Joden Oeganda dromen van aliyah
Ze hopen dat het bezoek van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu deze week aan Oeganda het begin inluidt van sterkere banden met de bredere Joodse gemeenschap. De Abayudaya gemeenschap in oostelijk Oeganda is een kleine, geïsoleerde Joodse gemeenschap. En alhoewel het niet één van de ‘tien verloren stammen‘ van Israël betreft, ontdekte de oprichter van de groep aan het begin van de twintigste eeuw ‘het ware geloof’. Hij ging zelf over tot het Jodendom en nam vele anderen daarin mee.
In een met kaarsen verlichte kamer in een klein Oegandees dorp, maakt rabbijn Gershom Sizomu Wambedde kiddoesj over de wijn aan het begin van het Sjabbatdiner, terwijl zijn vrouw Tziorah, het kleed verwijdert dat de challah bedekt. “Sjabbat sjalom!” roepen de binnentredende gasten. Het beeld is herkenbaar voor de meeste Joodse families. Behalve dan dat het hoofdgerecht gestoofde geit is en gestampte groene banaan met zoete ananas – vers uit de tuin – als dessertpudding wordt geserveerd. Gershom is de spiritueel leider van de Abayudaya’s, een kleine gemeenschap van Afrikaanse Joden die vlak bij de plaats Mbale wonen, daar waar de steile randen van Mount Elgon de nabijgelegen grens met Kenia markeren.
De oprichter van de gemeenschap was een legerofficier. Semei Kakangulu was oorspronkelijk tot het Christendom overgegaan onder de missionarissen, maar bekeerde zich aan het begin van de twintigste eeuw tot het Jodendom. “Hij ontdekte de ware religie en de ware Sjabbatdag, de verplichte besnijdenis en begon de spijswetten van het kasjroet te volgen. Hij werd een Jood,” zegt Joab Jonadab, de plaatselijke burgemeester en broer van de rabbijn.
Kakangulu’s invloed leidde tot een snelle groei van de gemeenschap. “Mijn vader was één van de vroege volgelingen,” zegt de rabbijn. Aan het einde van het eerste jaar waren er meer dan achtduizend Joden.”Maar toen hun charismatische leider in 1928 overleed, verloren de Abayudaya terrein aan de vurige christelijke missionarissen en hun drang naar bekering. De gemeenschap nam af tot minder dan duizend zielen. In de decennia die daarop volgden, leefden de Joden van Oeganda in relatieve afzondering. Afgesneden van de Joodse wereld, ontwikkelden zij een synthetische eredienst waarin zij traditionele Joodse liederen combineerden met Afrikaanse melodieën. Maar zij hunkerden naar een sterkere band met Israël.
Israel Siridi, de man die binnen de groep verantwoordelijk is voor de rituele besnijdenis van alle acht dagen oude jongetjes, hoopt dat Netanyahu’s bezoek erkenning brengt. “Vorig jaar erkende the Jewish Agency ons voor het eerst. We hopen dat premier Netanyahu de visa restricties zal opheffen zodat we kunnen gaan studeren en bidden in Israël,” zegt hij.
Daags voor Netanyahu’s komst naar Oeganda – waar hij de bevrijding van de Joodse gijzelaars op het vliegveld van Entebbe op 4 juli 1976 herdacht – verzamelde rabbijn Gershom de gemeenschap onder de wijdverspreide takken van een grote Acacia boom om goed nieuws te vertellen: hij had een brief ontvangen van een Israëlische rabbijn die meedeelde dat het Israëlische ministerie van Binnenlandse Zaken op het punt stond ‘de Abayudaya’s formeel als Joden te erkennen’. De gemeenschap hoopt dat deze erkenning ook zal leiden tot bescherming van vervolging, die hoogtij vierde tijdens het bewind van dictator Idi Amin in de jaren zeventig.
“Toen Amin president was, verbood hij het Jodendom en alle Joodse uitingsvormen. Zijn soldaten vernietigden onze synagoge, onze ouderen werden gevangen gezet, gemarteld en vermoord,” vertelt Jonadab. “Amin zei ‘Afrika is voor de Afrikanen’ en hij beschouwde ons als niet voldoende Afrikaans.
Vandaag de dag bloeit de Abayudaya gemeenschap weer, een opleving die volgens Jonadab aan de huidige president van Oeganda, Yoweri Museveni, te danken is. “Hij is een goede Farao voor ons.”
Bron: Ynet
Waardeert u dit artikel?
Doneer hier dan een klein bedrag. Jonet.nl is een journalistiek platform dat zonder giften niet kan bestaan. Wij danken u bij voorbaat.
Wil je meer informatie of een hoger bedrag doneren? Ga naar jonet.nl/doneren