Een soort schoolreisjesverslag – column Hanneke Gelderblom

Met verbazing heb ik gekeken naar het verslag van de reis naar Jeruzalem die een delegatie van de Raad van Kerken in november heeft gemaakt. Het stuk, waarin gesproken wordt over ‘Palestina en Israël’ (Let op de volgorde: eerst Palestina, daarna Israël…) krijgt ook van mij een dikke onvoldoende. Begrijpelijk dat het bij het Centraal Joods Overleg in het verkeerde keelgat is geschoten en dat de Israëlische ambassade er boos om geworden is.

Aan het Overlegorgaan Joden Christenen en Moslims (OJCM), waarin ik actief ben, is vooraf verzocht te reageren op de eerste voorstellen voor dit tegenbezoek aan de Palestijnse Christenen. Met onze suggesties en ideeën voor mogelijk te stellen vragen is vrijwel niets gedaan, zo blijkt uit het verslag. Alleen toen duidelijk werd dat het vliegtuig niet in Jordanië maar in Tel Aviv zou landen, werd Israël aan de reis toegevoegd. Het is uitermate teleurstellend in het verslag te moeten vaststellen dat er voor het maken van het verslag geen enkele vorm van terugkoppeling met OJCM is geweest.

Inmiddels het ik het verslag zorgvuldig gelezen. Ik vind dat het vooral 31 pagina’s lang een mee-jammeren is met de dramatische situatie van de Palestijnse christenen’. Tevens stijgt het nauwelijks uit boven een schoolreisjesverslag in de trant van: ‘En toen zagen we X en toen spraken we met Y’, gelardeerd met meer dan 31 foto’s en plaatjes.

Snoepjes uitdelen

Het verslag met als kop ‘Bevindingen’ start met als eerste regel: ‘Israël wordt geregeerd door de behoefte aan veiligheid’. Geen uitleg of enig begrip voor deze internationaal erkende staat die binnenkort 75 jaar bestaat. Ondanks de vele oorlogen, dagenlange beschietingen met raketten uit Gaza en de oproep vanuit het naburige Iran om de staat Israël van de kaart te vegen, bestaat het land nog steeds. ‘From the Jordan to the sea, Palestine shall be free’ roept de PLO al jarenlang, ook al gaat hun leider Abbas met Kerstmis naar de kerk. En wat te denken van het vrolijke snoepjes uitdelen wanneer het weer gelukt is om een Jood te vermoorden.

De Raad van Kerken is uitermate behoedzaam wanneer wij als OJCM gezamenlijk iets willen uiten over een Nederlandse mensenrechtensituatie. ‘Geen politiek!’ is dan de stelregel. Maar verder op pagina één van het verslag lees ik: ‘De tweestatenoplossing voor het conflict tussen Israël en Palestina is niet langer houdbaar’. Hoezo ‘geen politiek’? Is dat dan niet in strijd met ons gezamenlijke standpunt waarbij het voortbestaan van de staat Israël niet ter discussie staat. En ook in strijd met het beleid van de Nederlandse regering die voor een tweestaten oplossing is. Maar dat doet er kennelijk niet toe.

En hoe verhoudt dit omstreden reisverslag zich tot ‘de onopgeefbare band met het Joodse volk”, een uitspraak die de scriba van de Raad van Kerken onlangs nog herhaalde? Daarmee onderschreef hij opnieuw de basis voor de gesprekken die wij binnen het OJCM, waar de Raad onderdeel van is, met elkaar voeren.

Opvallend is dat nergens in het verslag Hamas, noch iets over de leiders ervan, staat. Ook komt de vraag niet aan de orde waarom jonge goed opgeleide Palestijnse christenen vertrekken. Heeft dat te maken met het beeld van een op totalitaire en islamitische basis gefundeerde staat Palestina (waarvan Gaza het voorbeeld is), waar geen vrijheid heerst, iets dat zij in het Westen wel hebben leren kennen en waarderen en waarvan Gaza het voorbeeld is?

Gotspe

Op pagina zeven biechten de auteurs op dat ‘het ons niet echt lukt om wat meer te vertellen over de positie van kerken in Nederland met betrekking tot het Israëlisch-Palestijnse conflict en de complexiteit van interreligieuze en politieke relaties’. Waaraan dan wordt toegevoegd: ‘onze gesprekpartners kunnen daar het geduld niet voor opbrengen’. Dat heet in Joodse kringen een gotspe en maakt daar een hoogst noodzakelijk gesprek onmogelijk over de christelijke substitutie-theologie, die in het Midden-Oosten nog beleden wordt.

Een van weinig positieve zaken in het verslag is het bezoek aan Patriarch Theosophiluis, maar ook daar volgt dan weer de opmerking dat Israël geen tweestatenoplossing wil. En ook hier wordt niet doorgevraagd, want wat willen de Palestijnse christenen dan zelf? Dat de PLO-leiders tot driemaal toe een compromis voor een tweestatenoplossing hebben afgewezen, komt in het verslag niet aan de orde. En waarom is de groep niet in het door Hamas volledig gecontroleerde Gaza geweest?

Het is dan ook te begrijpen dat het reisverslag woede oproept in Joodse kringen. Zeker wanneer na het bezoek aan Yad Vashem er associatieve gevoelens worden opgeschreven over ‘de erbarmelijke situatie van de Palestijnse christenen’. Om over de manke vergelijking tussen het lot van de Palestijnse christenen van nu en van de Joden in de Sjoa, waarover het CJO terecht viel, nog maar te zwijgen.

Raad van Kerken, dit is toch niet hoe wij samen antisemitisme bestrijden?

Lees ook:
Jammeren helpt niet – column Hanneke Gelderblom
‘Er is een flinke heuvel in het Midden-Oosten die al meer dan drieduizend jaar de Tempelberg heet. Toch is het anti-Israël-lieden gelukt om via de UNESCO-commissie van de Verenigde Naties een resolutie geaccepteerd te krijgen waarbij deze naam verdwijnt en alleen de moslimnaam Haram al-Sharif nog genoemd mag worden. Alweer een op zogenaamde politieke gronden georiënteerd, maar een historisch gezien onjuist besluit. Dat breekt het toch al minimale gezag van de VN verder af…’

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.