Kunsthaus Zürich verwijdert Joodse roofkunst

In het museum Kunsthaus Zürich zijn vijf stukken ontdekt die vermoedelijk in de Tweede Wereldoorlog van Joden zijn geroofd. De schilderijen zijn meteen van de muur gehaald en verwijderd. Het is de bedoeling dat ze naar de rechtmatige erfgenamen gaan, alhoewel dat nog een kan gaan duren. Dit heeft onder andere te maken met zoeken en vinden. De ontdekking is niettemin wereldnieuws.

Bij een nieuwe herkomst-beoordeling van de controversiële kunstcollectie van Emil Bührle zijn vijf werken geïdentificeerd waarvan wordt vermoed dat ze door de nazi’s zijn geroofd. Als eerste stap zijn de getroffen kunstwerken vrijdag verwijderd uit de vaste tentoonstelling in het Kunsthaus Zürich. Dit zijn schilderijen van Gustave Courbet, Claude Monet en Vincent van Gogh – allemaal van uitzonderlijke en hoge waarde.

Oplossingen

De Zwitserse Stichting Verzameling EG Bührle maakte kort erna bekend ‘eerlijke oplossingen te zullen vinden met de nakomelingen of rechtsopvolgers van de toenmalige eigenaren’. Het gaat om een verrassende koerswissel: de stichting bleef lang volhouden dat onderhandelingen niet nodig waren, omdat de herkomst van de werken voldoende onderzocht en dus probleemloos was. Thans zijn de Washington Principles gevolgd, die ervoor zorgen dat de regels rond roofkunst strenger zijn geworden.

Omstreden heropening

Het Kunsthaus Zürich werd eerder verbouwd en in 2021 heropend. Dat werd toen overschaduwd door een discussie over de vermeende Joodse roofkunst waarmee de collectie is uitgebreid. Het ging om negentig werken van de omstreden Duitse zakenman Emil Bührle. In de nazi-tijd werkte hij mee met het regime en kreeg hij ook kunst in handen die van Joden was geweest. Rond de opening kwam in Zwitserland een boek uit over de beladen verzameling, die thans in het Kunsthaus Zürich hangt.

Lang proces

Lang hield het Kunsthaus Zürich vol dat het allemaal wel meeviel met omstreden Joodse roofkunst in deze collectie, maar na het toepassen van de regels van de Washington Principles wordt het hoofd nu in de schoot geworpen. De Zwitsers moeten nu in gesprek met de erven van de Joodse kunstverzamelaars en bezitters van weleer. Dat kan een lang proces worden, omdat nog niet alles helemaal duidelijk is, aldus de Zwitserse omroep SRF.

Het nieuws van de vijf vermoedelijk geroofde doeken in het Kunsthaus Zürich gaat de grens over: in onder meer Duitsland, Nederland en de Verenigde Staten is het in het nieuws.