Het antisemitisme van Hemingway
De beroemde en zeer geliefde romanschrijver Ernest Hemingway (1899-1961) had een hekel aan Joden. Dat blijkt niet alleen uit zijn privé-correspondentie, maar ook uit zijn roman ‘The Sun Also Rises’ uit 1925 (in het Nederlands vertaald als ‘En de zon gaat op’) over een groep expats die de stierengevechten in Pamplona bezoeken.
Eén van de personages, Robert Cohn, wordt regelmatig beschreven als ‘rijke Jood’ en ‘kike’ (Amerikaans scheldwoord voor Jood). Het personage is gebaseerd op een Joodse vriend van Hemingway, die hem hielp zijn eerste werk gepubliceerd te krijgen. Opmerkelijk is dat deze populaire roman nooit protest heeft opgeroepen.
De eerste biograaf van Hemingway, Carlos Baker, beweerde dat Hemingway’s antisemitisme niet diep ging. Veel andere Amerikaanse schrijvers in de twintigste eeuw waren ook antisemieten (Theodore Dreiser; T.S. Eliot; Ezra Pound; William Faulkner; Thomas Wolfe, om slechts enkele te noemen). Misschien is er zo weinig aandacht besteed aan het antisemitisme van Hemingway omdat het zo ‘gewoon’ was.
Of misschien wordt Hemingway zijn antisemitisme vergeven omdat hij overtuigd anti-fascist was. Of omdat hij zijn vooroordelen opschreef voor de Tweede Wereldoorlog, dus voor de sjoa. Mary Dearborn, de schrijfster van ‘Ernest Hemingway: A Biography’ (Knopf) vraagt zich in een artikel in de Amerikaanse Forward af waarom Hemingway’s antisemitisme met fluwelen handschoenen wordt aangepakt. Het wordt, zo stelt zij, vaak afgedaan als ‘modieus’ en typerend voor die periode, alsof – zo schrijft zij – “er geen verband was tussen de ongevoeligheid die door deze culturele gewoonte gemeengoed werd en, bijvoorbeeld, het feit dat Amerikaanse leiders zo weinig deden tijdens de Tweede Wereldoorlog in reactie op steeds meer bewijzen dat de nazi’s de Joden wilden uitroeien.”
Dit betekent niet, aldus Dearborn, dat Hemingway geen goede schrijver was of dat we hem niet meer moeten lezen. Het blijft een groot genoegen om romans als ‘The Old Man and the Sea’ (‘De oude man en de zee’), ‘A Farewell to Arms’, ‘For Whom the Bell Tolls’ en zelfs ‘The Sun Also Rises’ te lezen.
Het is eerder een reden om te proberen te begrijpen hoe het kan dat iemand die zulke complexe en menselijke romans schreef, zulke vreselijke vooroordelen had. Dat geeft een vollediger beeld van de schrijver en mens Hemingway. Maar dan zonder uitvluchten te zoeken voor de afschuwelijke dingen die hij zei en schreef over Joden.
