Zelensky: ‘Joden in de wereld moeten nu niet zwijgen’

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zich tot de Joodse wereld gericht. In een toespraak op Facebook sprak het staatshoofd zijn geloofsgenoten aan. De reden is het raken van de Sjoa-gedenkplek Babi Yar, aan de rand van Kiev, door Russische raketten. Hij vroeg de Joden buiten Oekraïne om zich te te spreken over wat er momenteel met zijn land gebeurt. Zelensky is van Joodse komaf. Voordat hij president werd, was hij jarenlang een bekende stand-up comedian. Sinds het uitbreken van de Oekraïne-oorlog baart hij opzien door zijn moedige en standvastige media-optredens. Hij wordt ‘een man met gimmick’ genoemd.

“Tegen alle Joden van de wereld zeg ik: begrijpen jullie niet waarom dit gebeurt? Daarom is het erg belangrijk dat miljoenen Joden over de hele wereld nu niet zwijgen. Het nazisme wordt in stilte geboren,” zei Zelensky vanachter een katheder terwijl hij in de camera keek. “Dus schreeuw over de moorden op burgers. Schreeuw over de moorden op Oekraïners.” Niet alleen is Babi Yar – de plek waar in de Tweede Wereldoorlog in twee dagen tijd 33.000 Kievse Joden werden vermoord – geraakt maar ook is de Uman gebombardeerd, een Joods pelgrimsoord. Bekijk hier de hele speech.

In zijn acht minuten durende toespraak, die met Engelse ondertiteling te zien was, zei Zelensky niet dat hij zelf Joods is of dat zijn familieleden in de Sjoa zijn vermoord. Maar zijn angst over het zien van een aanval op een Holocaust-moordplaats was voelbaar, toen hij beschreef hoe een tv-station en sportcomplex in de Sovjettijd waren ‘gebouwd op de botten’ van mensen die daar zijn vermoord ‘om de ware geschiedenis van Babi Yar uit te wissen’. Tegen het Kremlin zei hij: “Jullie vermoorden voor de tweede keer Holocaustslachtoffers.”

Het Babi Yar-ravijn is een groot, open gebied met laaggroeiende bomen en struiken. Het is bezaaid met meerdere massagraven van Joden en andere slachtoffers die daar zijn geëxecuteerd. Er is een monument en een museum in aanbouw. Volgens de berichtgeving werd Babi Yar geraakt door Russisch vuur nadat de aangrenzende tv-toren van Kiev werd gebombardeerd. Dat gebeurde dinsdag. Zelensky: “Tegen de wereld zeg ik: wat heeft het voor zin om tachtig jaar lang ‘nooit meer’ te zeggen als de wereld zwijgt als er een bom valt op Babi Yar? Minstens vijf doden. De geschiedenis herhaalt zich.”

Zelensky twitterde dinsdag onmiddellijk over de aanval, die breed werd veroordeeld door Joden en anderen. Volgens de Facebookpagina van het herdenkingsmuseum was er ook schade aan het complex, maar een Israëlische journalist ter plaatse weerspreekt dat. Die liet zien dat het monument ongedeerd was. Niettemin is de schok over het raken van Babi Yar in en buiten de Joodse wereld groot. De Israëlische minister Yair Lapid van Buitenlandse Zaken spreekt van het schenden van heilige grond.

Oekraïne telt tussen de 43.000 en 300.000 Joodse burgers. Vanuit de hele Joodse wereld krijgen zij humanitaire hulp en worden ze geholpen om het land te ontvluchten. Veel van die Joden hebben zich aangesloten bij een exodus aan vluchtelingen die momenteel over de landsgrenzen stromen. Naar schatting zijn er al meer dan achthonderdduizend Oekraïeners naar de buurlanden gevlucht. De meeste Oekraïense Joden reizen door naar Duitsland of Israël, waar ze een veilig heenkomen krijgen.

Lees meer:
‘Sjoa-monument Babi Yar in Kiev kapotgeschoten’
Het Russische leger heeft het Sjoa-monument voor de massaslachting van Babi Yar in Kiev kapotgeschoten, zo wordt op social media beweerd. Sowieso is het terrein geraakt. Dit gebeurde dinsdag toen de tv-toren van de Oekraïense hoofdstad onder vuur werd genomen. De woede in de Joodse wereld en Israël is groot.