‘Kierewiet van de bureaucratische regels!’
‘Een van mijn vriendinnen is al maanden chagrijnig. Ze is fysiotherapeute en ziet door de bomen het bos niet meer. Ze houdt van haar werk, althans hield van haar werk. Tegenwoordig is zij 30 procent van haar tijd bezig met de behandeling van haar patiënten en 70 procent van haar tijd is verslaglegging/administratie en dat allemaal voor een schamele 20 euro bruto per uur. Zij is overigens niet de enige fysiotherapeute met die klacht. Uit het onderzoek van het comité Zorg Geen Markt en actiecomité Fysiotherapie in Nood blijkt dat 97 procent van de fysiotherapeuten dit vindt.
Nu heeft ze van de zorgverzekeraar te horen gekregen dat in 2012 te weinig klanttevredenheidsonderzoeken zijn ontvangen en spendeert ze haar tijd om de zorgverzekeraars te overtuigen dat een vrijwillige klanttevredenheidsonderzoek nu niet door iedereen wordt ingevuld. Het is immers vrijwillig en vrijwillig gaan we niet nog eens meer de bureaucratische rompslomp van de chronische papiermolen invullen. Met de mes op de keel vraagt ze haar patiënten “vriendelijk” om het tevredenheidsonderzoek in te vullen. Aangezien de patiënt hier niet gevoelig voor is, zit er niets anders op om ze zelf maar in te vullen en naar de zorgverzekeraar te sturen. Regels kunnen ook fraude in de hand werken.
Op de middelbare school wordt de studie fysiotherapie afgeraden omdat de markt verzadigd is. Zonder tevreden klanten kun je je praktijk sluiten. Mijn vriendin adverteert niet, met mond tot mond reclame heeft ze een wachtlijst van een half jaar. Dit zou voldoende bewijs moeten zijn dat haar patiënten tevreden zijn! De marktwerking via de zorgverzekeringswet is geen goed idee; de macht van zorgverzekeraars wordt steeds groter. In 2005 waarschuwde Hans Wiegel dat de Nederlandse gezondheidszorg steeds bureaucratischer wordt. “Je wordt er kierewiet van!” zei hij toen. Maar moeten we alleen wijzen naar de zorgverzekeraars? De overheid geeft de zorgverzekeraars steeds meer macht om te bepalen welke (en hoeveel) zorg vergoed wordt en welke zorg niet. Misschien moeten we wijzen naar de bureaucratische regelgeving van de overheid; de enorme zinloze chronische papiermachine van de overheid. Er is een systeem van wantrouwen en controlegekte. Onlangs kreeg ik een verzoek van de SVB inzake kinderbijslag. Mijn dochter verblijft in het buitenland om haar VWO af te maken.
Om kinderbijslag te ontvangen, moet ik driemaandelijks een hele papierwinkel door om het volgende aan te leveren: een bewijs van de school dat ze daar nog studeert, kostenplaatjes met bonnetjes etc. etc. Hierbij geef ik onder andere ook de kosten van haar vliegtickets op, daarbij bijgevoegd de tickets met bewijs van betaling. Een administratie om 92 euro per maand aan kinderbijslag te ontvangen. Als extra ontving ik van de SVB een formulier Levensbewijs; in te laten vullen door een notaris of gemeenteambtenaar in het land waar mijn dochter studeert. Kosten? Na een telefonisch onderhoud met de SVB kreeg ik als antwoord: “Ja, we vinden het ook raar, maar we moeten ons aan de regels houden. Oh, ja, houdt u wel de datum in de gaten? U moet dit voor 21 november hebben aangeleverd, anders stopt de kinderbijslag.”
Vertrouwt de Nederlandse overheid haar burgers wel, gelet op de regeldichtheid in dit land? Werkt daar nog een ambtenaar die logisch kan nadenken? In de relatie tussen overheid en burger zijn vertrouwen en betrouwbaarheid twee sleutelbegrippen. Bij elke misstand reageert elke grote organisatie en de overheid met regels. Als je dan als organisatie lang genoeg bestaat, zit je op een gegeven moment met heel erg veel regels. En juist omdat het goed bedoeld is, is het heel moeilijk te corrigeren dat je minder regels moet maken en meer over moet laten aan de zelfredzame burger die we eigenlijk willen krijgen. Er is een kleine minderheid, bijna twee procent, die er op uit is om de kluit te belazeren. Beleid mag nooit alleen op die twee procent zijn gericht. Een zelfredzame burger is gebaat bij een zelfredzame ambtenaar. Daar bespaart de overheid uiteindelijk twintig tot dertig procent aan kosten mee, de tevredenheid van de burger neemt toe en het werk van ambtenaren wordt leuker. Wat wil je nog meer? Onlangs sprak ik een man zonder benen die elk jaar om zijn WAO-uitkering te behouden, gekeurd moet worden. Zijn situatie veranderd niet en zijn benen zijn nog niet aangegroeid en toch moet hij elk jaar gekeurd worden. Kosten?
We handelen wel erg naar de ‘letter’ van de wet, waar het handelen naar de ‘geest’ van die wet misschien een betere oplossing was geweest? Waarom pikken wij burgers, ambtenaren en bedrijven dit? Tijd voor een samenleving waarin de overheid haar doelen verwezenlijkt en mensen zo min mogelijk door regels worden belemmerd.’
Brigitte Wielheesen
