Zeg maar doei tegen de democratie – column Awraham Meijers

Stel dat een willekeurig iemand een heel erge scheve schaats zou rijden. Bijvoorbeeld door het achteroverdrukken van overheidsgeld. Gemeenschapgeld. Dus door jou en mij betaalde belastingcenten. En stel dat die malafide manoeuvre wordt bewezen en de oplichter door de rechter wordt veroordeeld wegens fraude en zelfverrijking door uit de staatskas te graaien. De burgers doet dat goed. ‘Het recht heeft gezegevierd’ roepen we. Maar notoire dieven en fraudeurs zijn – zo heb ik mij laten vertellen – niet gauw onder de indruk. Met andere woorden: ‘Even een geldbedragje ophoesten, dat wordt wel weer aangevuld. Ik laat mij verdorie niet kisten’.

Omdat de zwendelaar nu ook een strafblad heeft is deze een officieel erkende rat. En die rat gaat zonder blikken of blozen weer over tot de orde van de dag. Ik sluit zelfs niet uit dat, eenmaal weer thuis, de kurk van de champagnefles vliegt omdat rat en diens partner een veel hogere straf hadden verwacht: “Ach, centen zat en we bedenken wel een list om onze financiën weer flink op te krikken. En tja, zo’n strafblad daar liggen we niet van wakker. Proost!”

Maar stel dat de fraudeur en strafbladhouder de levenspartner van onze minister-president is, dan weet je wat de consequenties voor de laatste zullen zijn: Per omgaande opstappen, zelfs als de premier niet wist dat zijn partner een mieze oplichter is. Dan is het toch ‘doei doei. Exit premier’. Want volgens de (ongeschreven) spelregels van een democratie zal een premier, minister, staatsecretaris, of Kamerlid, zelfs wanneer deze slechts wordt verdacht van een akkefietje per omgaande (moeten) aftreden. En zo hoort het. Want zo werkt een rechtsstaat.

Dezelfde mores kende Israël ruim veertig jaar geleden ook. Ik kan mij herinneren dat Yitzhak Rabin, op dat moment premier van Israël, moest aftreden wegens een financieel schandaaltje: Zijn vrouw Lea bleek een bankrekening in Amerika te hebben waar 18.000 dollar op stond. Dit vond plaats toen Rabin als diplomaat in de VS werkte. Er was niets achterovergedrukt, geen belastinggeld in eigen zak gestoken. Gewoon spaarcentjes, een appeltje voor de dorst. Maar een diplomaat, of in dit geval diens vrouw, mocht geen spaarrekening met buitenlandse valuta hebben. Dat was verboden. In 1977 werd bekend dat Lea Rabin een dergelijke rekening had, Yitzhak Rabin was zoals gezegd intussen minister-president van Israël en uiteraard nam hij zijn verantwoordelijkheid; hij trad af en werd door Shimon Peres vervangen. Exit Rabin. Doei doei Rabin.

De tijden zijn veranderd: Sara Netanyahu, de zelfbenoemde Keizerin van Israël en daarnaast de vrouw van premier Benjamin Netanyahu, moest onlangs voor de rechter verschijnen. De Keizerin werd verdacht van onder andere corruptie en het gappen van (omgerekend) circa 89.000 euro. Van dit leuke bedragje zou de Keizerin voor haar geprivilegieerde vrienden peperdure maaltijden hebben laten aanrukken. Voordat de rechtszaak plaatsvond was de leperd met justitie tot een schikking gekomen. Daar wilde men haar ook vervolgen voor het door haar ’geschonden publieke vertrouwen’. Een schikking volgde nadat zij had toegeven corrupt te zijn. De aanklachten van ernstige fraude kwamen hierdoor te vervallen.

Het Israëlische dagblad Haaretz: ‘Tijdens de zitting op zondag 16 juni bekende ze zichzelf via de staatskas te hebben verrijkt door opzettelijk misbruik te maken van een fout van iemand anders. Hiervoor moet ze een boete van ruim 13.000 euro betalen’.

Het is niet voor het eerst dat Keizerin Sara is betrokken bij een rechtszaak. Enkele jaren geleden begonnen (oud) medewerkers van de Netanyahu’s een gerechtelijke procedure tegen haar omdat ze hen had beledigd en uitgescholden. De staat Israël – dus de belastingbetaler – moest uiteindelijk ruim 35.000 euro betalen wegens ‘Vermeende mishandeling en onvervulde beloften ten tijde van de ambtsperiode’. Uiteraard trad Benjamin niet per omgaande af. En geen doei doei Netanyahu.

Maar Benjamin moet zich in oktober ook voor de rechter verantwoorden, daar hij ondermeer verdacht wordt van corruptie, fraude en machtsmisbruik in drie afzonderlijke gevallen. De politie adviseerde al in een eerder stadium om hem en zijn vrouw te vervolgen.

