Nieuwe richtlijnen voor sjofar-blazen om corona-uitbraak te voorkomen

Rosj Hasjana staat weer voor de deur. Net als ieder jaar zal er ook in september weer veel op de sjofar worden geblazen. Wie op de ramshoorn blaast, moet er dit jaar rekening mee houden dat hij het coronavirus kan verspreiden. Om een uitbraak in sjoel te voorkomen heeft het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) rabbinaal advies opgevraagd voor het blazen op de sjofar. Factoren van belang zijn ventilatie van de ruimte, de verspreiding van het COVID-19-virus dragende grote waterdruppels en minuscule waterdruppels (aerosolen). Dit alles meldt NIK-secretaris Ruben Vis aan de redactie van Jonet.nl.

Vuvuzela
De Permanente Commissie (bestuur) van het NIK heeft om advies gevraagd aan het Nederlands College voor Rabbinale Zaken (NCRZ) dat toepasbaar dient te zijn voor sjofar-blazen het hele land. Dit komt omdat het RIVM geen concreet advies over sjofar-blazen heeft gegeven. ‘Het enige dat een beetje in de buurt komt is een wetenschappelijk onderzoek Propagation of respiratory aerosols by the vuvuzela, dat in 2011 is gepubliceerd door wetenschappers van het United States National Institute of Health. Over het blazen op de vuvuzela, de lange plastic toeter die voetbalfans gebruikten tijdens het WK Voetbal in Zuid-Afrika, werd door de Amerikaanse onderzoekers geconcludeerd dat de plastic toeters mogelijk extreem grote hoeveelheden aan aerosolen in de lucht kunnen blazen.

Intensief blazen
Natuurlijk is een sjofar geen vuvuzela, maar wel komt de ramshoorn in de buurt van de Zuid-Afrikaanse toeter omdat er ‘intensief geblazen’ moet worden. Het NCRZ brengt daarom ‘vooruitlopend en nog niet in staat om de situatie te overzien, een aantal aandachtspunten naar voren voor het blazen op de sjofar en de mogelijke problemen met de verspreiding van het corona virus vanwege het intense blazen’. Er wordt normaalgesproken op drie momenten geblazen, aldus het NCRZ. ‘Dagelijks met uitzondering van sjabbat gedurende de maand Elloel (dit is de maand die voorafgaat aan Rosj Hasjana), op Rosj Hasjana; één toon aan het einde van het Ne’iela-gebed op Jom Kippoer’.

Verschillende vormen
Het NCRZ wijst erop dat het blazen van de sjofar in de maand Elloel ‘s ochtends en ‘s avonds na de sjoeldienst een minhag (gewoonte) is. ‘Er is niet sprake van een verplichtende wet’, aldus de rabbijnen. Anders ligt dat op Rosj Hasjana. Op de eerste dag wordt dit jaar niet geblazen omdat het sjabbat is, waardoor het probleem alleen voor de tweede dag Rosj Hasjana geldt. Het NCRZ: ‘Op Rosj Hasjana, dit jaar uitsluitend op de tweede dag, zijn dertig sjofar-tonen een verplichting en dus aanzienlijk zwaarwegender dan de tonen in Elloel. Hetzelfde minder verplichtende betreft het blazen van honderd tonen, in plaats van de dertig, op Rosj Hasjana’.

Naar de sjoeltuin
‘In hoeverre in een sjoel uitsluitend de verplichte dertig tonen worden geblazen en vanaf welke plaats binnen het gebouw, is sterk afhankelijk van de lokale ventilatiemogelijkheden in de sjoel en van de coronasituatie die van week tot week en van plaats tot plaats verandert’, aldus het NCRZ in het advies aan het NIK. Mocht er slechts een handjevol bezoekers de sjoeldienst mogen bijwonenn omdat het gebouw bijvoorbeeld te klein is in verband met corona, dan zou een NIK-gemeente kunnen overwegen om het blazen op de ramshoorn buiten te laten plaatsvinden. De sjoeltuin is dan een prima plek.

Langsgaan bij Joodse huizen
Om een uitbraak te voorkomen door het verspreiden van aerosolen in de lucht van een sjoel, kan er ook ‘een lokaal georganiseerd worden om op een bepaald tijdstip bij iemand thuis op de sjofar te blazen’. Ook kunnen de gemeenteleden langs de Joodse huizen gaan om thuis of in de tuin de dertig sjofarklanken te laten horen. Het NCRZ sluit haar mededeling af met de hoop dat ‘deze mededeling overbodig zal zijn omdat corona en alle andere vormen van het galoeth-ballingschap voorgoed tot het verleden zullen behoren en de echte shalom alom zal heersen’ en ‘een sjana towa oemetoeka, fysiek en geestelijk.

Lees ook:
Gespannen verhoudingen tussen Jodendom en christendom – gastcolumn Ruben Vis
De Raad van Kerken steunt een oproep van de Wereldraad van Kerken om een boycot in te stellen en het associatieverdrag dat de EU met Israël heeft, op te zeggen wanneer Israël er toe over zou gaan om delen van de West Bank of het Bijbelse Judea en Samaria te annexeren, aldus Ruben Vis.

Joden, christenen en moslims Antwerpen komen samen voor nieuwe coronaregels
De gemeente Antwerpen heeft deze week een speciaal treffen georganiseerd voor bestuurders en voorgangers uit de Joodse, christelijke en islamitische gemeenschappen van de stad. De bijeenkomst was bedoeld om met elkaar te spreken over de vraag: ‘hoe nu verder?’