Stop met eenzijdige berichtgeving over het conflict – gastcolumn Erik Veldhuizen

De laatste tijd bestaat mijn mediaconsumptie uit veel ergernis en irritaties. Je kunt geen NOS Journaal meer bekijken of krant meer lezen, of het laatste nieuws over het conflict tussen Israël en de Palestijnen wordt breeduit uitgemeten. Daarbij moet je met een beetje kennis van zaken al snel tot de conclusie komen dat er weinig van klopt. De eenzijdigheid druipt er vanaf. Bepaalde feiten worden willens en  wetens zo verdraaid dat de achteloze kijker van het Journaal en de krantenlezer van landelijke kwaliteitsdagbladen gaat denken dat Israël altijd de ‘bad guy’ is en bewust de Palestijnen dwarsboomt. Met termen als ‘Joodse kolonisten’ veroorzaaktNOS-Israël-correspondent Ties Brock een beeld van ‘Israëlische burgers die de wijk Sheik Jarah in Jeruzalem komen bezetten’.

Zou Ties dan niet echt aanwezig zijn in Israël en zijn nieuws vanaf de NOS-Redactie vergaren? Technisch gezien is dat mogelijk, want keer op keer slaat de correspondent de plank mis en lijkt het alsof hij er zelf niet bij is. De ergernis is groot. Zelfs vrienden van mij, die niet met het onderwerp bezig zijn zoals ik, beklagen zich over de berichtgeving in het NOS Journaal. Sommigen besluiten zelfs om het programma maar niet meer te kijken en op andere zenders af te stemmen. Een andere kennis heeft haar Trouw-abonnement maar opgezegd, omdat ‘de on-Trouw’ doet aan napraten van wat doorgegeven wordt door bepaalde persbureaus. Zo werd bijvoorbeeld de eenzijdigheid uit het onlangs verschenen Human Right Watch-rapport kritiekloos overgenomen.

Alternatieve onderzoeken
Natuurlijk zou je bij het lezen van dit verhaal kunnen denken dat die kennissen van mij het allemaal verkeerd hebben, maar uit onderzoeken blijkt wel dat de NOS het niet zo nauw neemt net de onafhankelijke journalistiek die zij zegt voor te staan. Ikzelf heb ook onderzoek gedaan. Samen met actiegroep Likoed Nederland hebben wij van Dutch Support for Israel blootgelegd dat de berichtgeving eenzijdig is. In correspondentie die ik in september 2017 had met NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff probeerde ik aan te geven dat een item in het Jeugdjournaal over kinderen in Gaza te eenzijdig was. In eerste instantie was hij het totaal met me oneens en over een rectificatie was hij al helemaal niet te speken. Toen ze toch begonnen in te zien dat ze  eenzijdige beelden hadden gebruikt verscheen er een rectificatie op de site: ‘Een volgende keer zullen we nog beter ons best doen als we dit soort ingewikkelde onderwerpen in het Jeugdjournaal uitleggen’.

Napraten
Ik zou zeggen tegen de NOS: uit alle verdere berichtgeving blijkt dat jullie in dit proberen niet geslaagd zijn. Een mooi voorbeeld is dat de omroep al jaren een bewoording gebruikt als ‘de bezette Palestijnse gebieden’. De reden daarvoor is omdat een deel van de internationale gemeenschap en de VN dit nu eenmaal zeggen. Ook dat is napraten. De NOS en andere media zijn vergeten dat onder het toeziend oog van de wereld de Westelijke Jordaanoever is opgedeeld in A-, B- en C-gebieden waarbij bijvoorbeeld het A-gebied sinds de Oslo Akkoorden onder controle valt van de Palestijnse Autoriteit.

‘Apartheid’ en ‘bezetting’
De beweringen die gedaan worden over ‘apartheid’ en ‘bezetting’ door Israël zijn in mijn optiek gewoonweg niet waar. In een ingezonden brief in Het Parool van 7 mei schrijft directeur Hanna Luden van het CIDI dat het vergelijken van Israël met het apartheidsregime van weleer in Zuid-Afrika misplaatst is.Sterker nog: niet alleen Luden, maar ook Zuid-Afrikanen stellen dit. Zo zei eerder Olga Meshoe, dochter van een Zuid Afrikaanse predikant en leider van de Afrikaans Christendemocratische Partij, het volgende: “Als een zwarte Zuid-Afrikaan die onder apartheid leefde, kan naar mijn mening Israël niet vergeleken worden met de apartheid in Zuid-Afrika.Diegenen die deze beschuldiging uiten, onthullen hun onwetendheid wat apartheid in werkelijkheid is.” Ik vraag me dus werkelijk af wat Nederlandse correspondenten en verslaggevers eigenlijk in Israël doen?

