Waarom de NOS kritiek krijgt op berichtgeving Israël – analyse

De NOS heeft te maken met meer verbale en fysieke aanvallen naar aanleiding van haar Israël en Gaza-berichtgeving. Waar het gaat om het conflict tussen Israël en de Palestijnen lijkt de omroep te falen, zeker bij mensen die uitgesproken voor of tegen Israël zijn. Zij staan lijnrecht tegenover elkaar, maar hebben één ding gemeen: ze zijn ontevreden over de NOS. Hoe komt het dat juist de woede over deze omroep zo groot is?

Het gebouw van de taakomroep werd zaterdagmiddag bezet door leden van klimaatbeweging Extinction Rebellion (XR) en pro-Palestijnse activisten. Met spandoeken klauterden ze op de gevel van het NOS-gebouw in het Hilversumse Mediapark. Boodschap: ‘de NOS verkondigt de waarheid niet’. Volgens de activisten zou de omroep slecht melden wat er gaande is in Gaza, terwijl een overzicht van Pownews liet zien dat dit niet het geval is.

‘Genocide’

Volgens een van de activisten, die zichzelf ‘woordvoerder naar de media’ noemt, is er in Gaza sprake van ‘genocide’ en heeft het internationaal strafhof in Den Haag daar al zo over geoordeeld. Ook dat blijkt niet te kloppen, want er is nog steeds een onderzoek naar ‘genocide’ in Gaza gaande. De woordvoerder verweet de NOS dat die de situatie in Gaza niet als ‘genocide’ bestempelt. Na 2,5 uur was de bezetting voorbij en hadden de activisten hun mediastunt afgerond.

Kritiek

Aan de andere kant werd de NOS eveneens scherp gehouden. Bijvoorbeeld door Ronny Naftaniel, oud-directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Zo werd bekend dat het Israëlische leger (IDF) een groep Gazanen zou hebben doodgeschoten, die aan het wachten was op voedsel in Rafah. Daarbij zouden 31 doden zijn gevallen. Naftaniel kroop op zijn socials in de pen over de NOS-berichtgeving.

Hamas

‘De IDF ontkent dat ze hebben geschoten op een rij wachtenden op voedsel bij Rafah’, schrijft Naftaniel op zij Facebookpagina. ‘Ook het GHF, dat de hulp distribueert ontkent schoten daar of in de omgeving. Hamas maakte melding van 31 doden. Reuters en ook de NOS namen de Hamas beschuldiging over’. De melding van de doden kwam van terreurorganisatie Hamas en er werd niet door Israël geschoten. Ook het CIDI zelf wees de NOS op de feiten:

Taakomroep

De NOS heet een zogenoemde ‘neutrale taakomroep’ te zijn, maar volgens haar grootste critici komt zij dat doel verre van na. Volgens het X-account ‘Een blik op de NOS (commentaar op de NOS)’ zit de omroep er te vaak naast, zeker waar het om Israël en de Palestijnen gaat. Het account bericht over vermeende misstappen van de taakomroep. Dat gebeurt over de oorlog in Gaza, maar ook over andere dossiers zoals klimaat.

Geert Mak

Ook is er op sociale media kritiek op een optreden van Geert Mak van zaterdag in Nieuwsuur, dat onder de NOS valt. De schrijver laat zich de laatste maanden uit over de Haagse politiek en geeft nu ook zijn mening over Israël. In een item liep Mak langs Stolpersteine. Hij vergeleek het wegkijken van de Nederlanders in de Sjoa met de huidige houding van het kabinet tegenover Israël. Volgens critici is dat misplaatst. Anderen noemen Mak ‘een gifslang’ of ‘een schoft’.

Woede

Waarom is er onder mensen, activisten in het bijzonder, zoveel woede over de NOS? Allereerst is de NOS geen ledenomroep met een specifiek profiel, maar een taakomroep met een programmastatuut dat ervoor staat ‘een landelijke publieke mediadienst te verzorgen op het gebied van nieuws, sport en evenementen, dat zich bij uitstek leent voor gezamenlijke verzorging’.

Op zijn zachts gezegd mag de omroep dus geen bepaalde politieke kleur of voorkeur laten zien. Dat is echter wel wat de NOS verweten wordt door bijvoorbeeld de voor- en tegenstanders van Israël. De woede is vaak extra groot omdat de omroep wordt betaald uit belastinggeld en er dient te zijn voor alle Nederlanders. Bij berichtgeving die onjuist is of zou rieken naar partijdigheid, ligt de NOS dus extra onder het vergrootglas.

Topinkomen

Niet alleen de berichtgeving en de objectiviteit van de NOS liggen onder vuur, maar ook op andere zaken is kritiek. Eind april werd bekend dat topvrouw Renate Eringa maandelijks een inkomen van 28.800 euro trok, wat neerkomt op een jaarsalaris ruim boven de Balkenendenorm. De publieke verontwaardiging was groot en de directrice beloofde een groot deel van haar verdiende geld terug te storten in de omroepkas.

Mediawet

Een alternatief voor de NOS in het publiek bestel is er momenteel niet. De andere omroepen kunnen haar rol niet overnemen en ook is de omroep vastgelegd in de Mediawet 2008. Het enige dat burgers kunnen doen, is hun mening over de berichtgeving geven. Dat hoeft niet perse met een publiciteitsstunt zoals het bezetten van het NOS-pand, maar kan bijvoorbeeld ook door de redactie of ombudsman van de omroep aan te schrijven.

Onderzoek

Eerder kwam de NOS-ombudsman met een gedetailleerd en uitgebreid onderzoek over de berichtgeving van de omroep in de weken na 7 oktober 2023. Volgens dat rapport was de berichtgeving over Gaza in balans. Later kwamen er weer acties tegen de NOS en waren er nieuwe vulkaanuitbarstingen. Aangezien de kritiek over de berichtgeving over Israël en Gaza de laatste tijd groot is, zou een nieuw onderzoek gerechtvaardigd kunnen zijn. Het is wachten op de ombudsman.