Kan kweekvlees het predicaat koosjer krijgen?

Met de presentatie in Londen van de “beschaafde rundvlees hamburger” van prof. Mark Post van de Universiteit Maastricht is de rabbinale discussie of dit ‘kweekvlees’ het predicaat koosjer zou kunnen krijgen actueel. Het is een fascinerende vraag die zorgvuldig moet worden bestudeerd door deskundige rabbijnen voordat de in Petri-schalen gekweekte hamburgers een betaalbare optie worden.Rabbijnen hebben al enige voorlopige gedachten over het onderwerp dat nog verder bediscussieerd zullen moeten worden.

Volgens de Joodse wet kan een voedingsmiddel dat slechts een minuscule hoeveelheid van een niet-koosjer bestanddeel bezit nog steeds worden beschouwd als koosjer. Het niet-koosjere bestanddeel wordt vernietigd met ten minste een factor van 60-1 (koosjer-niet koosjer bestanddeel). Op het eerste gezicht lijkt het erop dat we deze regel kunnen toepassen op bovenstaande vraag of kweekvlees koosjer is. Echter de Halacha, Joodse wet stelt dat de bovenstaande regel niet van toepassing is op een  ‘davar hama’amid’ dat het niet- koosjere ingrediënt de vorm van het product bepaalt. Het lijkt erop dat dezelfde regel geldt voor de cellen die essentieel zijn voor de groei van kweekvlees. Als ze niet uit een koosjere bron komen, kunnen ze nooit teniet worden gedaan, en dus dat wat ervan gemaakt is, is ook niet koosjer. Joden mogen geen vlees eten dat niet ritueel geslacht is. Kweekvlees wordt echter niet geslacht, maar opgekweekt met stamcellen van levende donordieren. De weefselmonsters zouden dus afkomstig moeten  zijn van dieren die zijn geslacht volgens koosjere regels, niet uit een biopsie van een levend dier.

In de Talmoed bestaat de discussie of vlees dat niet van een dier komt wordt beschouwd als koosjer. De Talmoed vertelt over  ‘wonderbaarlijke vlees “, dat uit de hemel viel of werd opgeroepen door rabbijnen. Doordat dit volgens de Talmoed koosjer is, kan dit een model voor reageerbuis- vlees zijn. Mocht in de nog verdere toekomst kweekvlees niet meer van stamcellen komen, maar bijvoorbeeld nagebouwd worden op basis van het DNA van een dier, dan mogen joden in theorie zelfs ‘vlees’ van een varken eten, ook al geldt dat dier nu als onrein. Dat komt omdat vlees geproduceerd door dit proces als ‘parve’ ( vlees noch zuivel)kan worden beschouwd.

Zoals eerder opgemerkt, dit zijn slechts voorlopige gedachten over het onderwerp. Elke halachische uitspraak zou moeten komen van rabbijnen die expert zijn in deze zaken.