‘Universiteit Leiden: behoud de leerstoel Jodendom voor Nederland’
‘Geacht College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Leiden,
Via deze weg willen wij, een groeiende groep hoogleraren, religieus leiders en onderzoekers onze ernstige bezorgdheid uiten over de huidige gang van zaken rondom het verdwijnen van de enige leerstoel Jodendom in Nederland. Wij maken ons in toenemende mate zorgen om de religieuze kennisaderlating in Nederland in korte tijd. Het kennen van de Joodse religie en geschiedenis is onmisbaar om ons huidige land te begrijpen en om taal te bieden in vraagstukken rondom zingeving, juist in deze tijd. Hoogleraar Gabriël van den Brink zegt in een interview in de NRC : “Ik zie onderstromen zichtbaar worden die meer op spiritueel vlak liggen en waarvoor de politiek nog geen taal heeft.’ (1) Zoals vertrekkend hoogleraar Frishman het zelf zegt: Het Jodendom is een sleutel tot het begrijpen van Europa en hoe wij kijken naar anderen.” (2)
De verantwoording vanuit de universiteit Leiden na vertrek van hoogleraar Judith Frishman is onbegrijpelijk. Het gaat om meer dan een beknibbelende universiteit. Het is meer dan alleen het marktdenken dat de geesteswetenschappen de das omdoet. In een verklaring wordt namelijk aangegeven dat het erom gaat dat de universiteit ‘andere sterke groepen’ meent te benadelen. In feite zegt de woordvoerder hiermee dat het onderwijzen van de Joodse cultuur niet te verantwoorden is tegenover andere groepen. Alsof deze leerstoel een dubieus privilege is waarmee anderen benadeeld worden.
Wij vragen het college van bestuur van de Rijksuniversiteit Leiden besluitvorming, waarin te allen tijde proportionaliteit en relevantie wordt meegewogen. Wij vragen om het behoud van deze belangrijke leerstoel voor Nederland. Natuurlijk er zijn meer leerstoelen in Nederland (allemaal in Amsterdam) met als leeropdracht een aspect van het Jodendom en van de Joodse cultuur (erfgoed, taal). Maar voor kritische studie van onze beschaving in relatie tot ons huidig maatschappelijk en geestelijk leven zou de Leidse leerstoel juist omarmd moeten worden. Toenemend antisemitisme, verval van historische kennis en nivellering van ethische opvattingen vragen juist binnen een Centrum voor Religiestudies (aan de Rijksuniversiteit Leiden) om expertise op het gebied van het Jodendom. Het Joodse gebruik van dialoog en debat is in dit opzicht bovendien onmisbaar is in onze Nederlandse democratie.
Wij verzoeken het college van bestuur van de Rijksuniversiteit Leiden de noodzakelijke dialoog tot stand te brengen die een goede afweging over de voortzetting van de leerstoel Jodendom kan ondersteunen. Wij roepen op tot een open discussie, waarbij het doel moet zijn om deze belangrijke leerstoel voor Nederland te behouden.
In hoopvolle afwachting op uw reactie en op persoonlijke titel,
Sonja de Leeuw (emeritus hoogleraar Nederlandse televisiecultuur in internationale context en voorzitter Joodse gemeente Amersfoort)
Willemien Vreugdenhil (voormalig CDA-wethouder in Ede)
Brigitte Wielheesen (strategisch- en communicatieadviseur, columniste Jonet.nl)’
1. NRC Handelsblad, 19 juni 2020, Interview Socioloog Gabriël van den Brink: ‘Niet alles in het leven moet in het licht staan van winnen’
2. NRC Handelsblad, 18 september 2020, ‘Jodendom heeft geen eigen leerstoel meer in Nederland’
Lees ook:
Vertrekkend hoogleraar Jodendom: ‘Waarom heeft de Joodse leerstoel geen vaste plaats?’
Judith Frishman (67), hoogleraar Jodendom aan de Universiteit Leiden, vertrekt. Niet alleen stopt ze vanwege haar pensioen maar ook omdat haar leerstoel wordt opgeheven. Jarenlang was ze actief als hoogleraar en bestudeerde ze de geschiedenis en het bestaan van het Nederlandse Jodendom.
