Beit Ha’Chidush neemt geen standpunt in over Benima: ‘vrijheid van meningsuiting’

Het bestuur van Beit Ha’Chidush (BHC) laat haar rabbijn Tamarah Benima niet vallen, maar wil ook zeker geen standpunt innemen over de vergelijking van Benima, afgelopen donderdag tijdens de Rede van Fryslân, tussen de Jodenvervolging van weleer met het coronabeleid van nu. Hierop is veel kritiek, omdat velen vinden dat je deze zaken niet met elkaar kan en mag vergelijken, en stellen dat een prominent persoon uit Joods Nederland zo de antisemieten voedt. In een brief aan de leden, die in handen is van Jonet.nl, neemt BHC-voorzitter Maja Mischke namens zichzelf en het bestuur geen afstand van Benima’s woorden. Het is de persoonlijke mening van de rabbijn en dat mag. Ook blijft de samenwerking tussen BHC en Benima bestaan. Het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom, waarvoor ze ook rabbijn is, heeft wel afstand genomen van haar uitspraken en heeft de samenwerking inmiddels opgeschort.

BHC-bestuur en Benima bijeen
Op zondagochtend vergaderde het bestuur van BHC, een vrijzinnig-Joodse kerkgenootschap in Amsterdam, over de ontstane situatie; onder meer omdat een aantal leden ‘zorgen en vragen’ hadden. Benima was daar bij aanwezig. ‘Er zijn mensen binnen BHC diep gekwetst (wat overigens nooit de bedoeling is geweest van Tamarah, zo heeft zij ons verzekerd) en vinden de vergelijking met de jaren dertig ongepast. Het roept veel emoties op en het is belangrijk om die te erkennen en te bespreken. Anderen vinden de vrijheid van meningsuiting, ook van een rabbijn, het hoogste goed en willen haar geen beperkingen opleggen’, schrijft voorzitter Mischke namens het bestuur. ‘[Zij] vinden zelfs dat er geen taboe moet zijn, al is het van het grootste belang dat er zorgvuldig en intelligent met die taboes moet worden omgegaan. Daar tussenin bevindt zich een heel spectrum aan meningen en inzichten’. 

De bovengenoemde standpunten leven ook binnen het BHC-bestuur, aldus het bestuur. ‘Wij hebben daar diepgaand, langdurig en met respect voor elkaar en elkaars perspectief over gesproken. Het bracht ons tot het besef dat de speech van Tamarah niet de mening van Beit Ha’Chidush als zodanig of van het bestuur of de leden afzonderlijk reflecteert of vertegenwoordigt. En zoals eerder aangevoerd is er een breed scala van meningen, inzichten en interpretaties aanwezig binnen onze gemeenschap’. Toch neemt het bestuur geen afstand van Benima’s uitlatingen. In plaats daarvan worden leden geadviseerd met elkaar en de rabbijn in gesprek te gaan, ‘als daar behoefte aan is’. Mischke: ‘Een gesprek, zelfs een debat op het scherpst van de snede, uiteraard steeds met het volste respect voor de ander, is het enige dat ons allen als gemeenschap, maar ook daarbuiten, verder kan helpen’.  

Buma woest
In Leeuwarden sprak Benima onder andere over het coronabeleid en het volgens haar verregaande overheidsingrijpen, dat haar zorgen baart. Daarbij zei ze onder meer: “Maar ik weet me ook, zeg ik als Jodin, gewaarschuwd door wat er in nazi-Duitsland plaatsvond. De beleidsmakers toen, op ieder niveau van de samenleving, hadden het beste voor met iedereen. Ook toen zij de Joden als ‘een gevaar voor de volksgezondheid’ aanmerkten. Ook toen zij een oorlog startten tegen het toenmalige ‘virus’. Speel dus niet met vuur door mensen nu in onze samenleving weg te zetten als ‘een gevaar voor de volksgezondheid’, zoals minister De Jonge met regelmaat doet.” Het schoot in het verkeerde keelgat van burgemeester Sybrand van Haersma Buma (CDA), die de woorden van Benima ‘stuitend, volstrekt stuitend’ noemde.

