Crowdfunding voor gedenkteken Joods Ommen

De Stichting Herdenking Joods Ommen is een crowdfunding begonnen voor een gedenkteken of monument aan de Varsenerpoort in het centrum van de stad. Op die plek stond voor de Tweede Wereldoorlog de synagoge. Met het verdwijnen van de sjoel zijn ook veel herinneringen aan het Joods leven verdwenen. En dat is jammer, vindt de stichting.

Voor de oorlog telde de Joodse gemeenschap van Ommen zo’n dertig mensen. Eind 1942 zijn bijna alle Joodse inwoners van de stad gedeporteerd en vermoord in het concentratiekamp Sobibor. Slechts één gezin wist onder te duiken en overleefde de oorlog. In 1947 is de Joodse gemeente van Ommen samengevoegd met die van Zwolle. Vier jaar later is de synagoge afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw. De sjoel was al niet meer in gebruik, omdat het gebouw tijdens de laatste oorlogsdagen zwaar beschadigd raakte. De kleine begraafplaats aan de Dr. A.C. van Raaltestraat is de enige plek die nog herinnert aan het Joodse leven in de stad.

Op de plek van de synagoge staat nu een pizzeria. Een kleine herdenkingsplaat vertelt het verhaal van de sjoel. Maar de Stichting Herdenking Joods Ommen streeft naar een zichtbaardere herdenkingsplek. “Het doel van onze stichting is dat we de Joodse geschiedenis van Ommen niet vergeten”, zegt bestuurslid Gerko Warner in een interview met de website VechtdalCentraal.

Middelpunt Joods leven

Sinds de oprichting in 2012 heeft de stichting een herdenking georganiseerd en is een stille tocht gehouden langs huizen waar ooit Joodse stadgenoten woonden. Ook zijn dankzij de inspanningen van het bestuur struikelsteentjes gelegd bij hun voormalige woonhuizen. Ook organiseerde de stichting in 2017 een reis naar Auschwitz om de vermoorde Joodse inwoners van Ommen te herdenken. Daarbij waren ook leerlingen van het Vechtdal College betrokken.

Het gedenkteken bij de Varsenerpoort is een belangrijk onderdeel van die activiteiten. “Het is een centraal gelegen plein in de stad Ommen, maar was met de sjoel ook het middelpunt waar het Joodse leven zich rondom heeft afgespeeld”, zegt voorzitter Kest Jelsma. “Hiermee willen we niet de tragiek herdenken van de Joodse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog, maar juist de herinnering aan Joods Ommen levend houden.”

Ondanks vele particuliere giften en een bijdrage van de gemeente van tienduizend euro, kampt de stichting nog met een tekort. Door middel van crowdfunding hoopt het bestuur het ontbrekende bedrag bij elkaar te krijgen. De stichting heeft al een kunstenaar op het oog die de herdenkingsplaats gaat vormgeven. Als het benodigde bedrag bij elkaar is gebracht, zal de onthulling in 2024 plaatsvinden.

Wilt u een bijdrage leveren? Op de website van Stichting Herdenking Joods Ommen staat meer informatie.

Beeld: Synagoge Ommen in 1940 (Foto: Collectie Fotoarchief Gemeente Ommen)