Kortom; een leuk stelletje die Sara en Benjamin, onherroepijke Heerser en Heerseres van Israël. En dan wil ik het niet eens hebben over Yair, dat zoontje van ze. Dit parasitaire knaapje heeft het een paar jaar geleden wel erg bont gemaakt. Nir Hefets, voormalig woordvoerder, media-adviseur en intieme vriend van de Netanyahu’s, maar intussen kroongetuige tegen hen, onthulde dat Sara en vooral zoon Yair een ‘noodlottige politieke invloed’ op Benjamin hebben. Noodlottige politieke invloed op hun Bibi? Maar die Bibi is – zo heb ik mij laten vertellen – de sterkste politicus ooit in Israël. Toch?

En er kwam een bandopname uit de Netanyaanse beerput met details waarop te horen is hoe Yair (toen 26) en zijn vrienden in Tel Aviv tekeer gingen. In een regeringsauto (!) met chauffeur (!) en lijfwachten (!) scheurden ze oerend hard door de stad en bezochten striptenten en bordelen. Te beluisteren is ook dat Yair een vriend – zoon van een aardgasmagnaat – geld vraagt om een prostituee ‘te bezoeken’. Als vriend weigert, reageert de zoon van Israëls premier met: ‘Mijn vader heeft voor jouw vader twintig miljard dollar geregeld. Nou, dan kun jij mij best vierhonderd shekels geven’. Een schandaal volgde, nagenoeg heel Israël sprak er schande van, maar de premier peinsde er niet over om op te stappen. Niks doei doei.

Over dat galg-en-rad-zoontje wilde ik het dus niet hebben. Wel over gevaren die door extreem gewetenloze lieden als de premier en diens vrouw Israëls democratie ondermijnen.

Nou, vooruit nog een tenenkrommend voorbeeld van de precaire situatie waarin Israëls democratie verkeert. De nieuwe (waarnemend) Minister van Justitie, Amir Ohana, van de zéér rechtse politieke partij Blauw en Wit, beweerde in een interview met Channel 12 dat hij bereid is zich niet te houden aan uitspraken van het Hoge Gerechtshof als deze ingaan tegen zijn (Ohana’s) mening over wat nodig is voor de veiligheid van Israëlische burgers. In dit eerste interview als Minister van Justitie deed hij ook controversiële uitspraken over de aangespannen corruptiezaken tegen zijn baas Netanyahu. Zo liet hij zich ontvallen een wetsvoorstel te steunen om diens immuniteit te waarborgen in geval van vervolging, terwijl de premier wat Ohana betreft in functie blijft. En zijn eventuele ingrijpen geldt wat hem betreft ook voor een wetsvoorstel om de mogelijkheid van het Hooggerechtshof een ​​vetorecht in te zetten om Knesset-wetten te omzeilen. Bovendien zal de nieuwbakken Minister niet meewerken aan ondersteuning van de rechtbank als deze voor vervolging van Netanyahu zal oordelen: “Ik wil hiermee alleen maar zeggen dat ik hoop dat dit niet zal gebeuren”. Oei, is dit misschien een onverholen gevalletje druk uitoefenen door Zijne excellentie de Minister van Justitie?

Ohana vroeg zich ook hardop af hoe het zit met de professionaliteit en ‘niet-partijgebonden status’ van de Openbare Aanklager. Ohana: “Men moet er niet vanuit gaan dat ze daar allemaal engelen zijn zonder ongepaste belangen”.Zo raaskalde de Minister nog een tijdje door, en plaatse bij elke quote een tijdbom onder Israëls democratische fundamenten.
The Jerusalem Post: ‘Het interview met de waarnemend Minister van Justitie voerde hem nog verder naar rechts dan zijn rechtsdraaiende voorganger Ayelet Shaked. Zij viel weliswaar het Hooggerechtshof aan, maar het kwam nooit voor dat ze ‘ongehoorzaam’ was en zij had nooit kritiek op Avichai Mandelblit’s (Openbare aanklager) afhandeling van  Netanyahu’s corruptiezaken’.
Partijgenoot Ofer Shelah reageerde als volgt op Ohana’s verachtelijke uitspraken: ‘Premier Benjamin Netanyahu heeft Ohana aangesteld om de Rechtsstaat van binnenuit te vernietigen’. Karine Elharar, een andere Blauw en Wit-collega, verzuchtte: “Ohana’s uitspraken horen thuis in duistere regimes die ver van hier zijn.”

‘Ik ben bang dat het niet lang meer duurt dat we, gezien deze en veel andere huiveringwekkende feiten, kunnen zeggen: ‘Doei doei democratie’.

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.