Brexit: meer aanvragen Duits paspoort Britse Joden
Als protest tegen de Britse beslissing om de Europese Unie te verlaten, heeft een aanzienlijke groep Joden het Duitse burgerschap aangevraagd dat hun voorouders werd afgenomen onder het nazi-regime. Zo’n 70.000 Joden uit Duitsland, Oostenrijk en het toenmalige Tsjechoslowakije vluchtten destijds naar Engeland.
Voor de bekende Londense rabbijn Julia Neuberger, verbonden aan de West London Synagogue en lid van het Hogerhuis, was de uitslag van het Britse referendum om de EU te verlaten het laatste zetje. Zij besloot het Duitse burgerschap aan te vragen en de pijnlijke geschiedenis van haar familie in de nazitijd achter zich te laten. Zij behoort tot een groep Britse Joden die nu gebruik willen maken van de Duitse wet (Artikel 116 van de naoorlogse Basiswet) die mensen wier Duitse nationaliteit hen werd afgenomen in de naziperiode de mogelijkheid geeft deze terug te krijgen.
“Brexit duwde mij over de drempel, maar ik ben nu midden zestig en ik heb vrede gesloten met Duitsland,” zegt Neuberger, wier moeder in 1937 vanuit Duitsland naar Groot-Brittannië vluchtte om aan de Jodenvervolging te ontkomen.
Vrije toegang EU
In de huidige situatie betekent een Duits paspoort volledige toegang tot de EU, met de mogelijkheid om overal in de 28 lidstaten te reizen, te wonen en werken. Britse staatsburgers zullen die rechten niet meer hebben na de uitvoering van de Brexit.
Dat betekent niet dat het een gemakkelijke beslissing was voor Neuberger. Haar dochter vroeg haar verontwaardigd waarom zij dit wilde doen, ‘na alles wat zij ons hebben aangedaan’. Overigens wil Neuberger, net als andere Britse Joden die het Duitse staatsburgerschap hebben aangevraagd, in Engeland blijven wonen.
Neuberger is nog steeds in het bezit van de oude Duitse paspoorten van haar grootouders. Op de omslag staat een zwarte adelaar die met uitgestrekte poten op een hakenkruis zit. Het eerste blad aan de binnenkant toont een rode hoofdletter ‘J’ voor Jood.
Het is een eigenaardige loop van de geschiedenis dat Joden wier familieleden werden vermoord in de sjoa nu oude Duitse paspoorten gebruiken om een nieuw Duits paspoort te krijgen. Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat sedert het Brexit-referendum in juni de ambassade in Londen al zo’n vierhonderd verzoeken om informatie over het aanvragen van een Duits paspoort heeft gekregen. Zo’n honderd aanvragen zijn inmiddels binnen. Gewoonlijk krijgt de Duitse ambassade in Londen slechts twintig verzoeken per jaar.
Op een recente bijeenkomst van zo’n honderd leden van de Association of Jewish Refugees in Londen gingen de gesprekken voornamelijk over het al dan niet gebruik maken van Artikel 116. Hoewel velen eerst schrokken van het idee, aldus een bestuurslid van de AJR, “weten we niet wat er in de toekomst gaat gebeuren en we willen er zeker van zijn dat wij, maar vooral ook onze kinderen, vrije toegang tot Europa zullen houden.”
Ook Oostenrijk heeft een wet die het mogelijk maakt voor Joden om weer Oostenrijks staatsburger te worden. Maar de autoriteiten in Wenen hebben niet gereageerd op de aanvragen die kwamen na de Brexit.
Verwacht wordt dat het aantal aanvragen van het Duitse staatsburgerschap nog zal toenemen als bekend wordt wat precies de gevolgen zijn van de Brexit.
