‘Ik wil graag aan Tikoen olam doen’

Bedrijfslobbyist Robbert Baruch (45) stelde zich vorige week kandidaat voor het PvdA-lijsttrekkerschap voor de Europese verkiezingen van 2014. Gisteren publiceerde Jonet deel één van een groot interview met Barucht, waarin de politicus inging op zijn strijd met GeenStijl en zijn politieke ideeen voor Europa. Vandaag, op sjabbat, het tweede deel, dat het over zijn Joodse leven en inspiraties.

In het eerste deel van het interview vertelde u dat u elke vrijdag als Europarlementariër op werkbezoek wil gaan. Moet u dan niet rekening houden met het breken van de sjabbat?

“Op vrijdagavond ben ik altijd thuis voor de sjabbat, want dat is een onderdeel van mijn leven. Ik ben opgegroeid in een linkse Joodse familie en ben ook opgevoed met het idee dat je altijd politiek actief moet zijn. Graag wil ik aan Tikoen olam doen, oftewel het repareren van de wereld. Voor de niet-Joodse lezers kan ik zeggen dat ik namelijk geloof dat de wereld nog lang niet af is. God heeft de wereld gemaakt, maar wij mensen moeten de aarde vervolmaken; dat is nou Tikoen olam. Je kan dus niet achterover zitten, want je moet helpen om de wereld mooier te maken. Politiek actief zijn is bij mij mede door dit Joodse idee ingegeven.”

U groeide op in een links Joods gezin?

“Mijn ouders waren niet religieus, maar wel degelijk politiek actief. Ik kom uit een communistisch gezin en ben dus als kind in een ketel met socialisme gevallen. Tijdens mijn jeugd in Leiden was ik al met politiek bezig. Ik heb gedemonstreerd tegen racisme en tegen Hans Janmaat, en ik protesteerde ook tegen kernwapens. Het Jodendom werd bij ons thuis niet op religieuze wijze beleden. Dat heb ik pas op latere leeftijd omarmd.”

Hoe ging dat?

“Ik was student, zocht een kamer in Leiden en kwam toevallig in het Joodse studentenhuis te wonen. Daar voor was ik nog nooit Joden van mijn eigen leeftijd tegengekomen waar ik een normaal gesprek mee kon voeren. Het was dus iets nieuws voor me. Omdat ik makkelijk dingen kan organiseren, kwam ik al gauw in het bestuur van IJAR Leiden terecht. Later werd ik voorzitter van de afdeling en trad ik toe tot het bestuur van IJAR Nederland, waarvoor ik daarna weer voorzitter ben geweest. Ook werd ik bestuurlijk actief in de European Union of Jewish Students. Voor die club organiseerde ik seminars en andere bijeenkomsten, met name in Centraal Europa, dat toen net open ging.”

U was dus vooral bestuurlijk actief, maar hoe omarmde u het Jodendom als geloof?

“Vaak werden er weekenden georganiseerd. Het sjabbatprogramma was dan onderdeel van het bestuurlijk actief zijn. Ik vond het nogal mal om daar als macher bij te moeten staan terwijl ik niet eens wist hoe ik een kidoesj moest maken. Daarom ben ik het Jodendom gaan onderzoeken. Ik heb jarenlang in de een jesjieve gestudeerd, ben het geloof gaan belijden en ben actiever met Joodse tradities gaan meedoen. Tegenwoordig kan ik niet meer zonder. In het dagelijkse leven woon ik in een Joods huis, waar we met het gezin een Joods leven leiden. Ik leg tefilin, op vrijdag breken vieren we de sjabbat en op zaterdag doen we rustig aan.”

U leeft dus compleet volgens het Joodse geloof?

“Nee, dat niet. Op zaterdag pak ik gewoon de telefoon op hoor. Als ik kan ga met sjabbat naar sjoel. Ddaarna doe ik boodschappen of breng ik de kinderen naar het voetballen. Ook noem ik mezelf flexidox, omdat ik zowel lid ben van een orthodoxe NIK-gemeente als een liberale LJG-gemeente. Op vrijdagavond proberen mijn vrouw, kinderen en ik altijd thuis te zijn; behalve als er echt iets dringends is. De enige dagen waarop ik niet werk zijn de beide seideravonden en op Jom Kippoer.”

Maar u groeide wel op in een links Joods gezin. Waren je voorouders onderdeel van het vooroorlogse Joodse proletariaat?

“Mijn voorouders leefden niet in het Joodse Amsterdamse proletariaat, maar kwamen uit het Oost-Groningse Bellingwolde. Het waren dagloners. Sommigen hadden wat kleinere slagerijtjes en handelden wat in vee. Het waren echte mediene-stampers. De generatie van mijn grootouders is destijds helemaal links geworden. Mijn oom vertelde me ooit waarom dat zo ging. Hij groeide op in een arme setting en kwam er met de rest van de familie achter dat in de Sovjet-Unie de boeren en arbeiders de macht hadden gekregen. Dat wilden zij vervolgens ook. In het Groningen van toen was er namelijk een groot verschil tussen de herenboeren en de rest. De Joden maakten daar deel uit van de rest en werden veelal ook links.” 

Over links gesproken, je gaat een PvdA-campagne voeren om lijsttrekker te worden, maar er zijn momenteel geen tegenkandidaten meer. Hoe kijk je daar tegen aan?

“Deze week heeft oud-minister Jo Ritzen van Onderwijs besloten om zich toch niet kandidaat te stellen voor het lijsttrekkerschap. Ik vind dat erg jammer, want ik had het graag tegen iemand als Ritzen opgenomen en graag gezien dat de leden uit zo’n stevige kandidaat en mijzelf een keuze hadden kunnen maken. Hij heeft veel ervaring en kennis over Europa. Ik denk dat ik veel van hem had kunnen leren. Het zou mooi zijn geweest om tegen hem campagne te mogen voeren.”

Als er geen tegenkandidaten komen, dan kunt u meteen aan de slag voor de Europese PvdA-campagne. Leuk?

“Ik maak me zorgen over het Europa-debat binnen de PvdA. Zelfs als ik de enige kandidaat ben, ga ik alsnog naar de afdelingen toe met de partijgenoten te praten over waarom Europa zo belangrijk is en wat ik met de EU wil. Op Europees niveau moeten we het bedrijfsleven stimuleren, maar ook goed kijken naar de rechten van werknemers en de gewone Europeanen. Maar goed, met een linkse knipoog kan ik dan zeggen dat het behalen van het lijsttrekkerschap voor mij een grote sprong voorwaarts zal zijn” [KR].