Ambtenaren tegen ‘onvoorwaardelijke steun’ aan Israël
Een groep rijksambtenaren tekent verzet aan tegen de keuze van het demissionaire kabinet om Israël ‘onvoorwaardelijke steun’ te geven. Het gaat om zo’n tweehonderd ambtenaren op verschillende ministeries die zeggen ‘geen schuld te willen hebben’ aan de oorlog in Gaza. Hiermee vallen zij indirect de regering af, waartoe ze in dienst staan.
Gewetensnood
Het gaat om een brief van deze ambtenaren, die door allen is ondertekend en in handen is van De Telegraaf. Daarin staat onder meer: ‘De onvoorwaardelijke steun van ons kabinet aan Israël maakt ons medeplichtig aan de humanitaire catastrofe in Gaza. Dit kunnen en willen wij niet op ons geweten hebben’. Het gaat hen om ‘onschuldige burgers’ die moeten worden geschermd en om het ‘in actie komen van het kabinet’ hiervoor.
Steun vragen
Uit de brief: ‘Wij vragen om aandacht en steun voor de-escalatie en onmiddellijke beëindiging van de voortdurende geweldsituatie in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever. De bombardementen op Gaza hebben een kritiek punt bereikt waarbij, volgens Save the Children, elke vijftien minuten een kind wordt gedood. Ook de complete afsluiting van de Gazastrook vraagt om onmiddellijke aandacht. We hebben geen seconde te verliezen’.
‘Bezette Gazastrook’
De ambtenaren leven mee met de slachtoffers en nabestaanden in Israël, en met de ontvoerde Israëlische burgers. Ze zijn bezorgd over de keuze voor ‘onvoorwaardelijke steun’ van het demissionaire kabinet Rutte IV aan Israël. ‘Israël wordt niet, of nauwelijks, aangesproken op de verantwoordelijkheid die het heeft als bezetter van de Palestijnse gebieden, waaronder de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever, noch wordt een duidelijke lijn getrokken ten aanzien van Israëls reactie op de aanvallen van Hamas’.
Fout
Verder maken de briefschrijvers een fout, want de Gazastrook is sinds 2005 verlaten door Israël en dus al achttien jaar niet meer ‘bezet’. Toch gaan zij door: ‘De gebeurtenissen illustreren dat Israël tot op dit moment geen enkele terughoudendheid toont in haar reactie, in naam van zelfverdediging. Ook Nederland heeft hierin geen enkele terughoudendheid laten zien’. Israël heeft volgens de rijksambtenaren de internationale spelregels geschonden en zou zich niet houden aan het internationaal recht.
Eed op grondwet
Ook zwaaien de ambtenaren die deze brief hebben ondertekend met de eed die ze ooit hebben afgelegd op de Nederlandse grondwet. ‘Wij hebben de eed of belofte afgelegd op basis van de Grondwet en worden geacht, als integer ambtenaar, om rechtvaardig te handelen. De onvoorwaardelijke steun van ons kabinet aan Israël maakt ons medeplichtig aan de humanitaire catastrofe in Gaza. Dit kunnen en willen wij niet op ons geweten hebben’.
Nederland verantwoordelijk
Het geweld van Israël in de Gazastrook moet door het demissionaire kabinet worden veroordeeld, zeggen de briefschrijvers, en Israël moet bij de VN in de veiligheidsraad worden aangepakt. ‘Israël heeft reeds in het verleden oorlogsmisdaden gepleegd en zal dit blijven doen zolang zij hiervoor niet gestraft wordt’. Nederland is volgens hen mede-verantwoordelijk voor wat Israël doet.
Reactie kabinet
Tegen De Telegraaf zegt een woordvoerder van demissionair minister Hugo de Jonge (CDA) van Binnenlandse Zaken – het ministerie waar de ambtenaren onder vallen – dat het ministerie en de minister op de hoogte zijn van de brief. Hij en demissionair premier Mark Rutte (VVD) hebben er nog niet op gereageerd.
Aan wie gehorig?
Ambtenaren zweren een eed op de grondwet. Dat is de leidende ‘entiteit’ waaraan ze gehorig zijn. Tegelijkertijd werken ze ook in opdracht van de politiek, die het landsbestuur moet vormen. Daar wringt in dit geval de schoen. De tweehonderd briefschrijvers beroepen zich op de grondwet, waaraan ze trouw hebben gezworen, en zeggen een politiek stelling te kunnen nemen. Vanuit de politiek klinken daar verschillende geluiden op: van de VVD, die zegt dat de ambtenaren zich moeten scharen achter ministers, tot linkse oppositiepartijen, die zeggen dat de grondwet leidend moet zijn.
