Familie Lipschits terug in voormalige woning Rotterdam
Voor de deur van nummer 59 in de Agniessenstraat in Rotterdam-Noord is het druk. Mensen kijken om zich heen en praten wat. De deur gaat open en mevrouw Habibi, de Turks-Nederlandse eigenaresse van de woning, zegt: “Welkom allemaal”. Een voor een komen de mensen naar binnen en in de gang schudt de dame hen allemaal een hand. In de woonkamer zitten moeder Ruth en dochter Deborah Lipschits. Beiden zijn familie van de in 2008 overleden professor Isaac Lipschits, die in de jaren ’40-’45 in deze woning als kind heeft gewoond.
De kamer vult zich met zo’n dertig mensen. Op de vloer ligt een Turks tapijt en er hangt een geur van Turks eten, dat vanuit de keuken komt. Voor de oorlog was dit echter een Joodse woning en een buurt waar veel Joodse Nederlanders wonen. Deborah heeft een boekje in haar handen. “Mijn vader wilde zijn oorlogsverhaal aan de wereld vertellen en schreef alles daarom op in dit boek”, zegt ze. De dochter vertelt over het leven van haar vader. Voor de Tweede Wereldoorlog woonde hij hier al. Zijn vader Sander was marktkoopman in bananen en zijn moeder waarschuwde hem altijd om niet ook ‘de markt op te gaan’, maar om ‘te leren’. Dat heeft Lipschits gedaan: hij werd professor contemporaire geschiedenis.
“Mijn vader zei altijd: Liever was ik op de markt gaan staan zonder de oorlog dan professor geworden met de oorlog”, aldus Deborah. Die uitspraak deed haar altijd wat, omdat het contrast zo groot was. Moeder Ruth en de aanwezigen luisteren aandachtig. In 1942 moest het gezin vluchten en onderduiken. Van de vijf familieleden kwamen er na de oorlog slechts twee terug. Isaac was een van hen. Na 1945 ontdekte hij dat zijn broertje Alex in een streng christelijk pleeggezin was opgenomen. Hij nam zijn broertje ongewild mee naar Israel, waar die een leven opbouwde. Zelf keerde hij na een aantal jaar terug naar Nederland.
Het is voor zowel Deborah als Ruth emotioneel om weer in de woning te zijn. “Ik was hier al een keer geweest, maar nu ik hier weer ben gaat het verhaal van mijn vader opnieuw leven”, zegt ze. De vrouwen zijn mevrouw Habibi dankbaar dat zij haar huis vandaag heeft opengesteld voor Open Joodse Huizen. Er komen tientallen vreemden over de vloer die hun schoenen niet uit doen. Habibi is trots dat ze in deze woning woont. “Ik ben tegen oorlog en voor vrede. Graag wil ik mijn woning laten zien aan de mensen die belangstelling voor wat hier vroeger is gebeurd”.
Aangeslagen en onder de indruk van het verhaal gaan de gasten weer naar buiten. Ze praten na op straat. Aan de gevel hangt een witte schotelantenne. Over een uurtje is de volgende groep belangstellenden aan de beurt. Open Joodse Huizen was een groot succes. Duizenden bezoekers gingen allerlei Nederlandse steden naar gebouwen en huizen met verborgen Joodse oorlogsverhalen. De Maasstad deed voor het eerst mee en de lokaties aldaar trokken ruim 1.500 bezoekers. Overal werd het event in samenwerking met het Joods Historisch Museum georganiseerd.