Vooringenomen?
En hoe het kan dat ik als niet-journalistiek geschoolde zoveel dingen uit de berichtgeving kan halen die onjuist zijn. Zijn deze mediamensen vooringenomen of zijn ze zo onkundig dat ze niet weten wat daar echt speelt? De laatste tijd zie ik op Twitter berichten vol anti-Israël-teksten en verwijzingen naar nieuws dat onze kranten en journaals voorschotelen. Kritiekloos en onbezonnen nemen anderen het over. Een paar jaar terug twitterde een SP-politicus op Twitter een foto van een Israëlische soldaat die met zijn voet op een Palestijns meisje staat. Vlak daarna bleek dat dit beeld helemaal niet in Israël was gemaakt en dat de militair een acteur was van een straattheater in Bahrein. De gewraakte foto was al jaren eerder opgedoken en ontmaskerd. Nadat de SP’er door mij en anderen op zijn fout werd gewezen, verwijderde hij zijn tweet. Helaas hadden meerdere mensen hem al geretweet, waardoor leugens over ‘bezetting’ en ‘apartheid’ door Israël opnieuw de wereld in waren geslingerd.

Oost-Jeruzalem
Denk eens in wat voor beeld mensen krijgen over Israël als je maar telkens benoemt dat de Palestijnse gebieden ‘bezet’ zijn en als je het onjuiste woord ‘kolonist’ gebruikt. Waarom worden bewoners van Israël ‘kolonisten’ genoemd? Israël is geen kolonie zoals Nederlands-Indië een kolonie van Nederland was. En daarmee zou je haast zeggen dat Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever ‘de kolonies zijn van Israël’. Is Oost-Jeruzalem nu ook al een nederzetting? Eerder verwees de uiting ‘kolonisten’ alleen naar dorpen op de West Bank waarbij nota bene bepaalde gebieden administratief onder Israël vallen, gebieden die eigenlijk gewoonweg ‘Judea en Samaria’ heten. Nu ‘koloniseert’ men ook al in Oost-Jeruzalem?

Beter inlezen en informeren
Ondanks brieven, rapporten, kritische stukken/publicaties van onder meer Likoed Nederland en Christenen voor Israël (slechts enkele voorbeelden) naar kranten en de NOS, gaan media door met hun eenzijdige berichtgeving. Al jaren merk ik dat dit leidt tot haat tegenover Israël en dat het zelfs doorsijpelt naar haat tegenover de Joden in ons land. Journalisten zouden zich beter moeten inlezen in de geschiedenis van onder meer Israël, maar zich ook in de culturen en godsdiensten van het land kunnen verdiepen. Zo organiseert het CIDI reizen voor journalisten naar Israël die vaak worden neergezet als propagandareisjes maar dat in werkelijkheid niet zijn omdat bijvoorbeeld ook de Palestijnse gebieden worden bezocht. Beide kanten van het verhaal worden journalisten getoond en zo krijgen ze meer inzicht in de situatie ter plekke. Een reis naar een concentratiekamp valt ook aan te bevelen, om zo meer inzicht te krijgen waarom de staat Israël bestaansrecht heeft.

Oproep aan journalisten
Om een onafhankelijk en journalistiek stuk te kunnen plaatsen is jezelf verdiepen in de verschillende richtingen en achtergronden noodzakelijk. Verder is het hebben van feitelijke kennis erg belangrijk. Het in sommige gevallen kritiekloos overnemen van een rapport of nieuwsbericht zonder daar eerst kritisch onderzoek naar te doen, levert een eenzijdig beeld van nieuws of een gebeurtenis op. Als journalisten en correspondenten zich beter inlezen, inleven en feiten beter controleren, dan worden hun producten inhoudelijk van een betere kwaliteit en zullen lezers en kijkers ook beter begrijpen hoe de vork in de steel zit.

Erik Veldhuizen is activist. Als voorman van de pro-Israëlische groep Dutch Support for Israel (DSFI) komt hij op voor de belangen van de staat Israël en de bestrijding van antisemitisme.