Monument voor vermoorde Israëlische atleten

Vijfenveertig jaar na de moordaanslag door terroristen van de PLO op Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen van 1972 is gisteren een monument in hun nagedachtenis in München onthuld.

Het centrum van het monument wordt gevormd door de biografieën van de elf Israëlische sportlieden en het twaalfde slachtoffer, een Duitse politieagent. De levensbeschrijvingen van de slachtoffers staan op panelen in het Duits, Hebreeuws en Engels. Het monument is uitgehouwen in een heuvel op het voormalige Olympische terrein.

“Wij wilden de slachtoffers hun identiteit teruggeven voor de ogen van het publiek,” zegt de Beierse minister van Cultuur, Ludwig Spaenle, tijdens een perspresentatie afgelopen maandag. Het monument kostte 2,35 miljoen euro. Het is voornamelijk gefinancierd door de deelstaat Beieren, de Bondsregering, de stad München en het Internationale Olympische Comité. Eerdere monumenten bestonden uit een beeldhouwwerk en een plaquette. De plannen voor het huidige monument werden in 2013 aangekondigd.

Joodse leiders zijn blij met het nieuwe monument, omdat het ‘eindelijk de menselijke verhalen vertelt en de lessen van de geschiedenis benadrukt. Het nieuwe monument getuigt van “het bloedvergieten waarmee dat wat een vrolijk sportfeest had moeten zijn, doordrenkt raakte,” zei Ronald S. Lauder, hoofd van het World Jewish Congress tegen het Joodse persagentschap JTA.

Lauder, die samen met de Duitse president Frank-Walter Steinmeier en de Israëlische president Reuven Rivlin bij de onthulling sprak, zei dat het “jammer was dat het bijna een halve eeuw heeft geduurd na het treurigste moment in de geschiedenis van de Olympische Spelen” om dit te bereiken, maar hij prees de Duitse regering voor de rol bij de totstandkoming van het monument.

Hij zei ook dat het leven voor Joden in de afgelopen tachtig jaar in Europa beter is geworden, ondanks de recente toename van antisemitisme en anti-zionisme: “Wij moeten ons gesterkt voelen door het feit dat zo veel Europese regeringen waakzaam zijn in hun verdediging van Israël en al hun burgers, zowel Joden als niet-Joden.”

Het monument is ontworpen door een team onder leiding van het Beierse Ministerie van Cultuur, in samenwerking met familieleden van de slachtoffers, de Israëlische consul-generaal, experts van het concentratiekamp-monument Flossenburg, het Joods Museum in München en het Beierse Ministerie voor Politieke Educatie.

Eén van de familieleden die bij de onthulling aanwezig was, was Ankie Spitzer. Zij was 26 jaar toen zij haar man, de coach en schermsport-meester André Spitzer, bij de terroristische aanval verloor. Zij zei tegen een Duitse radiozender dat zij niet kon verwerken dat haar geliefde echtgenoot wreed was vermoord en “dat het niemand iets kon schelen. Het heeft vijfenveertig jaar geduurd, maar ik heb geen spijt van de lange en eenzame weg die ons naar deze dag heeft gebracht. Dit is wat ik wilde.”