De Israëlische dorpspomp (4): Stemmen tellen tot diep in de nacht

Mitzpe Ramon
Michael Gal

In Israël mochten de mensen op woensdag 30 oktober naar de stembus om nieuwe gemeenteraden te kiezen. Hoewel deze lokale verkiezingen geen impact hebben op het buitenland, wil Jonet.nl toch stil staan bij wat er op lokaal niveau in dit land gebeurt. Columnist Ya’akov Almor maakt daarom ‘De Israëlische dorpspomp’, die gaat over de campagne en de gemeenteraadsverkiezingen.

De gemeenteverkiezingen van 2018 in Israël zijn achter de rug. Landelijk kwam de grootste verrassing in Beth Shemesh. Daar won Dr. Aliza Bloch, een nationaal-religieuze vrouw, van de zittende ultraorthdoxe burgemeester Moshe Abutbul. Blochs overwinning wordt toegeschreven aan een grote groep van ultraorthodoxe kiezers die, tegen de instructies van hun religieuze leiders in, op haar hebben gestemd. In Haifa verloor burgervader Yona Yahav verrassend van Enat Kalish-Rotem (Arbeidspartij). Hiermee wordt zij de eerste vrouwelijke burgemeester in een grote Israëlische stad. En in Jeruzalem bleef de strijd onbeslist. Kandidaten Moshe Leon en Ofer Berkovitz zullen over een week in een tweede ronde aantreden. Dat wordt nog spannend, want de uitslag in Beth Shemesh zou ultraorthodoxe kiezers kunnen inspireren tot enige zelfstandigheid.

In mijn woonplaats Mitzpe Ramon in de Negev liet burgemeester Ronnie Marom-Marziano zijn rivaal Gil Attali ver achter zich door met zestig procent van de stemmen te worden herkozen. In ons dorp maakte ik de verkiezingen van nabij mee. Voor mij waren deze verkiezingen echter een zware dobber. Ik was namelijk van staatswege aangesteld als stembussecretaris. De officiële aanstelling viel een paar weken geleden in mijn postbus, nadat ik eind september met tien medeburgers van Mitzpe Ramon een cursus gelopen had en voor het examen geslaagd was.

Op 30 oktober liep om half zes mijn wekker af en drie kwartier later voegde ik me bij de in het buurthuis bij de andere stembussecretarissen en de afgezanten van de deelnemende partijen. Ik zou stemlokaal vijf onder mijn hoede hebben, maar even later riep het ‘hoofd verkiezingen’ Orna Assis mij bij zich. “Jij bent bij deze benoemd tot Stemlokaalcontroleur en vervangend stembussecretaris. Je kunt mogelijke problemen ter plaatse oplossen, collega’s vervangen die willen gaan lunchen of voor collega’s invallen die om andere reden voor langer dan een paar minuten het stemlokaal moeten verlaten.”

Ik was in mijn sas. In de afgelopen achttien jaar heb ik al verschillende malen bij zowel landelijke als ook gemeenteraadsverkiezingen in een stembuscommissie gediend en daarom weet ik dat een hele dag, van zeven uur ‘s morgens tot na middernacht, in een stemlokaal rondhangen geen sinecure is. Als vliegende keep was ik mobiel en kon ik vaak mijn eigen plan trekken. Gedurende de dag was de infobalie in het buurthuis mijn vaste honk. Vele honderden kiezers kwamen er vragen bij welke stemlokalen ze moesten zijn. Vaak hadden ze hun papieren verkiezingsoproep in de hand, waarop duidelijk aangegeven stond bij welke stemlokaal bus ze moesten stemmen. Tijdens de uren aan de infobalie heb ik mijzelf vele malen kunnen voorstellen en vragen beantwoorden over het hoe, wanneer en waarom ik in Mitzpe Ramon woon. Een bijzondere ervaring!

