Boodschappen op wielen – column Ya’akov Almor
In mijn vorige column deelde ik mijn frustratie over de hoge prijzen en het gebrek aan concurrentie in de Israëlische economische huidhouding. Die frustratie deel ik met grote delen van de Israëlische bevolking. Over twee maanden gaan we (op 1 november) voor de vijfde maal in drie jaar naar de stembus. Het begint duidelijk te worden dat in deze vijfde ronde de scherp stijgende levensonderhoudskosten een grote rol gaan spelen. De huidige demissionaire en vaak verguisde regering heeft bewezen dat je ook met een bonte dekencoalitie wel degelijk dingen goed gedaan kunt krijgen. Ik vrees echter dat mijn stille wens dat de Israëlische kiezer de economie voorop in zijn partijkeuze zal zetten niet bewaarheid zal worden.
In de economische bijlage van de kwaliteitskrant Haaretz van vorige week borduurde de journalist Sami Peretz voort op de vraag hoe de Israëlische consumenten zich kunnen verzetten tegen de belachelijke prijzen die zij voorgelegd krijgen. Hij beschreef hoe hij na het tanken in het pompstation even een ijsje wilde kopen. ‘Ze wilden voor een waterijsje niet minder dan 13,90 shekels [4,30 euro, YA]!’ fulmineerde Peretz. ‘Elders kost dit zelfde ijsje maximaal 8-9 shekels [2,50 euro, YA]!’ Hij liet het ijsje derhalve voor wat het was. Een kleine ‘feel-good’-overwinning, besefte hij.
Maar wat kunnnen consumenten werkelijk doen om deze trend te doorbreken? Peretz weigert aan het begin van het seizoen in de supermarkt meer dan vijftien euro voor een kilo druiven te betalen en zegt zijn kleren alleen nog maar in de uitverkoop aan te schaffen. Er zijn grenzen, stelt de journalist. De Israëlische consument heeft in veel andere gevallen niet echt een keus. Ga ik om enkele tientallen shekels te besparen mijn inkopen in een goedkopere winkel doen en daarvoor in de auto stappen, in files zitten en bovendien kostbare tijd verliezen? Nee dus, schrijft Peretz.
Toch zijn het alleen de Israëlische consumenten, en niet de overheden of regulatorische instanties, die een doorbraak kunnen forceren. Want boycots zijn voornamelijk effectief wanneer ze vanonderaf komen. Over het algemeen liggen de prijzen in Israël dertig procent hogen dan in de andere 37 landen die lid zijn van de OECD. Wanneer de marktspelers in Israël met deze gegevens worden geconfronteerd, weigeren ze te erkenen dat zij direkte verantwoording dragen. De fabrikanten beschuldigen de groothandelaren, de landbouwers de vele tussenhandelaren, en de importeurs wijzen met het vingertje naar de (monpolistische) overslag- en havenbedrijven, zegt Peretz.
De consument heeft aan al die argumenten echter geen boodschap, zegt Peretz. Hij roept de Israëlische consument daarom prijsbewust in te kopen, de producenten van te hoog geprijsde produkten te boycotten en hun kooplust in te teugelen. ‘Het is nu wachten wat een nieuwe regering hieraan gaat doen!?’ besloot Peretz in zijn artikel.
Nou, ik weet het wel. Afgelopen zondag, op de eerste dag van de werkweek in de Joodse staat, reisde ik voor een tandartsbezoek naar Be’er Sheva. In plaats van met de auto te gaan nam ik lijn 65, de snelbus. De bussen van het bedrijf Metroplin zijn relatief nieuw en comfortabel. Ik kwam onderweg in een paar uur weer een heel stuk verder in Daniel Metz’ fantastische boek ‘Diamantgracht.’
Mijn tandarts zit in de ‘TreinToren’. een gebouw, vlak naast het centrale trein- en busstation van Be’er Sheva. In de nabijheid ligt Boooom, een goedkope Winkel van Sinkel. Daar kocht ik, behalve een waslijst aan producten, voor het eerst een boodschappentas op wielen. Tot voor kort zou ik me rot geschaamd hebben daarmee gezien te worden. Maar ach, het zij zo. Ik word dit jaar 65 en mijn eigen kleine verzet breekt wetten. Voortaan doe ik mijn boodschappen in Be’er Sheva op wielen.
Lees ook:
Waarom de boodschappen in Israël zo duur zijn – column Ya’akov Almor
‘Het is zomer en mijn Nederlandse familieleden zijn op vakantie. ‘Veilig aangekomen in Frankrijk! WAZE heeft me de ellende van de Zwarte Zaterdag’s verkeersdrukte bespaard!’ berichtte mijn broer vorige week. WAZE is een in Israël ontwikkelde navigatie-app die wereldwijd grote populariteit geniet. ‘Ik was in Keulen en nu in Aken waar ik met een vriendin nog even de plaatselijke Etos leegkoop omdat de prijzen hier zoveel lager zijn!’ appte mijn zus een paar dagen later…’
Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.
