Songfestival-expert: ‘Israël haalt de finale’

Tijdens de tweede halve finale van het Eurovisie Songfestival in Wenen, vanavond, staat Nadav Guedj (16) op het podium namens Israël. De puber treedt dan aan met het liedje ‘Golden Boy’. Volgens Songfestival-kenner en Telegraaf-verslaggever Richard van de Crommert is Guedj een outsider die de finale gaat halen. Twee weken lang doet de journalist vanuit Wenen verslag van het liedjesfestijn. Ook schreef hij met collega Dave Boomkens Het grote songfestivalboek, dat gaat over de geschiedenis van het festival. Jonet ondervroeg Van de Crommert over de Israëlische songfestival-inzending van dit jaar.

Wat moeten we dit jaar verwachten van de Israëlische inzending? 
‘Houd rekening met een ongedwongen optreden en veel dans. En allemaal mannen op het podium.’

Hoe schat u de kansen in van deze 16-jarige deelnemer?
‘Deze 16-jarige gaat er gewoon voor. Hij heeft geen last van allerlei verwachtingen die er bij andere Israëlische inzendingen wel waren. Hij bespeelt het publiek in de zaal en voor de buis met zijn danspasjes. Misschien wel omdat de Israëlische zanger zestien jaar is, en er minder verwachtingen zijn, is het een prettig optreden geworden. Deze zanger doet gewoon zijn ding en heeft er plezier in. Dat spat van het podium af, dat hebben we weer kunnen zien tijdens zijn repetitie.’

Wat vind u zelf van deze inzending?
‘Het is muzikaal gezien niet een heel sterk lied, er zitten geen verrassingen of een originele invalshoek in. Maar het is zeer aanstekelijk. Het zit snel in je hoofd en je wordt er vrolijk van. Je zingt het redelijk snel mee en het is een hele welkome afwisseling in het hele aanbod dit jaar. Er zijn relatief veel ballads ingezonden en juist weinig vrolijke uptempo-liedjes. Israël zal dit jaar de finale halen en kan daar wel eens verrassend gaan scoren. Het is absoluut een outsider.

Het liedje doet ‘Turks’ aan. Heeft dit te maken met het ontbreken van Turkije op het festival?
‘Op die vraag weet ik het antwoord niet. Het liedje is in Israël gekozen. Ik weet niet wat de overwegingen van de Israëlische omroep zijn geweest voor specifiek dit lied. Maar Israël had van Turkije direct douze points gekregen als dat land dit jaar had meegedaan. En het lijkt een goede keus, want Golden Boy wordt in eigen land goed ontvangen. Het werd een nummer-1-hit. Overigens, Turkije doet al een aantal jaren niet mee. Zij hebben kritiek op het instellen van de vakjury en dat er vijf landen automatisch in de finale staan. Twee jaar geleden is Turkije, mede uit protest, met een eigen Songfestival begonnen: Turkvision. Daar doen inmiddels zo’n twintig landen aan mee. Israël zit daar niet bij.’

Hoe komt het dat het de Israëli’s in de laatste vier jaar niet lukte om de finale van het Songfestival te bereiken? 
‘Dat is heel simpel. De liedjes waren niet origineel en verrassend genoeg. Israël toont weinig ambitie om iets van het Songfestival te maken. En dat is jammer, want er zit heel veel talent. Daarnaast is Israël op een of andere manier niet bezig met het verkopen van hun nummer. Op het podium ziet het er nogal vaak vlak en plichtmatig uit. De laatste keer dat Israël de finale haalde was in 2010, met Harel Skaat. Dat eindigde toen op een veertiende plek. Dat was nog behoorlijk hoog, als je het optreden terugkijkt, want Harel ging met de laatste uithaal van zijn depressieve ballad de mist in. Vergeet daarnaast niet dat Israël in de jaren 2008, 2009 en 2010 drie keer achter elkaar wél de finale wist te halen.’