Bij stemlokaal zes had de voorzitter een vraag. Zij had eerder een bedoeïenvrouw laten stemmen met een identiteitskaart zonder foto. De vrouw was volledig gesluierd en onder begeleiding van haar man naar het stembureau gekomen. “Mag dat, stemmen met zo’n identiteitskaart zonder dat ik haar gezicht kan zien en niet kan vaststellen wie zij is?” Dat mag inderdaad, mits de minister van Binnenlandse Zaken daarvoor toestemming heeft gegeven, zo blijkt.

In Israël wordt nog op een archaïsche wijze gestemd. Nadat de identiteit van de kiezer door de stembussecretaris is vastgesteld, krijgt hij of zij van de voorzitter twee lege enveloppen (een gele en een witte) die allebei het stempel van de voorzitter van de Nationale Stemraad dragen en ter plaatse geparafeerd zijn door twee leden van het stembuscommissie. Achter het ‘gordijn’, in feite een karton, vindt de stemmer een ‘honingraat’ met gele briefjes met de namen van de burgemeesterskandidaten en witte briefjes met de letters van de partijen. Dus geen ellenlange lijsten met in te vullen hokjes en geen rode pen. De kiezer maakt vervolgens zijn keuze: een geel stembriefje in de gele envelop en een wit briefje in de witte. Beide enveloppen gaan in de stembus en een lid van de commissie streept de naam van de kiezer op de checklist door. Zo heeft iedereen iets te doen.

Even voor tien uur ‘s avond voegde ik me bij het team van stembureau vijf om stemmen te tellen. Dat luistert nauw en is vermoeiend, want zeker na een lange dag van vijftien uur is het makkelijk fouten te maken. We hebben eerst de stemmen voor de burgemeestersverkiezing geteld. Van de 641 kiesgerechtigden hebben er 417 (65 procent) hun stem uitgebracht en dat kwam redelijk overeen met het landelijk gemiddelde, dat iets boven de zestig procent lag. Tegen middernacht telden we de stemmen voor de partijen en ruim anderhalf uur later liepen we met de hele papierwinkel naar het buurtcentrum. Daar hebben we de stembrieven afgeleverd. Vervolgens werd ik nog ‘even’ door Assis geronseld om te helpen met de verwerking van andere stembussen en kwam derhalve pas om drie uur ‘s nachts thuis.

Daarmee was het werk echter nog niet gedaan, want de stemmen van invaliden en soldaten waren nog niet geteld. De volgende dag werd ik rond zes uur op het politiebureau van Mitzpe Ramon ontboden. Dat is in een dorp als het onze niets dramatisch, al was het maar omdat je in een kleine, relatief geïsoleerde gemeenschap de in totaal zes agenten elke paar dagen wel eens tegenkomt. De dienstdoende agent vroegen me of ik in mijn hoedanigheid van de ‘mobiele stembussecretaris’ even de stemmen van de soldaten wilde afhalen.
Terug in het buurthuis wachtten mij de burgemeester, zijn wethouders, de andere lijstrekkers en Assis. Het tellen van de soldatenstemmen duurde opnieuw tot na middernacht, vanwege de bureaucratische rompslomp die deze procedure met zich mee brengt. Nog een latertje!

Ah, of dit een betaalde job is? Zeker, en voor Israëlische maatstaven niet eens slecht betaald. Maar ik zou het ook voor minder gedaan hebben. Het klinkt misschien theatraal, maar het besef dat dit een democratisch feest was, met vrolijke mensen en een fantastische sfeer op straat, in de enige democratie in het hele Midden-Oosten, maakt dit alles de moeite waard.

verkiezingen
Verkiezingsdag buiten (M. Gal)
Stemlokaal in Mitzpe Ramon (beeld: M. Gal)
Stemmen winnen (M. Gal)
Categorie: |

Home » Nieuws » De Israëlische dorpspomp (4): Stemmen tellen tot diep in de nacht