Antwerpse Joden nemen maatregelen om corona en ‘leven de Belgische regels na’

In de afgelopen weken werd geregeld bericht over de Joden in Antwerpen en het coronavirus. Zo zou de ultra-orthodoxe Joodse gemeenschap extra bevattelijk zijn voor een uitbraak, omdat het geloof voor zou gaan op regels van de Belgische en Vlaamse overheid. Paniek of niet, verschillende media berichten over een mogelijke uitbraak van corona onder de Joden van Antwerpen. De Joodse gemeenschap zelf zet echter in op informatie en ondersteuning bij strenge gelovigen in de stad, zo meldt Het Gazet van Antwerpen. Ze wil af van het beeld dat de Antwerpse Joden de regels aan hun laars lappen.

Joden in gevarenzone
Eerder schreef de Jerusalem Post dat leiders van de Joodse gemeenschap in Antwerpen vreesden dat 85 procent van de Joden het coronavirus zou krijgen. Zo zouden in maart en april 550 Joden uit de Sinjorenstad komen te overlijden aan corona. In totaal zijn vooralsnog 1.632 Belgen aan het virus overleden. Het is onduidelijk hoeveel en wie van de doden een Joodse achtergrond heeft. Ook het Joodse persagentschap JTA berichtte over de zorg om de Antwerpse Joden. Zo zei het Joodse Kamerlid Michaël Freilich (N-VA) tegen JTA dat iedereen elkaar in Joods Antwerpen kent en dat daardoor de kans op besmetting zeer groot is.

Meer vrienden
In België voert de overheid sinds enkele weken een streng anti-coronabeleid met een totale lockdown, waarbij burgers zo veel mogelijk binnen moeten blijven en hoge straffen krijgen als ze toch onnodig buiten komen. Een groot deel van de Antwerpse Joden zou zich aan de regels houden, maar een klein deel echter niet waardoor de kans op besmetting extra groot zou zijn. Waar gewone Belgen een kring van gemiddeld vijftien vrienden en kennissen hebben, is dat bij Joden in Antwerpen ongeveer tien keer zoveel, zegt Freilich.

‘De bewering dat tot 85 procent van onze gemeenschap het risico loopt om besmet te worden met het virus klopt niet’Samuel Markowitz, Hatzoloh A’pen

Synagogen dicht
Waarschijnlijk wordt de soep niet zo heet gegeten als die is opgediend, want woordvoerders van de Joodse gemeenschap laten weten dat van alles wordt gedaan om verspreiding van de ziekte te voorkomen. “Het is sinds de Tweede Wereldoorlog geleden dat de synagogen in Antwerpen gesloten waren. Dit illustreert hoe uitzonderlijk deze situatie is. Veel Joden moeten zich enorm aanpassen, zeker de strenggelovigen. En dat doen ze ook. Ook bij de kleine groep die vorige week nog niet helemaal op de hoogte was van de maatregelen om het coronavirus te bestrijden is die boodschap nu goed doorgedrongen,” zegt Samuel Markowitz van de Joodse medische dienst Hatzoloh tegen Het Gazet van Antwerpen. Joden zonder tv of internet hebben per post informatie gekregen over de ziekte en de strenge maatregelen die nu gelden.

Crisiscentrum
Ook heeft Markowitz met Tomer Reuveni van het Crisis Management Team (CMT) en Moshe Grunhut, lid van de ­orthodox-Joodse gemeenschap een crisiscentrum aan de Belgiëlei opgezet. Mensen met vragen kunnen bellen met de hotline van het centrum. Wie klachten of problemen heeft, kan er fysiek terecht. Het is geen gemakkelijke tijd, stelt Grunhut tegen de krant. “Zeker de strenggelovigen hebben het nu zeer moeilijk. Ze kunnen niet meer naar de synagoge en dat is voor velen een probleem. Maar iedereen houdt zich aan de voorschriften, hoe moeilijk dat ook is. Gelukkig zijn we creatief genoeg om alternatieven te verzinnen om toch min of meer in groep te kunnen bidden.”

Bidden op het balkon
Samen bidden vanaf het balkon is bijvoorbeeld zo’n alternatief. “Onze Bijbel is daarover duidelijk: nood breekt wet. Het zal geen enkele gelovige kwalijk genomen worden dat hij zijn religieuze plichten op een andere manier invult,” aldus Grunhut. Tomer Reuveni vult aan: “Elke maatregel die we nu nemen, gebeurt met goedkeuring van het rabbinaat. Dat laat zich niet alleen leiden door Joodse en religieuze wetten. Het baseert zich vooral op de maatregelen die de overheid oplegt en het advies en de geboden van de politie. Wat dat betreft verschilt de Joodse gemeenschap niet van elke andere burger in dit land. Dat moet echt duidelijk zijn voor iedereen.”

‘Dat veel Antwerpse Joden in kleine appartementen in de stad wonen, maakt het voor hen nog moeilijker op’

Joodse hulpverleners A’pen

Paria
De Antwerpse Joden willen af van het beeld dat ze zich niet aan de corona-voorschriften zouden houden. Joodse gezinnen op straat worden nu vaker met argusogen bekeken omdat mensen denken dat zij eerder besmet zouden zijn. Omdat het vaker om grote gezinnen gaat, zouden mensen extra bang voor hen zijn. Het levert bij Joden een gevoel op paria te zijn. Dat veel Antwerpse Joden in kleine appartementen in de stad wonen, maakt het voor hen nog moeilijker op, aldus het drietal in de krant. Mensen moeten soms op straat een frisse neus halen omdat ze weinig andere opties hebben.

Joden niet sneller ziek
Over de bewering dat Joden in Antwerpen meer kans maken om ziek te worden, heeft Grunhut een duidelijke mening. “De bewering dat tot 85 procent van onze gemeenschap het risico loopt om besmet te worden met het virus klopt niet. Dat is een theoretische berekening die gemaakt is op basis van vermoedens en veronderstellingen en niet strookt met de werkelijkheid. Iedereen loopt risico. Ook Joden. Niet meer, maar ook niet minder dan andere mensen.”

Liefdadigheid
Daarnaast helpt de Joodse gemeenschap anderen in België. De liefdadigheid gaat gewoon door. “Met Hatzoloh hebben we tienduizend mondmaskers uit eigen voorraad aan het ZNA Middelheim geschonken. Ons principe is dat we geen materiaal voor onszelf houden dat we op dit moment niet nodig hebben,” zegt Markowitz. Samen met de Indiase gemeenschap heeft Hatzoloh ook een voorraad aan medische kleding gedoneerd.

Pesach in kleine kring
Deze week is het Pesach en dat wordt voor veel gezinnen in Joods Antwerpen een ander feest dan normaal gesproken. Veel Joden zijn gewend om dan met tientallen of honderden samen te komen, maar vanwege het coronavirus moeten ze het feest nu in kleine, huislijke kring vieren. Wat dat betreft zitten de moslims in de Scheldestad in hetzelfde schuitje. Volgende maand begint de vastenmaand Ramadan, een tijd met veel samenkomsten en gezamenlijke maaltijden (Iftars). Dat gaat op de manier allemaal niet door. Ook het Suikerfeest – het einde van de Ramadan – staat onder druk.

Lees ook:
‘Aanslag op synagoge Antwerpen verijdeld’
In Antwerpen is mogelijk een aanslag op de Grote synagoge voorkomen. Zowel de politie als de Joodse beveiligingsdienst bevestigen dat daar een 34-jarige man met een mes naar binnen is gelopen. Hij werd overmeesterd en afgevoerd. Het gaat om iemand van Irakese komaf.