van 2023 binnen handbereik.

IJskast

Toen kwam echter de aanval van Hamas op Zuid-Israël, waarbij de terreurbeweging zeker twaalfhonderd onschuldige mensen afslachtte. Dat ontketende een oorlog tussen Israël en Hamas in de Gazastrook, wat ervoor zorgde dat de gesprekken met Saoedi-Arabië in de ijskast werden gestopt. Amerika hield achter de schermen de waakvlam branden, maar dat blijkt nu tevergeefs: Riaad maakte dinsdag bekend voorlopig geen banden met Israël te zullen aangaan.

Duidelijkheid

Wat ging aan dit besluit van de Saoedi’s vooraf? Woordvoerder John Kirby van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad liet eerder nog doorschemeren dat het Witte Huis positief was over het hervatten van de gesprekken. Saoedi-Arabië besloot meteen duidelijkheid te bieden. Naast dat de aloude eis voor een onafhankelijke Palestijnse staat weer naar voren kwam, stelden de Saoedi’s ook dat ‘de Israëlische agressie’ in de Gazastrook eerst moet stoppen. Ook willen ze dat Israël eerst het hele gebied verlaat.

Veilige zone

Israël heeft eerder aangegeven dat de oorlog in Gaza voorlopig niet voorbij is, onder meer omdat Hamas moet worden opgerold en de veiligheid voor Israëli’s moet terugkeren. Mochten de Israëli’s vinden dat de terreurbeweging is verslagen, dan zal het leger zich nog niet kunnen terugtrekken. Het idee is om van Gaza een veilige zone te maken die niet wordt bestuurd door Hamas of Fatah (dat nu verantwoordelijk is voor de Palestijnse Autoriteit). Mogelijk komt er in de strook een Arabisch overgangsbestuur, waarna er daarna een Palestijns bestuur komt dat met Israël kan samenwerken.

Iran en Hamas geslaagd

De terugtrekkende beweging van Saoedi-Arabië is goed nieuws voor Hamas en Iran, die volgens kenners een grote bedreiging zagen in diplomatieke banden tussen Riaad en Jeruzalem. Het in de lucht hangende akkoord was voor hen een van de redenen om de terreuraanval op Israël uit te voeren. In die zin is de aanval van 7 oktober voor zowel Hamas als Iran geslaagd. Zij het voorlopig, want de oorlog gaat door en Hamas blijft verliezen leiden. Ook heeft Saoedi-Arabië aangegeven ‘voorlopig’ geen betrekkingen met Israël aan te willen gaan. Mogelijk verandert de Saoedische insteek in de toekomst weer.