Reizen naar de rabbijnen van Singapore – De Joodse horizon
In Zuidoost-Azië geldt stadsstaat Singapore als Joodse hub. Er is een actieve gemeenschap van zo’n drieduizend zielen die deels is voortgekomen uit Joden die aan het begin van de 19de eeuw vanuit Bagdad via India naar Singapore kwamen. Een ander deel van de wordt gevormd door de expats die er (tijdelijk) wonen en blij zijn hun Joodse leven te kunnen voortzetten. Reisjournalist Joost Brantjes ging op onderzoek in Singapore.
De zon komt op als ik na een lange vlucht uit Amsterdam met een busje van het vliegveld van Singapore naar de stad rijd. Er is veel groen. Bomen, heggen en struiken die allemaal onberispelijk getrimd zijn, en het is schoon. Heel schoon. Eenmaal ingecheckt in mijn hotel is het een korte wandeling naar de orthodoxe Maghain Aboth synagoge, een neoklassiek gebouw uit 1878.
Papier hier!
Mordechai Abergel, een man met een volle grijze baard en intelligente pretogen achter een montuurloze bril, is de opperrabbijn van Singapore. Hij is net klaar met zijn ochtendgebed, zijn tefillien heeft hij nog om. In 1994 is hij met zijn vrouw Simcha naar Singapore gekomen, zijn derde continent want Abergel groeide op in België en studeerde in de VS en Israël. Hij is er vijftalig van geworden. Gevraagd of hij ook Nederlands spreekt, antwoordt hij lachend met “Papier hier!” dat hij heeft onthouden na een bezoek als kind aan de Efteling.
De rabbijn behoort tot de zeventiende generatie van rabbijnen in zijn familie. Hoewel hij zes kinderen heeft, zal hij de laatste in deze lijn zijn want geen van zijn nakomelingen wil in zijn voetsporen volgen. Dat zijn orthodoxe gemeenschap verschilt van de liberale, staat niet in de weg dat de samenwerking hier goed en prettig is. “Het zijn geen zondaren, maar strikt zijn ze niet.”
Opium
Naast de synagoge staat het Jews of Singapore museum. Het is in 2021 geopend. Hier wordt de geschiedenis verteld van de Joden die sinds Raffles Singapore stichtte in 1819, via India naar Zuidoost-Azië kwamen. Ze dreven handel in specerijen, keramiek en textiel, en later met het toen nog legale opium. Een van de succesvolste handelaren was de in Bagdad geboren Manasseh Meyer die het terrein kocht waar later de Maghain Aboth synagoge op gebouwd werd. Ook liet hij in 1905 de Chessed El synagoge bouwen naast zijn eigen villa Belle Vue.
Op de tweede verdieping boven het museum bevindt zich de Elite Kosher Shop, de enige in Singapore, met een eigen bakkerij. Een Israëlische vrouw doet er haar boodschappen en geeft aan dat het niet alleen fijn is veel producten te vinden die ze gewend was te kopen in Israël maar ook dat het vaak goedkoper is dan in andere supermarkten.
Schoon en veilig
De Chessed El synagoge uit 1905 staat er na een grondige renovatie in 2016 tiptop bij. Rabbijn Nissim Zawady ontvangt me hartelijk en laat de de prachtige sjoel met marmeren vloer en gouden elementen op de pilaren zien. De geboren Colombiaan met Libanese wortels is pas dertig. Hij woont met zijn vrouw en kinderen sinds anderhalf jaar in Singapore. Chabad heeft hem uitgezonden en met passie leidt hij zijn gemeenschap. Colombia mist hij niet: “Alles werkt hier, het is schoon en het is veilig,” zo somt hij op.
Verrassende rabbijn
De derde rabbijn die ik in Singapore ontmoet is een verrassende. Miriam Farber Wajnberg van de United Hebrew Congregation ontvangt me vrijdagochtend in een kantoortje, want een vaste synagoge hebben ze niet. De Amerikaanse studeerde in Israël en Los Angeles en samen met haar man, rabbijn Beni Wajnberg, staat ze aan het hoofd van de liberale gemeenschap, de grootste van Azië. Een gemeenschap die inclusief is en een spiritueel en sociaal huis wil zijn voor progressieve Joden. Ze toont me de draagbare ark die meegaat naar locaties die worden gehuurd of bij mensen thuis. “De huurprijzen in Singapore zijn astronomisch, maar op deze manier is onze synagoge zonder muren ook duurzamer,” zegt de rabbijn. Haar gemeenschap bestaat uit zo’n 140 families en is actief op verschillende gebieden. Er is zondagsschool, er zijn taallessen en er wordt aan Tikkun Olam gedaan (het beter maken van de wereld). Dat kan door natuurprojecten maar ook door eten voor minder bedeelden te verzorgen.
Kosjer visrestaurant
Ook Farber Wajnberg is enthousiast over het leven in Singapore. “We zijn een gewaardeerde en beschermde gemeenschap in dit land. En we willen ons dan ook als goede gasten gedragen.” Bij het afscheid tipt ze nog een kosjer visrestaurant en cocktail bar, het chique Aniba van de Israëlische chef Meir Adoni. Een mooie link naar het Midden-Oosten, waar de eerste Joden in Singapore immers vandaan kwamen.
Lees ook:
Mooi Malta – reisverhaal De Joodse Horizon
Hoewel de huidige Joodse gemeenschap op Malta uit nog maar 150 zielen bestaat, voert de geschiedenis van Joden op de eilandengroep tweeduizend jaar terug. Hoe ze er kwamen en hoe ze de gemeenschap in leven houden, onderzocht reisjournalist Joost Brantjes, die voor onze rubriek ‘De Joodse Horizon’ zowel Malta als het eiland Gozo bezocht.