Verbond neemt wel afstand
In tegenstelling tot voorzitter Mischke van BHC nam voorzitter Yvonne Walvisch-Stokvis van het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom, waar Benima ook rabbijn is, wel afstand van Benima’s uitlatingen. Namens het bestuur van het Verbond schreef ze ‘zeer geschokt’ te zijn ‘door deze misplaatste vergelijking tussen de uitroeiing van mensen om wat ze waren en de positie van de anti-vaxxers nu, die de vrije keuze hebben zich al dan niet te laten inenten. De uitlating gaat niet alleen lijnrecht in tegen de recente oproep van de Joodse organisaties aan politiek Den Haag om dit soort vergelijkingen niet te maken, maar is ook ronduit beledigend voor slachtoffers en nabestaanden van de Jodenvervolging maar ook voor minister Hugo de Jonge’. De woorden van de rabbijn dragen evenmin bij tot het vergroten van de vaccinatiebereidheid onder mensen, aldus Walvisch-Stokvis.

Rabbijnencollege
Het Verbond schortte vrijdag de samenwerking met Benima op. Mogelijk komt er nog wel een gesprek met de rabbijn. Ook het Het College van Rabbijnen wil niets met de uitlatingen van de vrouwelijke rabbijn te maken hebben. De groep ‘heeft kennisgenomen van de inhoud van de Rede van Fryslân uitgesproken door Tamarah Benima, en van de emoties die de rede teweeg heeft gebracht’, schreef voorzitter rabbijn Menno ten Brink vrijdag aan Jonet.nl. ‘Wij betreuren het dat mensen zich door haar woorden gekwetst voelen, en stellen er prijs op onder de aandacht te brengen dat rabbijn Benima uitsluitend op persoonlijke titel heeft gesproken, en dat haar woorden niet de mening van het College van Rabbijnen weergeven’.

Front doorbroken
Op de woorden van Benima is veel kritiek, onder meer omdat haar tegenstanders vinden dat het antisemieten in de anti-coronabeweging in de kaart speelt. Nu is er een prominente Joodse persoon, een rabbijn, die hetzelfde vindt als wij, kunnen deze antisemieten zeggen, zo is de gedachte. In het afgelopen jaar is antisemitisme onder anti-vaxxers ontstaan, onder andere door demonstranten die met gele Jodensterren op lopen en het coronabeleid van nu vergelijken met de Jodenvervolging en Sjoa van weleer. Georganiseerd Joods Nederland vormt één front tegen deze nieuwe uitingen van Jodenhaat. Benima heeft dat front met haar uitlatingen nu doorbroken, vinden haar critici.

Big Pharma
Het AD vroeg Benima ook om een reactie. Ze wilde aanvankelijk enkel schriftelijk een reactie geven op de ontstane ophef, maar zag daar vanaf toen ze de vragen onder ogen kreeg, aldus de krant. “In mijn toespraak staan alle antwoorden op uw vragen,” stelde ze. De kritiek van de Joodse organisaties legt Benima naast zich neer. “Dat interesseert me echt helemaal niets”. Anderen stellen dat de hele tekst van Benima moet worden gelezen en dat het in zijn context gezien moet worden. Zo gaat ze ook in op Big Pharma en op het zondebokmechanisme dat dat zou veroorzaken.

Update:
Aan de redactie van Jonet.nl schrijft BHC-voorzitter Mischke dat het bestuur niet heeft verklaard achter Benima te staan. ‘Wij willen juist geen standpunt innemen (staat ook in onze brief) omdat wij vinden dat mensen zelf in gesprek moeten gaan met elkaar en met de rabbijn. Zo werkt het niet bij BHC’, aldus de voorzitter van het kerkgenootschap.

Lees ook:
Buma boos op Benima na vergelijking Jodenvervolging en coronabeleid
Rabbijn Tamarah Benima heeft zich de woede op de hals gehaald van onder meer de Leeuwardense burgemeester Sybrand van Haersma Buma (CDA) door de Sjoa en het coronabeleid met elkaar te vergelijken. Ze deed dat in Rede van Fryslân, waar ze sprak over ‘dwingelanderij’ in de samenleving, en zaken zoals indentiteitspolitiek, demonisering en censuur op social media. Met name de vergelijking tussen de Jodenvervolging in nazi-Duitsland en het huidige coronabeleid van de regering schoot bij Buma in het verkeerde keelgat.