Netanyahu: demonstreren kan, maar onze koers verandert niet

De grote demonstratie tegen de nieuwe regering van Benjamin Netanyahu, zaterdagavond in Tel Aviv is beantwoord door de premier zelf. Hij zegt niets te zullen veranderen aan de plannen van de regering om beslissingen van het Israëlische hooggerechtshof te kunnen bijsturen. Duizenden demonstranten kwamen zaterdagavond bijeen omdat ze zich zorgen maken om de rechten van andersdenkenden en minderheden in Israël. De nieuwe regering wil dat het parlement, de Knesset, besluiten van het hooggerechtshof kan terugdraaien. Als die hervorming er door komt, betekent dat een afbreuk van de democratie.

Gemuilkorfd
In het centrum van Tel Aviv kwamen zaterdagavond duizenden Israëli’s bijeen om tegen het kabinet Netanyahu VI te demonstreren. In deze pas aangetreden regering zitten extreemrechtse en radicaal-religieuze partijen, die omstreden ideeën willen doorvoeren. Zo is het de bedoeling dat LHBHTIQ+’ers minder rechten zullen krijgen in Israël. Ook moet het hooggerechtshof worden gemuilkorfd en willen de regeringspartijen mogelijk de Westelijke Jordaanoever annexeren. Daarmee zal de, door de internationale gemeenschap, gewenste tweestatenoplossing zo goed als van de baan zijn.

Niet buigen
Netanyahu verzette zich zondag tegen kritiek van de demonstranten en andere op de door zijn coalitie voorgestelde controversiële gerechtelijke hervorming. Volgens hem zal de aanpassing de democratie juist versterken. Ook voert de regering ‘de wil van het volk’ uit, aldus de premier. “De bewering dat deze hervorming het einde van de democratie betekent, is ongegrond,” aldus Netanyahu, die niet buigt. “De waarheid is dat het evenwicht tussen de takken in het regeringssysteem de afgelopen twee decennia is geschonden, en nog meer in de afgelopen jaren.”

Gerechtshof
Met de ‘takken’ wijst Netanyahu op de uitvoerende, wetgevende en gerechtelijke macht. De laatste jaren is het Israëlische hooggerechtshof volgens hem en zijn medestanders op de stoel van hun linkse opponenten gaan zitten. Het Hof keurde veel beslissingen van Netanyahu’s regeringen af. Daarnaast is de premier nog steeds verdachte in drie corruptiezaken, waarvan hij graag ziet dat die van tafel verdwijnen. Als de voorgestelde hervormingen van zijn nieuwe regering worden aangenomen, kunnen die zaken ook worden aangepakt.

Dictatuur
Demonstranten, de oppositie en vooraanstaande juristen in Israël waarschuwen voor het einde van de democratie als deze regering zijn plannen omzet in beleid. Ze huiveren voor scenario’s zoals dat in Hongarije, waar de democratie sinds het heraantreden van premier Viktor Orbán onder druk staat. De vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en LHBTIQ+ rechten zijn daar ingeperkt. Andere scenario’s zijn die zoals in Rusland of Turkije, waar de regeringsleider zich heeft ontpopt tot een autoritaire leider. Ook zijn de critici van Netanyahu VI bang voor een dictatuur.

Analyse
Waar de Hongaarse premier Orbán momenteel te maken krijgt met tegendruk vanuit Brussel, dat EU-subsidies kort of achterhoudt en hem zo probeert te bewegen omstreden beleid terug te draaien, heeft Israël geen dergelijke stok achter de deur. In plaats van lid en afhankelijk te zijn van een statenbond zoals de EU met democratische spelregels, moet Israël zichzelf redden. Als de regering van Netanyahu de omstreden plannen uitvoert, is er niemand ‘van boven’ die druk kan uitoefenen om ze terug te draaien. De Israëlische bevolking zal daarom zelf moeten uitmaken wat hun democratie hen waard is.

Lees ook:
Netanyahu formeert omstreden kabinet: ‘Ik heb het gedaan’
Op de valreep heeft Benjamin Netanyahu zijn zesde kabinet geformeerd. De regering is de meest rechtse en religieuze ooit, en heeft een programma dat Israël kan veranderen van een democratie in een theocratie. Dat zeggen critici aan de hand van de bewindspersonen en hun voornemens, die erop neer komen dat er gemorreld gaat worden aan de democratische spelregels.