‘Kanarie in kolenmijn vliegt voorspelbaar tweede rondje’

‘Hanneke Groenteman op zoek naar antisemitisme: zo laat zich het format van het nieuwe EO-programma ‘De kanarie in de kolenmijn‘ samenvatten. Volgens mij hadden de makers daar eigenlijk Esther Voet bij bedacht: het programma is in ieder geval op haar lijf geschreven, en Voet is een vaste EO-commentator in dat radioprogramma van Thijs van den Brink. Maar Esther had vermoedelijk andere dingen te doen. Hoe dan ook kwam Groenteman in een kant en klaar programma terecht, zo onthulde ze zelf.

Alle interviews waren aldus al geregeld, het draaiboek lag al klaar. Aflevering twee ging over antisemitisme in Engeland. De promo maakte de kijker alvast lekker bang met een paar stevige uitspraken over de gruwel die Jeremy Corbyn heet. Hij en zijn kliek hadden het antisemitisme de Labourpartij in geloodst.

De gruwel die Corbyn heet
Nou ja, dat was althans de mening van een prominente Joodse Labour-senator in the House of Lords. Labour was altijd een partij geweest waar Joden zich veilig konden voelen, maar dankzij Jeremy Corbyn was die tijd nu voorgoed voorbij. Anderen dachten dat het wel over zou waaien, maar ‘baron’ Parry Andrew Mitchell wist wel beter. Hij wilde nog net niet zeggen dat hij Corbyn vanuit de grond van zijn hart haatte – zeker niet nadat hij de Corbynista’s een vurige haat jegens alles wat met Israël te maken had, inclusief Joden, had toegezegd – maar dat hij Corbyn een foute man vond, was wel duidelijk.

Groenteman zat er met een skeptisch glimlachje naast. Hoe Mitchell zelf over Israël dacht, wilde ze weten. Met gevoel voor understatement onthulde Mitchell dat hij eigenlijk veel kritischer was op Israël dan hij doorgaans toegaf. Vroeger mocht Israël een bedreigd, klein staatje zijn geweest, maar die tijd lag al lang achter ons, vertelde hij. Inmiddels was Israël een regionale supermacht. Ze hoefde dan ook helemaal niet zo te vrezen voor haar buren.

En met nationalistische types als Benjamin Netanyahu en griezels als Avigdor Lieberman in de regering maakte zij zich grote zorgen over de koers die Israël opging. Ze vertegenwoordigden in ieder geval niet het Israël waar hij zich in herkende. Dat zou hij dáár (Mitchell wijst met een armgebaar op de House of Lords) natuurlijk nooit zeggen; hij zag het als zijn taak om Israël te verdedigen. Maar eigenlijk zag hij ook wel in dat er iets flink aan het rotten was in de staat Israël, zo kon men tussen de regels door lezen.

Ik vroeg me af of Lord Mitchell niet meer common ground had met zijn vermeende tegenstanders dan hij zelf bevroedde. Maar het was alweer tijd voor het volgende interview: voor het broodnodige evenwicht kregen we een partij-ideoloog van Corbyn inzake Israël voorgeschoteld.

Universitair Antisemitisme
Socioloog Martin Shaw (niet de acteur) is emeritus-hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de universiteit van Sussex, en had in een artikel de etnische zuivering van 1948 in verband gebracht met de Nazi-holocaust. Daar schopte hij uiteraard een hoop mensen mee tegen de schenen. Hij legde in een aantal stappen uit wat hij nou daar precies wel en niet mee bedoelde, wat het moest verhelderen, waarop Hanneke hem voorlegde dat hij Holocaust-overlevenden had gegriefd met zijn bedoelingen.

