Gezegend worden in Middelburg – Jacobs’ Chanoekatoer (dag 3)
Daar stonden we weer in de hal van het prachtige gotische stadhuis van Middelburg. We, dat zijn deze keer niet mijn echtgenote Blouma en ik, maar een van de vele vrijwilligers die mij door Nederland rijden zodat ik onderweg kan bellen, mailen, WhatsAppen of deel drie van mijn Chanoeka-dagboek kan schrijven voor Jonet.nl
Ik schat in dat zo’n tweehonderd belangstellenden ons in Middelburg staan op te wachten, terwijl we een half uur te vroeg aankomen. Dat overkomt mij bijvoorbeeld nooit in Maastricht. Daar geldt steevast het Limburgs kwartiertje. Waarom trouwens een half uur in Maastricht een kwartiertje heet, zal mij wel nooit duidelijk worden, vermoed ik.
Voor mijn gevoel was ik in Zeeland weer thuis. Deze kleine Joodse gemeente van Middelburg is zo hecht, zo eensgezind, zo gastvrij. Waarom is Blouma niet mee gekomen? Waar is ze? vragen ze. Mazzeltov alvast met de barmitswa van uw kleinzoon. Hoe laat vliegen jullie morgen? zeggen ze. Kennelijk is het ook al tot Middelburg doorgedrongen dat wij morgen naar Montreal vliegen. Natuurlijk niet zomaar. Zomaar verlaat ik Nederland namelijk echt niet en zeker niet met Chanoeka. Maar ontbreken op de bar mitswa van je kleinzoon is niet niks. Chanoeka is internationaal en wordt dus ook in Canada gevierd. Het Jonet-dagboek zal doorgaan, maar Nederland verlaat ik met gemengde gevoelens. Ik voel me een beetje iemand die het feestje voortijdig verlaat, maar ben ook heel bewust een grootvader.
Hoe veel jaren kom ik hier in Middelburg al om de menora aan te steken? Twintig? Vijfentwintig? Terwijl er voor de entree van het stadhuis wordt geschaatst op een kunstijsbaan, is het binnen heerlijk warm, geestelijk wel te verstaan, want de feitelijke temperatuur binnen doet niet onder voor de temperatuur op het ijs. De locoburgemeester had zijn toespraak bijzonder goed voorbereid. Hij memoreerde tachtig jaar na de Kristallnacht: duisternis, en zeventig jaar na de oprichting van de Staat Israel: licht. Licht en duisternis die elkaar voor het Joodse volk steeds afwisselen. Zijn Bijbelvaste toespraak en het aanhalen van de psalmen deed mij vermoeden dat zijn partij niet D66 of PvdA was en zelfs niet GroenLinks.
Het Ma’oz Tsoer galmde door het stadhuis. Am Jisraeel Chaj -het Joodse volk leeft – zelfs in Middelburg.
Mensen komen mijn hand schudden en danken me voor mijn aanwezigheid. Ze menen het. Mijn aanwezigheid is voor velen, Joods en niet-joods, belangrijk. Het gaat niet over Binyomin Jacobs, maar over mijn positie. Ik vertegenwoordig het Jodendom, de Joodse geschiedenis, voor de Joodse aanwezigen hun roots en voor de niet-Joden het Bijbels verleden en tegelijkertijd de Staat Israel met al zijn facetten.
Op een gegeven moment kwam een korte blonde dame naar me toe. Ze vroeg mij in vloeiend Ivriet of ik haar wil bensjen (zegenen). Ze woont al veertig jaar in Nederland, gaat nooit naar een bijeenkomst van de Joodse gemeente Zeeland en is bang om een mezoeza in haar deurpost te spijkeren. Ze wil als Jodin namelijk niet herkend worden. Maar hier durft ze te wel komen, want het gaat om een openbare bijeenkomst. Een van haar zonen leeft in Israël en de ander woont in Nederland. Ze werkt in de thuiszorg en over een paar jaar gaat ze met pensioen. Maar, zo vertrouwt ze me toe, als er iets met me gebeurt, dan wil ik in Israël begraven worden.
Mijn reis naar Middelburg was ook al zinvol geweest als er niemand was verschenen; alleen die korte blonde dame die door mij gezegend wilde worden.
Opperrabbijn Binyomin Jacobs (IPOR en voorzitter van het Nederlandse College voor Rabbinale Zaken) maakt ook dit jaar weer een ronde langs verschillende menorot in heel Nederland, om deze in het openbaar aan te steken. Net als in voorgaande jaren schrijft hij een dagboekverslag voor Jonet.nl. Het is de zesde keer op rij dat Jacobs voor Jonet in de pen kruipt en zijn ‘Jacobs’ Chanoeka-toer’ maakt. Bij uitzondering zal de rabbijn dit jaar ook Canada aandoen.
