‘What’s in a name’
‘De Amerikaan Harvey Zeiger hoefde slechts zijn Joodse naam te veranderen in een, laten we zeggen, wat ‘acceptabeler’ versie, en verdomd; de wereld lag aan zijn voeten. Zo simpel is ons leven. Als je je maar aanpast zijn er geen problemen. Nou ja, dat de Jood Harry Heine zich Christian Johann Heinrich Heine liet noemen, nadat hij in 1825 Lutheriaans doopwater over zijn voorhoofd liet sprenkelen, weerhield ruim honderd jaar later zijn bruinhemdige landgenoten er niet van het werk van deze Heinrich Heine te verbranden. Ik heb het dus over de pragmatische dichter die ooit profeteerde: ‘Wo man Bücher verbrennt, verbrennt man am Ende auch Menschen’.
Zelf moest ik ongewild drie godsdiensten over me heen laten denderen, of dat heeft geschaad weet ik niet, maar gebaat heeft het in elk geval niet. In de oorlog was ik christen, want lid van een dominees gezin. Na de oorlog was ik plotsklaps Joods, en had het in mijn woonplaats Doesburg vaak zwaar te verduren omdat ik de Heiland zou hebben gekruisigd. Toen ik rond mijn twaalfde in de buurt van de Franse kustplaats Dieppe van een krijtrots donderde en het kon navertellen, werd ik door de plaatselijke rooms-katholieke gemeenschap omarmd vanwege een of andere beschermengel en werd in een kerk zelfs een mis (of zoiets) voor mij op touw gezet.
Maar er speelden niet alleen drie religies een rol in mijn leven, ik had ook drie verschillende voor- en achternamen. Tijdens mijn onderduik in de oorlog bij het gezin van dominee Müller heette ik Freddie. Omdat er iets niet oké was met mijn blaas, was al snel Van der Plas mijn achternaam. Voor de dorpelingen was het echter Freddie Müller. Het roddelcircuit beweerde dat ik het ‘onechte’ kindje was van mijn ongetrouwde pleegzus. Dat dachten lokale NSB’ers ook, dus lieten wij het zo. Freddie van der Plas.
Weer met mijn biologische ouders herenigd, was het plotseling en ongevraagd Bram. Bram Meijers. Onder die voornaam heb ik serieus geleden; iedereen in Doesburg, het Hanzestadje waar ik opgroeide, voelde zich gemachtigd mij Brammetje te noemen. Brammetje had een voor mijn gevoel ranzige ondertoon; een synoniem voor geslepen Joodse handelaar, sjoemelaar en Christusmoordenaar. Als enig Joods jongetje ter plekke is dat niet prettig. Maar genoeg nu over mijn ingewikkelde jeugd.
Toen ik in Israël woonde liet ik mijn voornaam veranderen in mijn huidige – terug in Nederland werd het mijn wettige naam. Mijn achternaam in Israël was Meïer. Awraham Meïer, klinkt goed, nietwaar?
Eerder genoemde Harvey Zeiger besloot dus op een goede dag als Larry King door het leven te gaan. Dat heeft hem geen windeieren geleverd; deze beroemde CNN-host heeft tussen de veertig- en vijftigduizend vraaggesprekken (!) achter z’n kiezen. Iedereen in de VS en in de rest van de wereld van enig belang was zijn gesprekspartner. Zelfs (toen nog) misdaadverslaggever Peter R. de Vries en de hologige Mahmoud Ahmadinejad (toen nog) president van Iran en (nog steeds) vooraanstaand Holocaust-ontkenner, mochten bij Larry aanschuiven. In een krantenartikel stond dat Larry King ‘Een gewone Joodse jongen uit Brooklyn is, die zich nog elke dag verbaast over wat het leven voor hem in petto had’.
Deze gewone Joodse jongen uit Amsterdam was enkele jaren geleden in Doesburg om bij de bekende mosterdfabriek (Doesburgse mosterd, die moet je kopen!) opnamen te maken voor het tv-programma GoGo Kosher. Tijdens mijn inleidend praatje ‘op camera’ fietste een man voorbij, hij zag mij en riep: “Kijk nou toch eens, onze Brammetje is beroemd geworden!”
Ik kromp – fysiek maar ook en vooral mentaal – dusdanig dat de camera opnieuw ingesteld moest worden, mijn gezicht moest extra bruin worden geschminkt.’
Awraham Meijers is journalist en columnist.
