Trump-bezoek aan Midden-Oosten vol primeurs

De eerste dag van het bezoek van president Donald Trump van de Verenigde Staten is prima verlopen. Van de paniek die vorige week ontstond over zijn bezoek aan de Klaagmuur was maandag niets meer over, zo leek het. In tegenstelling tot de wens van premier Benjamin Netanyahu om samen met Trump naar de Klaagmuur te gaan, ging het Amerikaanse staatshoofd in zijn eentje. Dat was op zich al opmerkelijk, omdat het voor het eerst in de geschiedenis was dat een zittende Republikeinse president een bezoek aan deze heilige plek bracht. Ook zijn Joods geworden dochter Ivanka bracht een bezoek aan de Klaagmuur. Voor haar was het ongetwijfeld een belangrijk religieus moment in haar leven.

Meer primeurs
‘s Ochtends kwam Trump met zijn vrouw Melania en de rest van zijn gevolg aan in Israël. Het vliegtuig steeg op in Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Dat land deed de president eerder aan. In het paleis van koning Salman sprak hij leiders van moslimlanden toe. Ook hier was er sprake van een primeur. Het is de allereerste buitenlandse trip van deze Amerikaanse president. Normaal gesproken gaat het staatshoofd eerst naar buurland Canada of zuiderbuur Mexico, maar dit keer koos hij voor de Saoedi’s. Het was tevens voor het eerst dat er een rechtstreekse vlucht was tussen Saoedi-Arabië en Israël, omdat Trump met zijn Air Force One in één lijn naar Jeruzalem vloog.

Geen handen schudden
Na geland te zijn op het Ben Gurion-vliegveld en begroet te zijn door Netanyahu en zijn echtgenote Sarah – waar beide echtparen zich voor het oog van de camera beklaagden over de media – zette Trump koers naar de Israëlische president Reuven Rivlin. Met hem had hij een korte ontmoeting. Ook was er op het vliegveld een kennismaking met alle leden van Netanyahu’s kabinet. Een paar Israëlische ministers wilde niet naar de aankomst van Trump gaan, omdat voor hen geen rol was weggelegd. Ze zouden zijn hand niet mogen schudden en hadden daar geen trek in. Netanyahu is dit weekend zo boos geworden dat hij alle ministers heeft verplicht om aanwezig te zijn. Trump vertelde de politici dat de Arabische leiders vrede willen sluiten. “We hebben een unieke kans om veiligheid, stabiliteit en vrede naar deze regio en de mensen hier te brengen”, aldus Trump .

Ambassade-kwestie
Israël is vereerd dat de president in het land stopt op zijn eerste reis. Amerika is Israëls belangrijkste bondgenoot en steunt de staat op defensiegebied ieder jaar met miljarden euro’s. Netanyahu heeft sinds november een goede band opgebouwd met Trump en wil die graag uitbouwen. Dinsdag gaat de president kort naar de Palestijnse gebieden, waar hij de Palestijnse president Mahmud Abbas naar alle waarschijnlijkheid in Bethlehem zal ontmoeten. Eveneens brengt Trump een bezoek aan Sjoa-herinneringscentrum Yad Vashem, waar hij een krans zal leggen. Naar verwachting zal hij in Israël geen uitspraken doen over het verhuizen van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem. Eerder leverde dit al veel diplomatiek gedoe op en moest de Jordaanse koning Abdallah II in actie komen.

Iran is de boeman
Tijdens een persconferentie met premier Netanyahu benadrukte de Amerikaanse president wederom dat hij in Iran de boeman van het Midden-Oosten ziet. Het land, waarmee zijn voorganger een omstreden nucleaire deal sloot, wil Israël nog steeds van de aardbodem laten verdwijnen en dat zullen de Amerikanen nooit toestaan, zo werd wederom duidelijk. Trump zal nooit toelaten dat Iran kernwapens ontwikkelt. Hij was ook optimistisch. “De dreiging van Iran kan alle andere krachten in de regio samenbrengen op de weg naar vrede”, aldus de president, die veel lof kreeg van Netanyahu. “Voor het eerst in mijn leven zie ik een echte kans op verandering”, zei Netanyahu, die zich ook verheugd toonde over ‘het herstel van het Amerikaanse leiderschap in het Midden-Oosten’.

Trump is moe
In Saoedi-Arabië was Trump zichtbaar moe van de jetlag. Dat zou mede zijn vrij ‘langzame’ speech voor de moslimleiders verklaren. In Israël lijken zijn drukke programma en de jetlag ook hun tol te eisen. Eerder in Riyad liet Trump zich bij een ontmoeting met jongeren vervangen door zijn dochter en adviseur Ivanka. “Hij is gewoon uitgeput”, zei een medewerker van het Witte Huis tegen de media. Na Israël wacht hem nog een druk programma. Zo wordt hij woensdag in Rome bij de paus verwacht en gaat hij donderdag bij de Belgische koning op de koffie. In Brussel zal hij een NAVO-top bijwonen, waar hij 28 speeches van de 28 andere NAVO-leiders zal aanhoren. Uiteindelijk sluit Trump zijn reis af in Sicilië. Daar woont hij dan de G7-top bij.