Een bijzondere ontmoeting – gastcolumn Leon Pluijmen
Een zonnige dinsdagmiddag, in Nieuw Zuid-Amsterdam, ik steek de straat over naar het bushokje waar ik op de bus wacht die me naar het treinstation moet brengen. Een vriendelijke man, ongeveer van mijn leeftijd (66) schat ik, begroet mij vriendelijk. Wanneer je dan een gesprek aan wil knopen dan is er niets zo veilig als te beginnen over het weer. Dat deed hij dus. Ik bevestigde dat ik het ook wel heel lekker weer vond, en het hoeft echt niet warmer. Heerlijk Hollands weer met mooie wolkenluchten, een graadje op 22, het kan niet beter. Ik kan niet meer helemaal goed reconstrueren hoe het er van kwam, maar in een mum van tijd kwamen we te spreken over het feit dat hij uit Maastricht kwam, al had hij niet echt een Maastrichtse tongval, en dat hij deel uit maakte van de Joodse gemeenschap van Maastricht.
Toen viel het mij pas op dat hij een keppeltje droeg. Ik was ruim een kop groter dan hij en in het gesprek keek hij naar mij omhoog, zodat zijn bedekte kruin niet onmiddellijk in het oog sprong. Hij vertelde mij, nog steeds overstuur, dat de voorzitter van de Joodse gemeenschap van Maastricht, de dag ervoor overvallen was in zijn woning en ernstig was mishandeld. Het was mij onduidelijk of er een antisemitisch motief aan ten grondslag lag of anderszins zoals een zakelijk conflict. Ik ken de voorzitter niet, maar de man vertelde mij dat hij een succesvol en maatschappelijk betrokken zakenman was en hij voegde er nog aan toe dat hij er ongetwijfeld hard voor gewerkt had. Ik dacht nog even, is er óóit een rechtvaardiging om iemand in zijn woning te overvallen en hem te mishandelen? Maar goed, thuis gekomen zocht ik op het internet naar de toedracht van de overval. Ik kwam in ieder geval tot de conclusie dat de man Benoit Wesly (Hotelier en bekend MMV-supporter) moest zijn geweest.
De man vertelde mij verder dat hij op weg was naar Amsterdam-Oost. Een vriend vertelde hem dat hij daar risico’s zou lopen wanneer hij daar een keppeltje zou dragen en min of meer afgeraden dat niet te doen. Hij leek daarover in strijd met zichzelf, maar vond toch vooral dat hij uit zou moeten komen voor wie hij was en daar hoorde dat keppeltje ook bij. Intussen had ook een moslima plaatsgenomen in het bushokje die de man vriendelijke groette. Ze knikte vriendelijk terug. ‘We moeten elkaar toch respecteren, wanneer een christen een kruisje wil dragen, dan moet dat toch kunnen en wanneer een moslim naar de moskee wil gaan dan moet dat toch kunnen, zonder elkaar naar het leven te staan’, vond hij.
Zo kwamen we ook te spreken over Etty Hillesum, vermoord in Auschwitz nadat ze de Joodse geïnterneerden van kamp Westerbork niet in de steek wilde laten, die trots was op haar Davidster en weigerde zichzelf te verloochenen. Over antisemitisme in de geschiedenis van Europa, zoals in Oost Europa, Frankrijk maar ook in Nederland. Het slavernijverleden, de zin te blijven herdenken en stil te staan bij de geschiedenis in de hoop dat we er ooit nog iets van kunnen leren. Onrecht en de slechtheid van mensen is iets van alle tijden, vond hij. Ik vertelde hem dat mijn grootste les was na het lezen van Het Werk over Etty Hillesum, dat misschien de oplossing ligt in een levenshouding dat we onze energie steken in de ander te begrijpen, in plaats van die energie te gebruiken in de ander uitleg te geven over onze eigen opvattingen. We waren inmiddels de bus ingestapt waar we ons gesprek nog enkele haltes vervolgden. Daar scheidden onze wegen, na een bijzondere ontmoeting, we namen afscheid met een ferme handdruk. Een ontmoeting die ons beiden een beetje gelukkig maakte.
Leon Pluijmen (66) groeide op in Zuid-Limburg. Op zijn achttiende verhuisde hij naar de Randstad, waar hij 48 jaar in de zorg heeft gewerkt, de laatste 24 jaar als maatschappelijk werker in het ziekenhuis in Alkmaar. Na zijn pensioen verdiepte Pluijmen zich onder meer in de geschiedenis van de Europese Joden in de 19de en 20ste eeuw. Het werk van Etty Hillesum heeft veel indruk op hem gemaakt.
Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.
