Tacheles! – column Brigitte Wielheesen
Het Centraal Joods Overleg (CJO) en andere organisaties benadrukken al geruime tijd hoe belangrijk educatie is in de strijd tegen antisemitisme. En deze bepleitte educatie behelst veel meer dan één geschiedenisles over het Joodse leven voor de Sjoa en de Sjoa zelf, en het behandelen van het Jodendom in een les levensbeschouwing. Hoe vaak deze organisaties al bij diverse parlementariërs en ministers op bezoek zijn geweest om deze urgente boodschap te delen, laat zich raden. Vaak in ieder geval.
Dat urgentie niet geldt voor een minderheid van 35.000 Joden verbaast mij niet in een periode waarop grondrechten en daarmee de democratie aan erosie onderhevig zijn. Maar dit is even een zijsprongetje. Tacheles! De politiek is in mijn optiek stroperig als het gaat om de bestrijding van antisemitisme en de bescherming van een minderheid. Ik hoor meerdere ‘excuses’ van politici dat het dossier complex is en dat er achter de schermen hard aan gewerkt wordt. En ja, het is ingewikkeld en ja, achter de schermen wordt hard gewerkt. Maar de tijd tikt en dan heb ik bewondering voor individuen die zelf initiatief tonen.
Vorig jaar tijdens de Chanoeka-bijeenkomst in Arnhem staken enkele mannen onder het mom ‘niet lullen maar poetsen’ de hoofden bij elkaar; burgermeester Ahmed Marcouch van Arnhem, opperrabbijn Binyomin Jacobs, voorzitter Jaap Clifford van de commissie Herdenkingsmonument gedeporteerde Joden Arnhem WO II en Leo Vosdingh van de NIHS Arnhem. Een half jaar later zat ik met andere juryleden voor een klas van het Arentheem College Thomas a Kempis te luisteren naar het eindresultaat van een project tegen antisemitisme. Opdracht was om het verleden en het heden te vertalen naar de toekomst.
Het voelde als een enorm voorrecht om te mogen luisteren naar vijftienjarigen die ontzettend gemotiveerd twee maanden lang aan een project hebben gewerkt en daar zo ontzettend veel van hebben geleerd. Ik was tot tranen geroerd, de motivaties van de leerlingen gaven mij hoop voor de toekomst.
Het project startte begin mei met een les van opperrabbijn Jacobs. Driehonderd leerlingen uit 3 VWO bezochten Kamp Vught en Kamp Westerbork. Zowel de geschiedenislessen als maatschappij- en levensbeschouwingslessen stonden in het kader van de Sjoa, Jodenhaat, Jodendom en Arnhemse Joden. Dit resulteerde in prachtige en goed onderbouwde werkstukken zoals dagboekverslagen, gedichten, songs, grafische ontwerpen en films. Het project leverde geen extra studiepunten op, geen cijfers, maar de winnaars uit de diverse categorieën mochten afgelopen vrijdag met burgermeester Marcouch ontbijten.
De Arnhemse burgervader schreef hierover het volgende op Facebook: ‘Straks komen vijftien scholieren bij mij ontbijten. Zij bezochten de kampen Vught en Westerbork en spraken opperrabbijn Jacobs. Ik wil alle details! Zelf ben ik namelijk altijd enorm ontroerd, als ik met jongeren de gedenkplaatsen van de Sjoa bezoek, maar deze derde klassers konden hun indrukken kwijt in een filmpje of gedicht en de prijswinnaars komen mij dit laten zien. Driehonderd derdeklassers van het Thomas à Kempis deden mee, ter voorbereiding op de herdenking in november, als wij ook het monument voor de omgekomen Joodse Arnhemmers onthullen. De motor is juf Anita Hendricx. Zij hoopt dat andere scholen zich aansluiten. Ik ook’.
De overleggen die de diverse organisaties hebben in politiek Den Haag in het kader van de strijd tegen Jodenhaat zijn zeer belangrijk. Net zo belangrijk zijn de eigen initiatieven, zoals die van een onderwijsinstelling en/of een lokaal bestuur. Of een spontaan initiatief van enkele individuen zoals de vier mannen die elkaar op Chanoeka tegenkwamen of van een enkele docent zoals juf Anita Hendricx. Zo’n initiatief geeft handvaten aan de politiek om voorstellen om te zetten tot daden.
Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.
