‘Joodse roofkunst verstopt in Ertsgebergte’

Op de grens tussen Tsjechië en Duitsland, in het Ertsgebergte, ligt mogelijk iets waardevols en emotioneels onder de grond. Volgens de Oostenrijkse onderzoeksjournalist Burkhart List hebben de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog daar gestolen kostbaarheden van Hongaarse Joden verstopt. Kort voordat hij onder de grond onderzoek wilde doen, kreeg hij een verbod opgelegd van de autoriteiten. Dit meldt het Oostenrijkse blad Die Presse.

List onderzoek al meer dan vijftien jaar een bosgebied nabij de stad Deutschkatharinenberg in het Duitse bondsland Saksen. Daar, in de bosrijke omgeving vlakbij de Duits-Tsjechische grens in het Ertsgebergte, vermoedt hij dat er een ondergronds depot ligt voor gestolen nazikunst. De nationaalsocialisten zouden in de oude mijntunnels, die reeds in de Middeleeuwen werden gebruikt, verborgen kunstwerken hebben gestolen van Hongaarse Joden.

Begraafplaats

Geofysische metingen zouden List’s veronderstelling hebben bevestigd. Maar kort voordat hij verdere proefboringen ging doen verboden de Saksische autoriteiten hem om zijn zoektocht voort te zetten. Het Staatsbureau voor Archeologie en de eigenaar van het bos, Sachsenforst, hebben de mijnbouwvergunning voor metingen en boringen ingetrokken. Reden: ongeveer één kilometer verderop zijn stenen gevonden die samen een neolithische begraafplaats vormen.

Tunnelstelsel

List, een journalist en historisch onderzoeker die in Wenen en Berlijn woont, laat het er echter niet bij zitten. Hij is ervan overtuigd dat het oude tunnelstelsel door de nazi’s werd gebruikt. “Misschien gaat het om het centrale SS-kamp, waar begin december 1944 het laatste transport vanuit Boedapest naartoe werd gebracht”, zegt hij tegen Duitse omroep MDR. List wil doorgaan met zijn project en spreekt van Joodse roofkunst die 35 meter diep moet liggen.

Verdwenen

Het zou gaan om bezittingen van de Joodse ondernemersfamilie Hatvany-Deutsch uit Boedapest. De familie was rijk geworden in de suikerindustrie en had naam gemaakt als kunstverzamelfamilie. Onder meer doeken van Picasso, Monet, Manet, Cézanne en Renoir waren in hun bezit. De meeste werken werden in de Tweede Wereldoorlog op mysterieuze wijze verloren gegaan, gestolen of in beslag genomen.

Collectie

Tot op de dag van vandaag is niet opgehelderd of de Hatvany-collectie in 1945 in Boedapest is gestolen door de Duitse SS of het Rode Leger van de Sovjet-Unie. List deed onderzoek naar de collectie in archieven. Hij ging daarvoor naar negen landen en kwam uiteindelijk terecht in Deutschkatharinenburg, aldus de Duitse krant Bild. List wil dat als de roofkunst gevonden wordt, alles teruggaat naar de erven en nabestaanden.