Hoe kijken hier ze volgens u in Israël tegen aan?
‘Ik mag hopen dat ze ook in Israël vinden dat de afgelopen vier jaar magere inzendingen zijn ingestuurd. Zeker die van 2011, 2012 en 2013. Vorig jaar, met Mei Feingold, was het lied in orde en ook de zangstem, maar kwam de podiumpresentatie totaal niet over.’

Heeft het niet halen van de finales te maken met de liedjes of met mogelijke anti-Israëlische sentimenten onder het Europese publiek? (of beiden).
‘Om eerlijk te zijn vind ik in de einduitslagen van het Songfestival nauwelijks iets terug dat op anti-Israël-elementen zou kunnen duiden. Maar politiek en Israël zijn op het Songfestival onlosmakelijk met elkaar verbonden. In het boek dat ik dit jaar heb geschreven, staat ook een hoofdstuk met de vijftien politieke schandalen van het Songfestival. Een aantal hoofdstukken betreft Israël die zelf met politiek getinte inzendingen op de proppen komt, zoals de Teapacks in 2007 en Pingpong in 2000. Daar werd met Syrische vlaggetjes in gezwaaid en in 2007 werd indirect verwezen naar Iran. Israël speelt dus zelf ook met enige regelmaat de politieke kaart.’

Is dat dit jaar opnieuw zo?
‘Ook in de afgelopen week was er weer een politiek dingetje rondom Israël. Tijdens een van de Israëlische persconferenties stond ineens een man met een Libanese vlag op het podium. Hij zat in het publiek werd op het podium uitgenodigd door de Israëlische delegatie en sprak de tekst: One day we could be brothers again. Er is een foto gemaakt met beide vlaggen en er werd geknuffeld. Ter info: In 2005 wilde Libanon deelnemen aan het Eurovisie Songfestival, maar ze schrokken van het reglement dat ze de Israëlische inzending volledig moesten accepteren en trokken zich toen terug.’

Wie zijn de Sonfestival-vrienden van Israel? 
‘Vijf landen zijn Songfestival-vrienden van Israël: Frankrijk, Portugal, Nederland, Finland en Zwitserland. Van deze landen kreeg Israël de afgelopen jaren de meeste punten toebedeeld. Zanger Nadav komt uit Frankrijk, en Zwitserland en Portugal stemmen mee in de tweede halve finale. Maar politiek is toch wel een beetje van belang. Zo kunnen we de proef op de som nemen met bijvoorbeeld Rusland, dat erg slecht ligt in de rest van Europa. Kenners zijn het erover eens dat de Russische inzending, die in de finale staat, dit jaar in de top-5 thuishoort. Als het liedje dit jaar niet in de top-10 eindigt, zou dat kunnen betekenen dat er inderdaad sprake is van anti-Rusland-sentimenten.’

Sinds een paar jaar wordt er ook weer gewerkt met een vakjury. Zal dit voor Israël iets uithalen? 
‘Dat ligt volledig aan de inzendingen die Israël instuurt natuurlijk. Als er nog steeds honderd procent televoting was, dan zijn dat de spelregels en moet je op een andere manier indruk maken omhoog te scoren dan bij een vakjury die alle liedjes op volgorde moet zetten. Een televoter stemt over het algemeen op één nummer en verder niet, dus dan is flink opvallen de boodschap om te scoren. Televoting heeft in 1998 absoluut in het voordeel van Israël gewerkt. Toen stuurde het de meest spraakmakende artiest naar Birmingham en een leuk liedje. Maar zingen kon Dana International niet. Als de vakjury toen mee had mogen stemmen, had Israël zeker niet gewonnen.’

Heb je nog tips voor Israël?
‘Sinds 2009 wordt gewerkt met 50 procent vakjury en 50 procent televoting. Indruk maken en de aandacht van de kijker vasthouden is dus nog steeds nodig en dat kan op veel manieren. Een goede zangeres sturen werkt nog steeds, maar dan wel met een goed lied waarin haar vocale kwaliteiten worden aangeboord. Dan maak je indruk. Muzikaal gezien zijn de afgelopen jaren stappen omhoog gezet. Simpel gezegd: speel het spel volgens de dan geldende spelregels, kom met een goed liedje en maak indruk. Dan win je.’