Dat zou hij natuurlijk nooit willen, antwoordde de hoogleraar, en ook hij vond de holocaust een van de meest vreselijke gebeurtenissen in de geschiedenis. Probleem was dat de holocaust van alle kanten gepolitiseerd werd, niet in het minst door de Israëlische regering zelf, die het gebruikte om kritiek mee te bezweren. Verder bleek uit het interview ook wel dat de man niks met antisemitisme op had. Hanneke zocht de trein noch maar eens op, ongetwijfeld gedirigeerd door haar producers. Er moesten nog meer mensen geïnterviewd worden. Geen tijd meer om die antisemitische Corbynista’s zelf op te sporen, blijkbaar.

Onder studenten en in volkswijken
Jonge joden in een hippe Joodse wijk in Londen kwamen voorbij die zeiden van weinig last te hebben, waar een tot het orthodoxe Jodendom bekeerde Limburgse die nu met haar koters in Manchester woonde eerder in het programma over tal van bedreigende en nare situaties kon vertellen: tot en met bekogeld worden met eieren en friet met mayonaise en een hele bus die haar begon uit te jouwen aan toe.

Shoshanna, die vroeger Suzanna heette en vermoedelijk een product is geweest van het Rijke Roomse leven of wat daar nog van over was, nam Hanneke ook mee naar de universiteit, waar tot een aantal jaar terug een bloeiend Joods verenigingsleven te vinden was, maar onder druk van pro-Palestijnse studentenbewegingen nu geen Jood zich meer prettig voelt.

Ook daar hadden Joden, toen ze zich verzetten tegen de militante Palestijnse solidariteitsbeweging (in de optiek van die Joodse studenten natuurlijk een verkapt anti-Israëlische beweging) nare scheldwoorden naar hun hoofd gekregen. Verderop in het programma vertelde een Joodse student hoe radicale linkse studenten een lezing van een voormalig hoofd van de Israëlische veiligheidsdienst, georganiseerd door de Israël society, hadden verstoord door het brandalarm af te doen gaan. “Dus het gevaar is, dat het betrekkelijk rustige leventje dat de Joden hebben in Golders Green verstoord zal worden, als de ideeën die nu worden gezaaid op de universiteiten ook daadwerkelijk doorsijpelen naar de straat,” resumeerde Hanneke.

Het kwaad
Die anti-Israëlische studenten kregen we echter niet te spreken. Wel een socioloog (David Hirsch), die er een hard hoofd in had, dat Israël zo uitgezonderd werd met oproepen tot boycots en niet aflatende kritiek. Daarmee werd jonge mensen maar geleerd dat Israël de voornaamste oorzaak was van de wereldproblemen. Vroeger waren de Joden de schuld van de wereldproblemen, nu de Joodse staat, zei hij. Wat is eigenlijk het verschil?

Rupert Sutton van Student Rights (tevens fellow bij de Henry Jackson Society) gaf te kennen dat er op het vlak van social media nog een wereld te winnen valt. Studenten leven in zo’n bubbel, dat ze vaak niet door hebben dat ze antisemitische propaganda overnemen van groeperingen waar ze vijandig tegenover staan. Zo nemen radicale moslimstudenten en radicale linkse studenten niet zelden berichten en memes over die in elkaar zijn geknutseld door extreem-rechtse clubjes en woordvoerders, bijvoorbeeld David Duke.

Dat het op het internet en social media de spuigaten uitloopt met allerlei vormen van haat en rancune, racisme, vrouwenhaat, lgbtq-haat en wat dies meer zij, is inmiddels wel bekend.

De antisemieten zelf
Wie die antisemieten dan wel waren en wat ze dachten, kwam echter nooit in beeld. We kregen wat screenshots te zien van social media-berichten. Ik had graag op z’n minst een echte en een vermeende antisemiet in beeld gehad en door Hanneke aan een kruisverhoor onderworpen, om te zien in hoeverre er verschil in zou zitten, en waar ‘m dat zich dan in bevindt. Maar helaas. Het bleef bij een voorspelbaar format, waarin eigenlijk nauwelijks iets uitgediept werd, en je als kijker vooral met een gevoel wordt afgescheept. Het gevoel dat het kwaad snel om zich heen grijpt, en niemand goed weet wat te doen.’

Auteur: Prediker
Bron: Sargasso