Gedoe over verborgen papieren monument Amersfoort lijkt opgelost
Het geharrewar over het papieren Joodse ‘monument’ van Amersfoort lijkt voorlopig te zijn opgelost. Zo wordt het ‘monument’, dat bestaat uit een stuk papier met namen van vermoorde Joden tijdens de bange jaren ’40-’45, in de meiweek tentoongesteld voor het publiek. Dit zal gebeuren in het Eemhuis te Amersfoort. Eerst was de papieren rol weggestopt door de gemeente Amersfoort, die mogelijk niet wist wat ze ermee aan moest. Na protest vanuit de Joodse gemeenschap en vragen uit de gemeenteraad, is deze oplossing uit de bus gerold. Er is nog geen permanente oplossing gevonden voor het laten zien van de namenrol.
De gedenkrol wordt tentoongesteld op de tweede verdieping van het Eemhuis, in het archief van Archief Eemland. Dit is de uitkomst van gesprekken die vertegenwoordigers van Joods Amersfoort hebben gevoerd met burgemeester Lucas Bolsius (CDA). De Joden vonden het een gotspe dat de papieren rol, die 333 namen bevat, jarenlang werd weggemoffeld in een archiefkast. Het kreeg de bijnaam ‘het monument dat niemand mag zien‘ en werd niet uit de kast gehaald. Dit tot ontsteltenis van oud-burgemeester Annie Brouwer (PvdA) van Amersfoort, die in 1999 aanwezig was bij de presentatie ervan en ervoor was geweest hem te laten zien. Zij overleed vorig jaar.
De rol die niemand mocht zien zal te bezichtigen zijn in de week van Jom Hashoa (2 mei) en de Dodenherdenking (4 mei). Toch wil de gemeente nog geen permanente plek aanwijzen voor het papieren monument. Dit heeft te maken met de conservering ervan en mogelijk is dat ook een geldkwestie. Voorstanders van de rol opperden bij de burgemeester om het permanent tentoon te stellen in de ontvangsthal van de gemeente, maar dat idee viel tijdens de gesprekken af omdat vocht en wisselende temperaturen het op termijn zouden aantasten. De stadhuishal met de loketten voor burgerzaken is volgens de onderhandelaars ook geen goede een plek voor bezinning. Daarom komt er een commissie ‘voor verdere verkenning van de mogelijkheden de lokale Joodse geschiedenis recht te doen’.
Eind jaren negentig werd de papieren rol met 333 namen vervaardigd. Het idee werd door een comité en de Joodse gemeente bedacht. De Amersfoortse kerken brachten het benodigde geld bijeen, maar van de gemeente kreeg het comité geen steun. Wel wilde toenmalig burgemeester Brouwer de rol met namen van de Amersfoortse Joden een plek geven in het gemeentearchief. ‘Op bepaalde dagen zou het uitgeleend kunnen worden om op plaatsen van herdenking centraal te worden gesteld’, zo schreef Brouwer in een brief aan de Raad van Kerken. Ze was fel tegen een monumentale plek voor de gedenkrol. ‘Een gedenkteken, een monument, is reeds aanwezig in de Stenen Man’, doelend op het gedenkteken van Kamp Amersfoort.
